Słowa kluczowe
wybory parlamentarne
partia w parlamencie
elity polityczne
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono definicję oraz ramę teoretyczną zjawiska posłów, którzy po raz pierwszy otrzymali miejsce w Sejmie. Dzięki wykorzystaniu metody desk research, przedstawiono dane statystyczne dotyczące „posłów debiutantów” polskiego Sejmu w XXI wieku. Celem badania jest określenie skali zjawiska posłów debiutantów oraz zidentyfikowanie uwarunkowań, które na nią wpływają. Przedmiotem badania są zatem posłowie debiutanci w polskim Sejmie w XXI wieku. Pierwszym analizowanym czynnikiem jest efekt wyniku wyborów i pytanie badawcze: czy wyższa liczba debiutantów skorelowana jest z sytuacją alternacji władzy po wyborach? Drugim analizowanym czynnikiem jest wynik największych partii w postępujących po sobie wyborach. W tym przypadku pytanie badawcze brzmi: czy zmiana (znacząca) wyniku ugrupowania (ugrupowań), które dotychczas dominowały w Sejmie, ma wpływ na liczbę debiutantów? Trzecią kwestią jest z kolei obecność partii nowych i pytanie: jaki wpływ na skalę zjawiska debiutantów mają partie nowe pojawiające się na polskiej scenie partyjnej?
Bibliografia
Bichta T. (2010), Struktura organizacyjna partii politycznych w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Gendźwiłł A., Żółtak T. (2020), Do parties and voters counteract quota regulations? The impact of legislative gender quotas on ballot ranking and preference voting in Poland, “Politics & Gender”, vol. 16(1), s. 199–229. DOI: https://doi.org/10.1017/S1743923X18000880
Herbut R. (2002), Teoria i praktyka funkcjonowania partii politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Jankowski M., Marcinkiewicz K. (2019), Ineffective and counterproductive? The impact of gender quotas in open-list proportional representation systems, “Politics & Gender”, vol. 15(1), s. 1–33. DOI: https://doi.org/10.1017/S1743923X17000538
Kasianiuk K. (2014), Gra polityczna w parlamencie. Anatomia zjawiska, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Katz R. S., Mair P. (1993), The Evolution of Party Organizations in Europe: Three Faces of Party Organization, “American Review of Politics”, vol. 14, s. 593–617. DOI: https://doi.org/10.15763/issn.2374-7781.1993.14.0.593-617
Katz R. S., Mair P. (2016), Zmieniające się modele partii politycznych i demokracji partyjnej. Powstanie partii kartelowej, w: Oblicza demokracji. Partie i systemy partyjne w ujęciu Petera Maira, red. W. Gagatek, K. Walecka, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków–Warszawa.
Koksanowicz G. (2018), Kluby parlamentarne w normach statutowych partii politycznych (Uwagi na tle statutów partii obecnych w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 5(45), s. 93–106. DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2018.05.06
Lewandowski A. (2018), Centralne struktury organizacyjne Platformy Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości, w: Meandry współczesnego systemu partyjnego w Polsce, red. K. Kamińska-Korolczuk, M. Mielewczyk, R. Ożarowski, Wydawnictwo Athtenae Gedanenses, Gdańsk.
Lewandowski A. (2020), Posłowie debiutanci w Sejmie VII, VIII i IX kadencji. Przyczynek do analizy zjawiska wymiany partyjnych elit, „Świat Idei i Polityki”, tom 19, s. 79–99. DOI: https://doi.org/10.15804/siip202004
Lewandowski A., Pieniężny D. (2024a), Trudne parlamentarne początki? Posłowie debiutanci Sejmu IX i X kadencji na listach wyborczych, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, vol. 81(1), s. 67–89. DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2024.81.04
Lewandowski A., Pieniężny D. (2024b), Wpływ instytucji kwoty wyborczej na zjawisko posłanek debiutantek w Sejmie RP, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, 4, s. 49–63. DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2024.04.04
Lindstädt R., Slapin J. B., Wielen R. J. V. (2012), Adaptive behaviour in the European Parliament: Learning to balance competing demands, “European Union Politics”, vol. 13(4), s. 465–486. DOI: https://doi.org/10.1177/1465116512441267
Mair P. (1994), Party Organizations: From Civil Society to the State, w: How Parties Organize. Change and Adaptation in Party Organizations in Western Democracies, red. R. S. Katz, P. Mair, SAGE, London. DOI: https://doi.org/10.4135/9781446250570.n1
Marmola M. (2014), Nowe partie w systemie partyjnym – specyfika polski, „Polityka i Społeczeństwo”, nr 3(12), s. 83–92.
Matyja R. (2013), Rywalizacja polityczna w Polsce, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków–Rzeszów.
Matyja R., Sajduk B. (2016), Wybory 2014–2015 a przemiany elit politycznych Trzeciej Rzeczypospolitej, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie, Kraków–Rzeszów.
Millard F. (2014), Not much happened: The impact of gender quotas in Poland, “Communist and Post-Communist Studies”, vol. 47(1), s. 1–11. DOI: https://doi.org/10.1016/j.postcomstud.2014.01.004
Nocoń J. (2004), Elity polityczne. Studium interpretacji funkcjonalnej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Olson D. M. (1994), Democratic Legislative Institutions: A Comparative View, Routledge, New York.
Raciborski J. (2006), Wprowadzenie. Elity rządowe jako przedmiot badań, w: Elity rządowe III RP 1997–2004. Portret socjologiczny, red. J. Raciborski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Rush M., Giddings P. (2011), The Role of the Member of Parliament, w: Parliamentary Socialisation. Understanding Governance Series, Palgrave Macmillan, London. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230316850_2
Sobolewska-Myślik K., Kosowska-Gąstoł B., Borowiec P. (2010), Struktury organizacyjne polskich partii politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Stefaniuk M. (2001), Teoria elit Vilfreda Pareta, Wydawnictwo Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Strona internetowa Państwowej Komisji Wyborczej, https://pkw.gov.pl/, 24.11.2024.
Strona internetowa Sejmu RP, https://sejm.gov.pl/, 24.11.2024.
Verzichelli L. (1996), The New Members of Parliament, w: Italian Politics, red. R. S. Katz, P. Ignazi, Routledge, New York.
Wincławska M., Brodzińska-Mirowska B. (2016), Niewykorzystane szanse. Polskie partie polityczne w działaniu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Żyromski M. (1984), Socjologiczna teoria elity, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 3, s. 267–278.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Arkadiusz Lewandowski, Dawid Pieniężny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.