Słowa kluczowe
polityka pamięci
były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau
rocznice historyczne
pamięć o Holokauście
Jak cytować
Abstrakt
Tematem badawczym rozważanym w niniejszym artykule jest polityka pamięci i polityka historyczna w stosunkach międzynarodowych, w ramach którego analizowana jest rola obchodów rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau w stosunkach polsko-izraelskich w okresie rządów Zjednoczonej Prawicy od roku 2016 do 2023. Artykuł poddaje analizie coroczne wydarzenie jakim jest rocznica wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau, ze szczególnym uwzględnieniem wypowiedzi polityków podczas niej obecnych oraz tematów przez nich poruszanych. Poprzez zbadanie obchodów rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau, autorzy starają odpowiedzieć się na pytanie, czy wspólne i trudne dziedzictwo, jakim jest pamięć o Holokauście zbliża, czy też oddala Polskę i Izrael.
Bibliografia
71. rocznica wyzwolenia Auschwitz – „Powroty”, auschwitz.org, 11.12.2015, https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/71-rocznica-wyzwolenia-auschwitz-powroty,1771.html, dostęp: 25.08.2025.
73. rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, auschwitz.org, 27.01.2018, https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/73-rocznica-wyzwolenia-niemieckiego-nazistowskiego-obozuauschwitz,1962.html, dostęp: 25.08.2025.
75. rocznica wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau, „Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent.pl”, 27.01.2020, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wizyty-krajowe/75-rocznica-wyzwolenia-klauschwitz-birkenau-plen,2673, dostęp: 25.08.2025.
76. ROCZNICA WYZWOLENIA NIEMIECKIEGO NAZISTOWSKIEGO OBOZU KONCENTRACYJNEGO I ZAGŁADY AUSCHWITZ 27 STYCZNIA 2021, auschwitz.org, https://www.auschwitz.org/strona-glowna-76/, dostęp: 25.08.2025.
2019 Program Prawa i Sprawiedliwości. Polski model państwa dobrobytu, „Prawo i Sprawiedliwość”, 14.09.2019, https://pis.org.pl/document/archive/download/1496, dostęp: 25.08.2025.
Andrzej Duda zbulwersowany słowami ambasador Izraela. Padły w Auschwitz, „Do Rzeczy” 29.01.2018, https://dorzeczy.pl/obserwator-mediow/54569/prezydent-o-annie-azari-bulwersujace.html, dostęp: 25.08.2025.
Azari Anna, Ambasador Izraela o nowelizacji ustawy o IPN, embassies.gov.il, 29.01.2018, https://embassies.gov.il/warsaw/newsAndEvents/Pages/2018/2018-Ambasador-Izraela-nowelizacja-IPN.aspx, dostęp: 25.08.2025.
CBOS, Auschwitz-Birkenau w pamięci zbiorowej – 75 lat po wyzwoleniu, „Komunikat z Badań” 2020, 12/2020.
„Czas”. 72. rocznica wyzwolenia Auschwitz, auschwitz.org, 27.01.2017, https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/czas-72-rocznica-wyzwolenia-auschwitz-,1876.html, dostęp: 25.08.2025.
Delegacje państwowe, auschwitz.org, https://www.auschwitz.org/delegacje-panstwowe/, dostęp: 25.08.2025.
Forecki Piotr, Od Shoah do strachu. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
Furdyna Marcin, Polska zamroziła akcje rosyjskiego oligarchy. Wiaczesław Mosze Kantor to bliski współpracownik Putina, „Polska Agencja Prasowa”, 11.07.2023, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1595826%2Cpolska-zamrozila-akcje-rosyjskiego-oligarchywiaczeslaw-mosze-kantor, dostęp: 25.08.2025.
Greń Paweł, Pamięć a media. Obchody wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau w dyskursie prasowym, Wydawnictwo Areus, Kraków 2017.
