Między relatywną deprywacją a gratyfikacją: studium poczucia bezpieczeństwa reprodukcyjnego Dziewuch

Abstrakt

Przedmiotem badania jest myśl polityczna ruchu pro-choice Dziewuchy Dziewuchom, który działał w latach 2016–2018 w Polsce. Główny cel analizy to ustalenie jak zmieniało się poczucie zaspokojenia potrzeb w czasie aktywności politycznej Dziewuch oraz w jakim stopniu zmiany te były uzależnione od bodźców zewnętrznych w postaci prac w Sejmie RP nad dwoma projektami ustaw o zaostrzeniu przepisów antyaborcyjnych. Do rozwiązania problemów badawczych wykorzystano jakościową analizę źródeł, relacyjną analizę zawartości oraz diadę kategorii teoretycznych relatywnych deprywacji i gratyfikacji. Badanie pokazuje, że Dziewuchy stworzyły wewnętrznie spójny obraz swojej sytuacji. Manifestacje względnych deprywacji i gratyfikacji wystąpiły jednak tylko bezpośrednio po powstaniu ruchu i podczas pierwszej rocznicy działalności. Nie były one uzależnione od bodźców zewnętrznych w postaci etapów procesów legislacyjnych. Deprywacje służyły do dyskursywnej autolegitymizacji ruchu, a gratyfikacje do manifestacji sukcesu organizacyjnego. Podczas drugiego okresu, gdy wystąpiły te typy postaw, czyli po odrzuceniu pierwszego projektu w drugim czytaniu, Dziewuchy dyskursywnie autorelegitymizowały ruch oraz dawały wyraz poczucia sukcesu organizacyjnego i zaspokojenia potrzeby uznania społecznego. Oznacza to, że realizacja celów ruchu nie przynosiła Dziewuchom satysfakcji, a dążenie do neutralizacji względnych deprywacji nie stanowiło motywacji aktywności politycznej.