Słowa kluczowe
demokracja
partycypacja
Szwajcaria
przeciętny wyborca
Jak cytować
Abstrakt
Dyskusje o demokracji bezpośredniej, jej zaletach i zagrożeniach są często powierzchowne, odwołujące się do stereotypów i pomijające dane empiryczne. Niniejszy artykuł, odwołując się do doświadczeń szwajcarskich, analizuje siedem czynników dotyczących demokracji bezpośredniej. Oczywistym jest fakt, iż szwajcarska demokracja nie jest łatwym do powielenia modelem, m.in. ze względu na to, że rozwinęła się w bardzo specyficznych warunkach historycznych i instytucjonalnych. Odpowiadając na krytykę demokracji bezpośredniej, zaznaczyć należy, iż demokracja bezpośrednia nie prowadzi do anarchii, a zwykli obywatele mogą podejmować racjonalne decyzje. Ponadto, w demokracji bezpośredniej mniejszości nie są dyskryminowane bardziej niż w demokracji przedstawicielskiej, a pieniądze odgrywają w obu formach demokracji podobną rolę. Pamiętać należy, iż demokracja bezpośrednia spowalnia reformy, ale jednocześnie czyni je stabilniejszymi i bardziej zrównoważonymi, co z kolei przekłada się na zadowolenie wśród obywateli.
Bibliografia
Abromeit H. (1992), Kontinuität oder „Jekyll-and-Hyde-Politik”: Staatshandeln in der Schweiz und in Grossbritannien, in: Staatstätigkeit in der Schweiz, eds. H. Abromeit, W. W. Pommerehne, Haupt, Bern, pp. 159–192.
Armingeon K. et al. (2011), Comparative Political Data Set I, 1960–2009, IPW, Bern.
Benz M., Stutzer A. (2004), Are voters better informed when they have a larger say in politics?, “Public Choice”, vol. 119, pp. 31–59.
Biggers D. R. (2011), When Ballot Issues Matter: Social Issue Ballot Measures and Their Impact on Turnout, “Political Behavior”, no. 33, pp. 3–25.
Boehmke F. J., Bowen D. C. (2010), Direct Democracy and Individual Interest Group Membership, “The Journal of Politics”, no. 72 (3), pp. 659–671.
Bolliger Ch. (2011), Mniejszości strukturalne w demokracji bezpośredniej, in: Demokracja bezpośrednia. Szwajcarska demokracja modelem dla XXI wieku?, ed. S. Geissbühler, Semper, Warszawa, pp. 98–125
Borner S. et al. (1994), Die Schweiz im Alleingang, NZZ, Zürich.
Bowler S., Donovan T. (2002), Democracy, Institutions and Attitudes about Citizen Influence on Government, “British Journal of Political Science”, 32:3, pp. 371–390.
Brunetti A., Straubhaar T. (1996), Direkte Demokratie – ‘bessere’ Demokratie? Was lehrt uns das Schweizer Beispiel?, “Zeitschrift für Politikwissenschaft”, no. 6, pp. 7–26.
Budge I. (2006), Direct Democracy, in: The Oxford Handbook of Political Institutions, eds. R. A. W. Rhodes et al., OUP, Oxford, pp. 595–610.
Buetzer M. (2011). Second-order direct democracy in Switzerland: How sub-national experiences differ from national ballots, in: Local Direct Democracy in Europe, ed. T. Schiller, VS, Wiesbaden, pp. 138–156.
Bundesamt für Statistik (ed.), (2001), Statistik Schweiz, BfS, Neuenburg.
Dalton R. J. et al. (2001), Public Opinion and Direct Democracy, “Journal of Democracy”, 12:4, pp. 141–153.
DuVivier K. K. (2007), Out of the Bottle: The Genie of Direct Democracy, “Albany Law Review”, 70, pp. 1045–1053.
EIU (ed.), (2009), Political Instability Index, EIU, London.
Feld L. P., Kirchgässner G. (2000), Direct democracy, political culture, and the outcome of economic policy: a report on the Swiss experience, “European Journal of Political Economy”, no. 16, pp. 287–306.
Feld L. P., Matsusaka J. G. (2003), Budget referendums and government spending: evidence from Swiss cantons, “Journal of Public Economics”, 87, pp. 2703–2724.
Feld L. P. et al. (2010), The Effect of Direct Democracy on Income Redistribution: Evidence for Switzerland, “Economic Inquiry”, 48:4, pp. 817–840.
Frey B. S. (2003), Direct Democracy for Transition Countries, “Working Paper” No. 165, Institute for Empirical Research in Economics, University of Zurich.
Frey B. S. et al. (2001), Outcome, process and power in direct democracy, “Public Choice”, 107, pp. 271–293.
Geissbühler S. (2001), Zwischen Klassenkampf und Integration. Die soziopolitischen Einstellungen von Arbeitnehmern in der Schweiz im internationalen Vergleich (1971–1998), Haupt, Bern.
