Abstrakt
The literature on the subject expresses the uniform opinion that direct democracy increases citizens’ interest in political matters, and that a referendum on broadly understood European integration transfers the European debate to the level of a national political discussion conducted not only by politicians, but primarily by citizens. It seems a reasonable solution, then to bring European citizens closer to making decisions by means of referenda. Recently referenda have clearly gained in importance, as evidenced by the growing number of votes cast by citizens. Western literature has named this phenomenon ‘referendomania.’ The ruling elite appealing to citizens to express their standpoint on matters of broadly understood European integration can be perceived as a certain form of evolution of the EU’s political system, where particular emphasis is placed on the involvement of common people.Bibliografia
Barcz J., Traktat z Nicei. Zagadnienia prawne i instytucjonalne, Warszawa 2005.
Barcz J., Unia Europejska na rozstajach. Dynamika i główne kierunki rozwoju reformy ustrojowej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2008.
Binzer Hobolt S., How Parties Affect Vote Choice in European Integration Referendum, „Party Politics” 2006, vol. 12 (5).
Binzer Hobolt S., Taking Cues on Europe? Voter competence and part endorsements in referendums on European integration, „European Journal of Political Research” 2007, vol. 46.
Bokszczanin I., Instytucja referendum ratyfikacyjnego w procesie integracji w Europie, w: Wymiar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, red. T. Mołdawa, K. A. Wojtaszcyk, A. Szymański, Wydawnictwo ASPRA-JR, Warszawa 2003.
Bokszczanin I., Referendum w Wielkiej Brytanii, w: Referendum w pañstwach Europy, E. Zieliński, I. Bokszczanin, J. Zieliński, Wydawnictwo ASPRA-JR, Warszawa 2003.
Deloy C., Du référendum en Europe, w: L’Opinion européenne, red. D. Reynié, Paris 2009.
Drevet J.-F., L’Europe et les référendums, „Futuribles” 2008, janvier, no. 337.
Dupont-Aignan N., Le coup d’état simplifié. Appel aux citoyens libres d’un pays qui ne le sera bientôt plus du tout, Wyd. Rocher, Monaco 2008.
Dydak E., Wybory do Parlamentu Europejskiego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2003.
Europe Documents, 18 juin 1988, no. 1510/1511.
Graniszewski L., Kownacki T., Legitymizacja demokratyczna Unii Europejskiej, w: Legitymizacja procesów integracjie uropejskiej, red. K. A. Wojtaszczyk, Wydawnictwo ASPRA-JR, Warszawa 2006.
Hug S., Schulz T., Referendums and Ratification of the EU Constitution, w: Direct Democracy in Europe. Developments and Prospects, red. Z. T. Pallinger, B. Kaufmann, W. Marxer, T. Schiller, Wiesbaden 2007.
Kruk-Jarosz M., Uwagi o wybranych zagadnieniach Parlamentu Europejskiego (tezy), w: Parlament i parlamenty narodowe, red. B. Banaszak,Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,Wrocław 2004.
Kużelewska E., Irlandzkie referendum w sprawie ratyfikacji traktatu z Nicei, „Zeszyty Politologiczne” 2005, nr 5.
Kużelewska E., Referendum w procesie integracji europejskiej, Wydawnictwo ASPRA-JR, Warszawa 2006.
Kużelewska E., The Impact of Referendums on the Process of European Integration, „Baltic Journal of Law&Politics” 2009, vol. 2, no. 2.
Laursen F., Concluding Remarks: The Constitutional Treaty is Dead, Long Live European Constitutionalism, w: The Rise and Fall of the EU’s Constitutional Treaty, red. F. Laursen, Leiden–Boston 2008.
„Le Monde”, 6 maja 2005.
Mamadouh V., Establishing a Constitution for Europe during European Union enlargement? Visions of ‘Europe’in the referenda campaigns in France and the Netherlands, „Journal of Cultural Geography” October 2009, vol. 26, nr 3.
Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
Nielsen R. L., Everything Shall Now Be Popular: Explaining Elite Behaviour in the Constitutional Treaty Referenda, w: The Rise and Fall of the EU’s Constitutional Treaty, red. F. Laursen, Leiden–Boston 2008.
Perrotin C., Ladmiral Y., Oui ou non à la Constitution européenne?, Paris 2005.
Piris J.-C., The Constitution for Europe. A Legal Analysis, Cambridge 2006.
Poboży M., Holandia, w: Prawno-ustrojowy wymiar Traktatów Wspólnotowych, red. K. A.Wojtaszczyk,Warszawa 2007.
Polak M., Kontrowersje wokół procesu reformowania UE na przykładzie postanowień Traktatu Lizbońskiego, w: Unia Europejska jako wspó³czesny aktor stosunków międzynarodowych, red. J. Knopek, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 2009.
Riedel R., Demokracja w Unii Europejskiej – problem legitymizacji władzy w warunkach globalizacji, w: Unia Europejska w XXI wieku. Polityczno-prawna wspólnota interesów, red. R. Riedel,Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Sapir J., La fin de l’eurolibéralisme, Paris 2006.
Suchocka H., Jaka konstytucja dla rozszerzającej siê Europy?, w: Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, red. E. Popawska, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2000.
Suszycki A. M., Dyskurs europejski w Szwecji, w: Unia Europejska po traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy, red. Z. Czachór, Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań 2006.
Tkaczyński J.W., Potorski R.,Willa R., Unia Europejska.Wybrane aspekty ustrojowe,Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 2007.
Tomaszewski W., Riedel R., Europeizacja w wymiarze tożsamościowym, w: Europeizacja. Mechanizmy, wymiary, efekty, red. A. Paczeoeniak, R. Riedel, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Tosiek P., Wicha M., Parlament Europejski. Prawo i polityka,Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
Vries de, C. E., The Impact of EU Referenda on National Electoral Politics: The Dutch Case, „West European Politics” January 2009, vol. 32 (1).
Wiktorska-Święcka A., Europeizacja wartości demokratycznych w procesie kształtowania europejskiej tożsamości, w: Europeizacja. Mechanizmy, wymiary, efekty, red. A. Pacześniak, R. Riedel, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Witkowska M., Procesy decyzyjne w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2004.