Słowa kluczowe
myślenie religijne
postawy kulturowe
roszczenia do legitymizacji
Afganistan
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie zestawu kategorii teoretycznych do analizowania struktur myślenia politycznego dystrybuowanych przez talibów po wojnie w Afganistanie. Obejmuje on trzy grupy typów idealnych umożliwiających identyfikację i klasyfikację odmiennych aspektów tych struktur wykorzystywanych do formułowania roszczeń legitymizacyjnych. Są to po pierwsze: myślenie religijne i polityczne; po drugie: trybalne i posttrybalne; i po trzecie: natywizm, kontrakulturacja, witalizm oraz autonegatywizm. Choć zakres ich zastosowania znacznie wykracza poza eksplorację wskazanego pola badawczego, są one szczególnie użyteczne, aby zrozumieć zmiany zachodzące na współczesnej scenie politycznej w Azji i móc ostrożnie prognozować kierunek przemian w afgańskim systemie politycznym. Struktury te są bowiem stosowane przez talibów do generowania legitymizacji społecznej ich rządów oraz kształtowanego systemu politycznego, czyli pozyskiwania poparcia dla aktualnego rządu ze strony rządzonej populacji, modelowania akceptacji jego polityki, instytucji i wartości. Stanowią swoiste roszczenia legitymizacyjne będące obok stosowania represji i spójności elit rządzących jednym z filarów stabilności reżimu politycznego. Można je traktować jako struktury legitymizacyjne leżące u podstaw konstruowanego porządku politycznego.
Bibliografia
Antonio R. J. (2000), After Postmodernism: Reactionary Tribalism, „American Journal of Sociology”, vol. 106, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1086/303111
Bashar I. (2021), Rise of the Taliban in Afghanistan, „Counter Terrorist Trends and Analyses”, vol. 13, nr 4.
Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bäcker R. (2020), Myślenie polityczne Jarosława Kaczyńskiego, w: Wokół teoretycznych i praktycznych aspektów stosunków międzynarodowych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Mieczysławowi Stolarczykowi, red. T. Kubin, J. Łapaj-Kucharska, T. Okraska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Bäcker R. (2021), Krzysztof Bosak’s Political Views: Targeting Enemies in Anti-Democratic Political Thinking, „Przegląd Politologiczny”, vol. 3. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2021.26.3.4
Cholewa M., Gilski M. (2012), Myślenie magiczne i myślenie religijne a wychowanie, w: Filozoficzny i teologiczny wymiar sprawności moralnych, red. I. Jazukiewicz, E. Kwiatkowska, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
Connah L. (2021), US Intervention in Afghanistan: Justifying the Unjustifiable?, „South Asia Research”, vol. 41, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1177/0262728020964609
Council on Foreign Relations (2021), The U.S. War in Afghanistan 1999–2021, https://www.cfr.org/timeline/us-war-afghanistan, 31.02.2022.
Czaplińska N. (2021), W Afganistanie monopol na władzę mają terroryści. Talibowie ogłaszają skład rządu, https://salamlab.pl/pl/w-afganistanie-monopol-na-wladze-maja-terrorysci-talibowie-oglaszaja-sklad-rzadu/, 16.04.2022.
Czerniejewska M. (2008), Sytuacja w Afganistanie po obaleniu reżimu talibów, „Studia Bliskowschodnie pod honorowym patronatem prof. dra hab. Janusza Daneckiego”, vol. 2, nr 2.
Fox J. (2018), An Introduction to Religion and Politics, Routledge, London–New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315183787
Gerschewski J. (2013), The Three Pillars of Stability: Legitimation, Repression, and Co-optation in Autocratic Regimes, „Democratization”, vol. 20, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1080/13510347.2013.738860
Glatzer B. (1998), Is Afghanistan on the Brink of Ethnic and Tribal Disintegration?, w: Fundamentalism Reborn? Afghanistan and the Taliban, red. W. Maley, Hurst & Company, London.
Grauvogel J., Von Soest C. (2014), Claims to Legitimacy Count: Why Sanctions Fail to Instigate Democratisation in Authoritarian Regimes, „European Journal of Political Research”, vol. 53, nr 4. DOI: https://doi.org/10.1111/1475-6765.12065
Instytut Nowej Europy, Azja Centralna wobec nowego porządku w Afganistanie, https://ine.org.pl/azja-centralna-wobec-nowego-porzadku-w-afganistanie/, 11.04.2022.
Herskovits M. J. (1960), Man and His Works: The Science of Cultural Anthropology, Alfred A. Knopf, New York.