Guastaferro B., Moschella M. (2012), The EU, the IMF, and the Representative Turn: Addressing the Challenge of Legitimacy, “Swiss Political Science Review”, 18:2, pp. 199–219.
Harder J., Krosnick J. A. (2008), Why Do People Vote? A Psychological Analysis of the Causes of Voter Turnout, “Journal of Social Issues”, 64:3, pp. 525–549.
Hayek F. A. (1994), The Road to Serfdom, The University of Chicago Press, Chicago (first published in 1944).
Helms L. (2011), Demokratiereformen: Herausforderungen und Agenden, “Aus Politik und Zeitgeschichte”, 44/45, pp. 12–18.
Höglinger D. (2008), Verschafft die direkte Demokratie den Benachteiligten mehr Gehör? Der Einfluss institutioneller Rahmenbedingungen auf die mediale Präsenz politischer Akteure, “Swiss Political Science Review”, 14:2, pp. 207–243.
IPW/APS (eds.), (2008), Datenbank: Swissvotes, IPW/APS, Bern (www.swissvotes.ch).
Lane J.-E. (2001), Introduction: Switzerland – Key Institutions and Behavioural Outcomes, “West European Politics”, 24:2, pp. 1–18.
Linder W. (1999), Schweizerische Demokratie, Haupt, Bern.
Linder W. (2011), Swiss Direct Democracy: A model for Democratisation or a case sui generis? Lectures at the Universities of Warsaw and Cracow, May 9 and 10, 2011, www.wolf-linder.ch/wp-content/uploads/2011/06/Swiss-Direct-Democracy-A-Model-for-Democratisation_.pdf.
Lupia A., Matsusaka J. G. (2004), Direct Democracy: New Approaches to Old Questions, “Annual Review of Political Science”, no. 7, pp. 463–482.
Martin N. (2002), Les politiques sociales suisses en faveur des femmes: quelques explications au tournant des années 90, “Swiss Political Science Review”, 5:3, pp. 61–83.
Matsusaka J. G. (2005), Direct Democracy Works, “Journal of Economic Perspectives”, 19:2, pp. 185–206.
Merkel W. (2011), Volksabstimmungen: Illusion und Realität, “Aus Politik und Zeitgeschichte”, 44/45, pp. 47–55.
Moser J., Obinger H. (2007), Schlaraffenland auf Erden? Auswirkungen von Volksentscheiden auf die Sozialpolitik, in: Direkte Demokratie. Bestandesaufnahmen und Wirkungen im internationalen Vergleich, eds. M. Freitag, U. Wagschal, LIT, Berlin, pp. 331–361.
Noam E. M. (1980), The Efficiency of Direct Democracy, “The Journal of Political Economy”, 88:4, pp. 803–810.
OECD (ed.), (2010), Revenue Statistics 2010, OECD, Berlin.
Schmidt M. G. (2002), Political performance and types of democracy: Findings from comparative studies, “European Journal of Political Research”, 41, pp. 147–163.
Stutzer A., Frey B. S. (2000), Stärkere Volksrechte – Zufriedenere Bürger: eine mikroökonometrische Untersuchung für die Schweiz, “Swiss Political Science Review”, 6:3, pp. 1–30.
Thomassen J., Schmitt H. (2004), Democracy and Legitimacy in the European Union, in: Elections, Parties, and Political Representation, eds. H. M. Narud, A. Krogstad, Universitetsforlaget, Oslo, pp. 375–408.
Tolbert C. J. et al. (2003), Enhancing Civic Engagement: The Effect of Direct Democracy on Political Participation and Knowledge, “State Politics & Policy Quarterly”, 3, pp. 123–141.
Tolbert C. J., Smith D. A. (2005), The Educative Effects of Ballot Initiatives on Voter Turnout, “American Politics Research”, 33:2, pp. 283–309.
Vatter A. (2011), Demokracja bezpośrednia w Szwajcarii: historia, debaty i skutki, in: Demokracja bezpośrednia. Szwajcarska demokracja modelem dla XXI wieku?, ed. S. Geissbühler, Semper, Warsaw, pp. 28–71.
Wagschal U. (2007), Direktdemokratie und europäische Integration, in: Direkte Demokratie. Bestandesaufnahmen und Wirkungen im internationalen Vergleich, eds. M. Freitag, U. Wagschal, LIT, Berlin, pp. 41–70.
Widmer P. (2007). Die Schweiz als Sonderfall, NZZ, Zürich.
Wittmann W. (2011), Unabhängige Schweiz? Perspektiven für ein reformunwilliges Land, OFV, Zürich.
Woodruff P. (2006), First Democracy. The Challenge of an Ancient Idea, OUP, New York.
World Bank (ed.), (2011), The Worldwide Governance Indicators (WGI), World Bank, Washington.