Abstrakt
Przedmiotem badań podjętych w artykule jest rywalizacja o władzę lokalną w Gdańsku w 2018 r. Cztery wcześniejsze elekcje lat 2002–2014 w rywalizacji o prezydenturę miasta wygrywał Paweł Adamowicz, który zawsze oficjalnie reprezentował bardzo popularną w Gdańsku partię polityczną – PO. W 2018 r. Adamowicz wystartował jednak z własnego komitetu (KWW Pawła Adamowicza Wszystko dla Gdańska) i konkurował o fotel prezydenta miasta zarówno z kandydatem PO (Jarosław Wałęsa), jak i pretendentem PiS (Kacper Płażyński). Wybory z 2018 r. w Gdańsku były zatem interesującym casusem: do walki przystąpił „ten sam” Paweł Adamowicz, ale już jako reprezentant własnego, pozapartyjnego komitetu wyborczego, co więcej, wystąpił przeciwko partii, którą dotychczas zawsze reprezentował. Był to więc ciekawy przypadek do poszukiwania odpowiedzi na pytanie co w tej rywalizacji stanie się elementem przeważającym: jej upartyjnienie czy personalizacja? Po drugie frapujące było sprawdzenie czy przenoszenie dominującego podziału ogólnopolskiego (dawny podział my–oni, a w wersji z 2018 r.: anty-PiS vs. PiS) przynosi partiom politycznym efektywność w rywalizacji o władzę lokalną? Poczyniono następujące założenia: a) opcja personalna jest ważniejsza w rywalizacji o władzę lokalną od sympatii partyjnych; b) nowa wersja podziału „my–oni” (PiS–antyPiS) nie przynosi efektywności w walce o władzę na miejskiej scenie politycznej. Wartością badań jest wykorzystanie w nich nie tylko źródeł publikowanych, ale również niepublikowanych badań jakościowych – anonimowych wywiadów z lokalnymi politykami.
Bibliografia
Antkowiak P., Scheffs Ł. (2015), Teoria i praktyka przywództwa politycznego. Na przykładzie bezpośrednich wyborów wójta, burmistrza i prezydenta miasta, Wydawnictwo Naukowe WPID UAM, Poznań.
Bartkowski W. (2003), Identyfikacja partyjna w przestrzennej teorii wyborów, „Studia Socjologiczne”, nr 1 (168).
Bukowski M., Flis J., Hess A., Szymańska A. (2011), Opcja czy osoba? Upartyjnienie versus personalizacja w wyborach samorządowych, WUJ, Kraków.
Delwit P., Pilet J.-B., Reynaert H., Steyvers K. (eds.) (2009), Local political leadership in Europe: town chief, city boss or loco president?, Vanden Broele, Brugge.
Drzonek M. (2016), Preferencje polityczne wśród kandydatów na radnych. Przypadek wyborów w Szczecinie w 2014 r., w: Polityka Lokalnie. Kampania i wybory samorządowe 2014, red. M. Drzonek, K. Oświecimski, A. Wołek, Wydawnictwo WAM, Akademia Ignatianum w Krakowie, Kraków.
Drzonek M. (red.) (2014), Partyjnie czy bezpartyjnie? Szkice o zdobywanie władzy lokalnej, WNUS, Szczecin.
Drzonek M. (2019a), Im dłużej tym „bezpartyjniej”? Włodarze dużych miast w wyborach 2002–2018, „Przegląd Politologiczny”, nr 2.
Drzonek M. (2019b), Wieczni prezydenci. Dwa przypadki trójmiejskie, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2019.
Elmelund-Præstekær C., Kjaer U. (2013), Presidentialisation of parliamentary systems? Frontrunner concentration in Danish local elections, “Representation”, nr 2 (49).
Flis J., Gendźwiłł A., Stolicki D. (2018), Rywale włodarzy. Doświadczenia i szanse samorządowych pretendentów, „e-Politikon”, nr 26.