Hobsbawm E. J. (1971), Primitive Rebels: Studies in Archaic Forms of Social Movement in the 19th and 20th Centuries, Manchester University Press, Manchester.
Jureńczyk Ł. (2007), Fundamentalizm muzułmański afgańskich talibów i ich stosunek do innych religii, „Polityka i Społeczeństwo”, vol. 4.
Kamali M. H. (1985), Law in Afghanistan: A Study of the Constitutions, Matrimonial law and the Judiciary, Brill Publishers, Leiden. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004492905
Krzyżanowski M. (2021), Talibowie, NATO, mudżahedini – Afganistan w obliczu eskalacji konfliktu, https://www.academia.edu/39997643/Talibowie_NATO_mudżahedini_-_Afganistan_w_obliczu_eskalacji_konfliktu, 11.04.2022.
Kryszczak P. (2021), Szykuje się polowanie na homoseksualistów w Afganistanie. Talibowie dysponują listą celów osób LGBT+, https://niezalezna.pl/417101-szykuje-sie-polowanie-na-homoseksualistow-w-afganistanie-talibowie-dysponuja-lista-celow-osob-lgbt, 11.04.2022.
Lazari A. (red.) (1995), Mentalność rosyjska. Słownik, Wydawnictwo Śląsk, Katowice.
Linton R. (1943), Nativistic Movements, „American Anthropologist”, vol. 45, nr 2. DOI: https://doi.org/10.1525/aa.1943.45.2.02a00070
Machoń H. (2014), Co to jest myślenie religijne. Koncepcja motywów religijności, „Świat i Słowo” vol. 12, nr 2.
Mafeje A. (1971), The Ideology of ‘Tribalism’, „The Journal of Modern African Studies”, vol. 9, nr 2. DOI: https://doi.org/10.1017/S0022278X00024927
Maffesoli M. (1995), The Time of the Tribes: The Decline of Individualism in Mass Society, Sage, London. DOI: https://doi.org/10.4135/9781446222133
Miakhel S. (1995), Understanding Afghanistan: The Importance of Tribal Culture and Structure in Security and Governance, „Asian Survey”, vol. 35, nr 7.
Murtazashvili J. B., Murtazashvili I. (2021), Land, the State, and War: Property Institutions and Political Order in Afghanistan, Cambridge University Press, New York. DOI: https://doi.org/10.1017/9781108642217
Nowicka E. (1972), Bunt i ucieczka. Zderzenie kultur i ruchy społeczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Peters G. (2010), Crime and Insurgency in the Tribal Areas of Afghanistan and Pakistan, West Point, Harmony Program The Combating Terrorism Center at West Point. DOI: https://doi.org/10.21236/ADA536511
Pilch A. (2010), Fundamentalizm muzułmański. Determinanty zjawiska w Azji Centralnej, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego”, vol. 1.
Popper K. (1945), The Open Society and Its Enemies, George Routledge & Sons, London.
Reykowski J. (1984), Logika walki: szkice z psychologii konfliktu społecznego w Polsce, Książka i Wiedza, Warszawa.
Sadkiewicz S. (2021), ISIS w Afganistanie to duży problem talibów. I nie tylko, http://polska-zbrojna.pl/home/articleshow/35448?t=ISIS-w-Afganistanie-to-duzy-problem-talibow-I-nie-tylko, 12.04.2022.
Sahrasad H., Chaidar A., Bayhaki I., Tabrani D., Mulky M. A., Ridwan M. (2021), Taliban in Afghanistan, Present and Future: In Search of an Inclusive, Peaceful, Welfare and Sovereign Nation State?, „Budapest International Research and Critics Institute (BIRCI-Journal): Humanities and Social Sciences”, vol. 4, nr 4.
Schatz E. (2006), Access by Accident: Legitimacy Claims and Democracy Promotion in Authoritarian Central Asia, „International Political Science Review”, vol. 27, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1177/0192512106064463
Tannenberg M., Bernhard M., Gerschewski J., Lührmann A., von Soest C. (2021), Claiming the Right to Rule: Regime Legitimation Strategies from 1900 to 2019, „European Political Science Review”, vol. 13, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1017/S1755773920000363
Walicki A. (2013), Dwa oblicza Hercena: filozofia wolności i „rosyjska idea”, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria”, vol. 3.
Yilmaz I., Caman M. E., Bashirov G. (2020), How an Islamist Party Managed to Legitimate Its Authoritarianization in the Eyes of the Secularist Opposition: The Case of Turkey, „Democratization”, vol. 27, nr 2. DOI: https://doi.org/10.1080/13510347.2019.1679772
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Rak, Roman Bäcker, Kamila Rezmer, Maciej Skrzypek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.