Europa, Bliski Wschód i „arabska wiosna” – zawiedzione nadzieje

Abstrakt

Artykuł omawia stosunki między Europą i krajami Bliskiego Wschodu oraz konsekwencje tych relacji w ciągu ostatnich dwóch dekad, poprzez analizę „arabskiej wiosny”. Określenie „arabska wiosna” odnosi się do serii wydarzeń obejmujących demonstracje, przemoc i wojnę domową, które przetoczyły się przez kraje arabskie od końca 2010 r. Wywołane przez siły oporu wobec autorytarnych reżimów doprowadziły do upadku przywódców Egiptu, Tunezji i Libii. Protesty zwolenników demokracji, zrównoważonej gospodarki i likwidacji korupcji rządowej udało się jednak wykorzystać do swoich celów islamistom. Wprawdzie nie było wówczas jasne, jakie nowe reżimy przejmą władzę, ale powszechnie oczekiwano, że będą to siły islamistyczne. W kategoriach deklaracji, polityki i zaangażowania fizycznego Europa zareagowała na wydarzenia arabskiej wiosny pozytywnie w obawie, że wyniki protestów mogą zostać wykorzystane przez siły islamistyczne, mimo że przez dziesięciolecia państwa Zachodu łączyła z wieloma obalonymi tyranami współpraca i przyjazne stosunki. Polityka przymykania oka na brak demokracji i łamanie praw człowieka w tych krajach była jednak często postrzegana jako sprzeczna z wartościami europejskimi. W dniu 25 maja 2011 r. Unia Europejska opublikowała dokument przyznający, że nie udało jej się przeprowadzić reform politycznych w sąsiednich krajach arabskich. Po wydarzeniach arabskiej wiosny konieczne było wypracowanie nowego podejścia do wzmocnienia partnerstwa między Europą a światem arabskim. Cele europejskiej polityki wobec świata muzułmańskiego obejmują powstrzymanie masowej migracji muzułmańskiej, zmniejszenie wpływu fundamentalistycznego i radykalnego islamu na Bliskim Wschodzie, a także wśród muzułmanów w Europie, oraz zapewnienie dostaw surowców energetycznych z tych krajów. Sprostanie tym wyzwaniom będzie znaczącym krokiem we właściwym kierunku.