Gendźwiłł A. (2013), Why do Poles (still) Dislike Political Parties? Some Survey Insights into AntiParty Attitudes in Poland, 1995–2011, “Polish Sociological Review”, nr 4 (184).
Gendźwiłł A., Żółtak T. (2014), Why Do Non-partisans Challenge Parties in Local Politics?, „EuropeAsia Studies”, vol. 66.
Jacobsen D. I., Skollevold A. S. (2016), Presidentialisation on the executive arena at the local level? The case of Norway 1992–2012, „Zarządzanie Publiczne”, nr 1 (35).
Katka K. (2018a), Paweł Adamowicz: Startuję na prezydenta Gdańska. Z Platformą lub bez niej, http://wyborcza.pl/7,75398,23044336,pawel-adamowicz-startuje-na-prezydenta-gdanska-z-platforma.html, 19.02.2018.
Katka K. (2018b), Przełom w kampanii wyborczej w Gdańsku. Sondaż prezydencki Wyborczej, http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,24043208,przelom-w-kampanii-wyborczej-w-gdansku-sondaz-prezydencki-wyborczej.html, 15.10.2018.
Katka K. (2017), Jarosław Wałęsa chce zostać prezydentem. „Koniec z Brukselą, wracam do Gdańska”, http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,22540575,jaroslaw-walesa-chce-zostac-prezydentem-koniec-z-bruksela.html, 22.10.2017.
Kowalczyk K. (2014), Prezydencjalizacja wyborów samorządowych w Szczecinie w 2010 r., w: Partyjnie czy bezpartyjnie? Szkice o zdobywaniu władzy lokalnej, red. M. Drzonek, WNUS, Szczecin.
Mancini P. (2011), Leader, president, person: Lexical ambiguities and interpretive implications, „European Journal of Communication”, nr 26.
Peszyński W. (2016), Prezydencjalizacja zachowań wyborczych w elekcji parlamentarnej w 2015 roku, „Political Preferences”, nr 12.
Peszyński W. (2012), Zjawisko prezydencjalizacji kampanii samorządowych. Przykład wyborów 2010 roku w województwie kujawsko-pomorskim, w: Media i marketing polityczny, red. M. Jeziński, W. Peszyński, A. Seklecka, Toruń.
Poguntke T., Webb P. (2005), The presidentialization of politics in democratic societies: A framework for analysis, w: The presidentialization of politics: a comparative study of modern democracies, red. T. Poguntke, P. Webb, Oxford University Press, Oxford.
Poguntke T., Webb P. (2013), The presidentialisation of politics thesis defended, “Parliamentary Affairs” nr 66 (3).
Reynaert H., Steyvers K., Delwit P., Pilet J.-B. (red.) (2005), Revolution or renovation? Reforming local politics in Europe, Vanden Broele, Brugge.
Rozmowa nr W1ds_020h.
Rozmowa nr W1xs_012b.
Rozmowa nr W5dd_018e.
Rozmowa nr W5dd_019c.
Rozmowa nr W5dd_024c.
Rozmowa nr x5ww_054h.
Sandecki M. (2018a), „Grzeczny ‚pistolet’ z propaństwową postawą”. Politycy komentują kandydaturę Kacpra Płażyńskiego na prezydenta Gdańska, http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,23327116,grzeczny-pistolet-z-propanstwowa-postawa-politycy-komentuja.html, 26.04.2018.
Sandecki M. (2018b), Sensacyjny sondaż TVP dla Gdańska. W drugiej turze Adamowicz i Płażyński, http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,24064628,sensacyjny-sondaz-tvp-dla-gdanska-w-drugiej-turze-adamowicz.html, 19.10.2018.
Szczepański D. (2016), Upartyjnienie versus personalizacja jako czynniki determinujące zachowania wyborcze w krajowych elekcjach w 2015 roku, „Political Preferences”, nr 12.
Wattenberg M. P. (1991), The Rise of Candidate-Centered Politics: Presidential Elections of the 1980s, Cambridge.