Inauguracyjne orędzia prezydenckie jako przedmiot interpretacji politologicznej
PDF

Słowa kluczowe

język polityki
interpretacja
orędzia prezydenckie
presupozycja

Jak cytować

Kołodziejczak, M. (2014). Inauguracyjne orędzia prezydenckie jako przedmiot interpretacji politologicznej. Przegląd Politologiczny, (2), 137–148. https://doi.org/10.14746/pp.2014.19.2.9

Abstrakt

Jednym z fundamentalnych przedmiotów badań nauki o polityce pozostaje niezmiennie język polityki (w swoich licznych odmianach i formach). Analiza naukowa tego przedmiotu badań przysparza jednak politologii nadal szereg problemów, wynikających z nieprzystawalności metod językoznawstwa do funkcji i zadań współczesnej nauki o polityce. Pojawia się więc potrzeba wypracowania politologicznej metody analizy tekstu, która to metoda pozwoliłaby – za pomocą języka – odkryć i wyeksponować założenia kształtujące orientacje i postawy podmiotów politycznych, czyli treści tworzące ogólną przestrzeń polityczną. Propozycją odpowiedzi na to zapotrzebowanie jest prezentowana w artykule metoda, wyróżniająca trzy podstawowe poziomy analizy: konwencjonalną warstwę tekstu, opisową oraz presupozycjalną. Na przykładzie analizy inauguracyjnych orędzi polskich prezydentów, ukazano specyfikę poszczególnych wymiarów: determinant sytuacyjny (na pierwszym poziomie), kreację treści korzystnych wizerunkowo (na poziomie deskryptywnym), wreszcie – najistotniejszy dla politologa – mechanizm odkrywania założeń ukrytych na poziomie presupozycjalnym.
https://doi.org/10.14746/pp.2014.19.2.9
PDF

Bibliografia

Austin J. (1993), Jak działać słowami, w: Mówienie i poznawanie, red. J. Austin,Warszawa.

Bachtin M. (1986), Estetyka twórczości słownej, Warszawa.

Bralczyk J. (2004), O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Warszawa.

Cystal D. (1980), Prozodyczne i parajęzykowe korelaty kategorii społecznych, w: Język i społeczeństwo, red. M. Głowiński, Warszawa.

Dubisz S. (1992), Język i polityka. Szkice z historii stylu retorycznego, Warszawa.

Ehrlich S. (1995), Dynamika norm, Warszawa.

Fras J. (2005), Komunikacja polityczna. Wybrane zagadnienia gatunków i języka wypowiedzi, Wrocław.

Frassen B. C. (1968), Presupposition, implication and self-reference, „Journal of Philosophy”, nr 68.

Głowiński M. (1992), Wartościowanie w badaniach literackich a język potoczny, w: Poetyka i okolice, Warszawa.

Golka M. (1997), Mit jako zwornik kultury i polityki, w: Mity. Historia i struktura mistyfikacji, red. Z. Drozdowicz, Poznań.

Huszcza R. (1996), Honorytyfikatywność. Gramatyka. Pragmatyka. Typologia, Warszawa.

Karwat M. (2010), Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analizy, „Studia Politologiczne”, vol. 17, (Wyjaśnianie polityki, pod red. J. Błuszkowskiego, J. Zaleśnego).

Kołodziejczak M. (2009a), Hermeneutyka w badaniach politologicznych - modele interpretacji w nauce o polityce, w: Hermeneutyka politologiczna, red. M. Kołodziejczak, Poznań.

Kołodziejczak M. (2009b) Hermeneutyka w nauce o polityce - formy obecności, „Przegląd Politologiczny”, nr 3.

Kołodziejczak M. (2012), Język jako przedmiot badań politologicznych, w: Od teorii do praktyki politycznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Blokowi, red. M. Kołodziejczak, R. Rosicki, Poznań.

Marcjanik M. (2007), Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa.

Ożóg K. (2009), Uwagi o języku polskiej polityki po roku 19S9, w: Przekazy polityczne, red. A. Siewierska-Chmaj, Kraków-Rzeszów-Zamość.

Puzynina J. (1997), Komunikacja językowa i je j zakłócenia, w: Słowo - wartość - kultura, red. J. Puzynina, Lublin.

Sarkowicz R. (1996), Poziomowa interpretacja tekstu prawniczego, Kraków.

Siewierska-Chmaj A. (2006), Język polskiej polityki. Politologiczno-semantyczna analiza expose premierów Polski w latach 1919-2004, Rzeszów.

Słownik terminów literackich (1988), red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Warszawa-Wrocław-Kraków.

Stalnaker R. C. (1999), Context and Content: Essays on Intentionality in Speech and Thought, Oxford.

Sztumski J. (1997), Elity: ich miejsce i rola w społeczeństwie, Katowice.

Szymura J. (1982), Język, mowa, prawda w perspektywie fenomenologii lingwistycznej J.L. Austina, Wrocław.

Zaśko-Zielińska Z. (2002), Przez okno świadomości. Gatunki mowy w świadomości użytkowników języka, Wrocław.