François Jullien i optyka metodologiczna w jego Drogą okrężną i na wprost. Strategie sensu w Chinach i Grecji. Perspektywa hermeneutyczna

Abstrakt

Drogą okrężną i wprost do celu. Strategie sensu w Chinach i Grecji autorstwa François Julliena można interpretować jako interesujący przykład wyzwania metodologicznego, jakie pojawia się wokół pytania: w jakim stopniu określona strategia sensu (stratégie du sens) przyjęta jako przedmiot badań wpływa na formę i treść wyników tych badań? W dodatku, można tu również zastosować optykę odwrotną: w jakim stopniu określone założenia dotyczące formy i treści badań mogą wpływać na ich wyniki? Z tego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na dwa fundamentalne wyzwania, które niemal stale stanowią podwójnie splecione przeszkody w próbach narracyjnych na temat chińskiego obszaru kulturowego. Z jednej strony, są to często obserwowane łańcuchy różnych propozycji tłumaczeń słów i zdań. Z drugiej strony, to obecność różnych strategii sensu, które w często niełatwy do uchwycenia sposób wpływają na kształt tego, „co” oraz „jak” zostało powiedziane, zasugerowane lub w ogóle niewypowiedziane. W tym kontekście Jullien podkreśla różnicę między „wypowiedzią definicyjną” (la parole de définition), którą francuski autor uznaje za charakterystyczną dla głównego nurtu kultury zachodniej oraz „wypowiedzią wskazującą” (la parole indicielle), którą zalicza on do artykulacji występujących często w przestrzeni kultury chińskiej. Ukazuje się tu zatem odmienność w strategiach artykułowania sensu, która rozciąga się między tym, co ogólne, a więc abstrakcyjne czy wyabstrahowane, a tym, co całościowe, a więc stanowiące nierozerwalną jedność. Mamy więc z jednej strony do czynienia z „poznaniem”, z drugiej zaś „uświadamianiem sobie”. To rozróżnienie podkreśla niezwykle doniosłe wyzwanie w dziedzinie metodologii, które powinno kierować naszą uwagę na zagadnienia związane z osobliwościami myśli naukowej oraz filozoficznej poświęconej człowiekowi, a które szczególnie wyraźnie uobecniają się wraz z próbami wglądów interpretacyjnych o charakterze międzykulturowym oraz wielojęzykowym.