Abstrakt
W 2010 r. na Węgrzech przejęła władzę partia V. Orbana – FIDESZ. Dzięki wysokiej wygranej w wyborach parlamentarnych (niemal 53% głosów, co przełożyło się na 263 mandaty, czyli o 5 więcej niż wynosi konstytucyjna większość) możliwe stało się wprowadzenie głębokich zmian (w tym uchwalenie nowej konstytucji). W opinii wielu organizacji stojących na straży demokracji, a także Unii Europejskiej, zagrażają one fundamentom systemu demokratycznego w tym kraju. Celem artykułu jest przedstawienie rozwoju demokracji na Węgrzech po 1989 r., a przede wszystkim ocena zmian zachodzących w tym kraju po 2010 r. W oparciu o dostępne wskaźniki jakości demokracji (Freedom House oraz The Economist Intelligence Unit’s Index of Democracy), podjęta zostanie także próba zweryfikowania tezy Janosa Kornaia, iż „Od lat 1989–1990 do wiosny 2010 r. na Węgrzech była demokracja. Już jej nie ma – formą rządów stała się autokracja” (Kornai, 2011). W artykule skonfrontowano również zarzuty stawiane węgierskim reformom przez społeczność międzynarodową z tym, co na ich temat mają do powiedzenia twórcy tychże reform.Bibliografia
Agh A. (2013), The Triple Crisis in Hungary: The „Backsliding” o f Hungarian Democracy after Twenty Years, „Romanian Journal of Political Science”, Vol. 13, nr 1.
Antoszewski A. (1997), Współczesne teorie demokracji, w: Studia z teorii polityki, t. II, red. A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
AshT. G. (1989), Refolution in Hangary and Poland, „The New York Review of Books” z 17 sierpnia.
Bânkuti M., Halmai G., Scheppele K. L. (2012), From Separation o f Powers to a Government without
Checks: Hungary s Old and New Constitutions, w: Constitution fo r a Disunited Nation. On
Hungary’s 2011 Fundamental Law, red. G. A. Toth, Central European University Press, Budapeszt. Bertelsmann BTI (2012), Hungary Country Report, http://www.bti-project.de/fileadmin/Inhalte/reports/2012/pdf/BTI%202012%20Hungary.pdf.
Bencze I. (2013), Społeczne tło narodzin nowych regulacji medialnych na Węgrzech, w: Węgry. Co tam się dzieje, Fronda, Warszawa.
Bito L. (2012a), Hungary’s struggles fo r freedom and democracy, www.opendemocracy.net.
Bito L. (2012b), The voice o f liberal democracy needs to be preserved in Hungary, www.opendemocracy.net.
Dahl R. (2005), Demokracja i je j krytycy, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Dahl R. (2008), O demokracji, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Democracy Index 2012: Democracy is at a standstill, http://www.eiu.com/public/topical_report.aspx?campaignid=DemocracyIndex12.
Góralczyk B. (2003), Węgry. Transformacja pokomunistyczna 1990-2003, Studio Wydawnicze Familia, Warszawa.
Góralczyk B. (2012), System Orbana, „Przegląd Polityczny”, nr 111.
Gulyas G. (2013), Proces konstytucyjny na Węgrzech, w: Węgry. Co tam się dzieje, Fronda, Warszawa.
Huntington S. (2009), Trzecia fala demokratyzacji, PWN, Warszawa.
Hutchesom D., Korosteleva E. A., (red.) (2006), The Quality o f Democracy in Post-Communist Europe, Abingdon.
Janke I. (2012), Napastnik. Opowieść o Viktorze Orbanie, Demart, Warszawa.
Jeziński G. (2014), Kampania pod dyktando Fideszu, „Rzeczpospolita” z 11 marca 2014.
Kałan D. w rozmowie z A. S. Mrazem (2012), Węgierskie prawdy i mity, „Przegląd Polityczny”, nr 111.
Karl T. L., Schmitter Ph. (1995), Czym jest demokracja... i czym nie jest, w: Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, oprac. J. Szczupaczyński, Warszawa.
Kis J. (2012), Introduction: From the 1989 Constitution to the 2011 Fundamental Law, w: Constitution for a Disunited Nation. On Hungary’s 2011 Fundamental Law, red. G. A. Toth, Central European
University Press, Budapeszt.
Konstytucja Węgier z 25 kwietnia 2011 (2013), w: Węgry, co tam się dzieje, Fronda, Warszawa. Kornai J. (2011), Oto Węgry Orbana, „Gazeta Wyborcza” z 24 I, przekład z węgierskiego dziennika
„Nepszabadsag”.
Kovacs B. A. (2012, 2013), Hungary. Nations in Transit 2012, 2013.
Lembcke O. W., Boulanger C. (2012), Between Revolution and Constitution: The Roles o f the Hungarian Constitutional Court, w: Constitution fo r a Disunited Nation. On Hungary’s 2011 Fundamental
Law, red. G. A. Toth, Central European University Press, Budapeszt.
Markowski R. (2014), Węgry. Fideszna wieki wieków?, „Gazeta Wyborcza”, nr 80 z dnia 5 IV 2014.
Nations in transit, Raporty z badań Freedom House, http://www.freedomhouse.org/sites/default/files/NIT%202013%20Booklet%20-%20Report%20Findings.pdf.
Pelinka A. (2012), Hungary: democracy through twilight, www.opendemocracy.net.
Rajcsanyi G. (2012), Democracy in Hungary: the defence o f Fidesz, www.opendemocracy.net.
Rajk L. (2012), Hungary: democracy crisis, diagnosis and appeal, www.opendemocracy.net.
RadnótiS. (2012), A Sacred Symbol in a Secular Country: The Holy Crown,w: Constitution fo r a Disunited Nation. On Hungary’s 2011 Fundamental Law, red. G. A. Toth, Central European University
Press, Budapeszt.
Repassy R. (2013), Streszczenie najważniejszych zmian w ustawach kardynalnych dotyczących systemu sądownictwa, w: Węgry. Co tam się dzieje, Fronda, Warszawa.
Sari M. (2013), Przebieg reform wyborczych, w: Węgry. Co tam się dzieje, Fronda, Warszawa.
Schopflin G. (2012), How to understand Hungary, www.opendemocracy.net.
Schumpeter J. (1995), Kapitalizm, socjalizm i demokracja, PWN, Warszawa.
Szewczak W. (2010), Jak zmierzyć demokrację? Teoretyczne i metodologiczne podstawy budowy skal demokracji politycznej w politologii porównawczej, „Przegląd Politologiczny”, nr 4.
Szewczak W. (2011), Jak mierzyć demokrację? Skale pomiaru demokracji politycznej stosowane w politologii porównawczej, „Przegląd Politologiczny”, nr 1.
The new electoral law in Hungary. In-depth analysis, http://www.valasztasirendszer.hu/wp-content/uploads/PC_ElectoralSystem_120106.pdf.
Tokes R. (1996), Hungary’s Negotiated Revolution: Economic Reform, Social Change and Political Succession, Cambridge University Press, Cambridge.
Toth G. A. (2012), Constitution fo r a Disunited Nation. On Hungary’s 2011 Fundamental Law, Central European University Press, Budapeszt.
Wiktorek Sarlo A., Otarshvili M. (2013), Can the EU Rescue Democracy in Hungary, www.fpri.org.