Izrael wzywa Polskę do zmiany ustawy ws. obozów śmierci, „Dzieje.pl”, 28.01.2018, https://dzieje.pl/aktualnosci/izrael-wzywa-polske-do-zmiany-ustawy-ws-obozow-smierci, dostęp: 25.08.2025.
Jest nowy ambasador Polski w Izraelu, „Tvn24”, 22.07.2025, https://tvn24.pl/swiat/maciej-hunia-to-nowy-ambasador-polski-w-izraelu-st8566627, dostęp: 25.08.2025.
Kanał użytkownika: Auschwitz Memorial / Miejsce Pamięci Auschwitz, 71. rocznica wyzwolenia Auschwitz - 27 stycznia 2016 - "Powroty", 27.01.2016, YouTube, https://www.youtube.com/live/wL4pQ83teEM?si=keO1aUxzGl4qdoKM, dostęp: 25.08.2025.
Kanał użytkowanika: Auschwitz Memorial / Miejsce Pamięci Auschwitz, 73. rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, 31.01.2018, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=fe6Cq6z-hXY, dostęp: 25.08.2025.
Kanał użytkownika: Auschwitz Memorial / Miejsce Pamięci Auschwitz, 74. rocznica wyzwolenia Auschwitz (cz. I), 29.01.2019, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=krCa6lWBmO0, dostęp: 25.08.2025.
Kanał użytkownika: Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, Obchody 76. rocznicy wyzwolenia Auschwitz [NA ŻYWO - JĘZYK POLSKI], 27.01.2021, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=- XvkTkRju8s, dostęp: 25.08.2025.
Kanał użytkownika: RMF24, Azari: Ta burza zaczęła się w Izraelu. Dyplomaci mają swoje instrukcje, 30.01.2018, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=WaUQGkRujww&t=1s, dostęp: 25.08.2025.
"Nakazem chwili jest przyjrzenie się antysemityzmowi, rasizmowi i tęsknotom faszystowskim, które podnoszą głowę", tvn24.pl, 27.02.2020, https://tvn24.pl/polska/auschwitz-birkenau-prezydent-andrzej-duda-i-prezydentreuwen-riwlin-o-potrzebie-walki-z-rasizmem-i-antysemityzmem-st3387817, dostęp: 25.08.2025.
Obchody 76. rocznicy wyzwolenia Auschwitz odbędą się w internecie, „Wyborcza.pl Kraków", 15.12.2020, https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,26611284,76-rocznica-wyzwolenia-auschwitz-odbedzie-sie-winternecie.html, dostęp: 25.08.2025.
OGRÓD SPRAWIEDLIWYCH WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA, sprawiedliwi.org.pl, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/o-sprawiedliwych/instytut-yad-vashem/ogrod-sprawiedliwych-wsrod-narodowswiata, dostęp: 25.08.2025.
Oświadczenie Instytutu Pamięci Narodowej ws. apelu Ambasador Izraela o zmianę nowelizacji ustawy o IPN – 28 stycznia 2018, „Instytut Pamięci Narodowej”, 28.01.2018, https://ipn.gov.pl/pl/dlamediow/komunikaty/46356,Oswiadczenie-Instytutu-Pamieci-Narodowej-ws-apelu-Ambasador-Izraela-ozmiane-now.html, dostęp: 25.08.2025
„Podróż życia jeszcze się nie skończyła”. 71. rocznica wyzwolenia Auschwitz, auschwitz.org, 27.01.2016, https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/podroz-zycia-jeszcze-sie-nie-skonczyla-71-rocznicawyzwolenia-auschwitz,1780.html, dostęp: 25.08.2025.
Premier Mateusz Morawiecki podczas obchodów 74. rocznicy Wyzwolenia Auschwitz: Państwo polskie stoi na straży prawdy, która nie może być relatywizowana, „Serwis Rzeczypospolitej Polskiej”, 27.01.2019, https://www.gov.pl/web/premier/premier-mateusz-morawiecki-podczas-obchodow-74-rocznicy-wyzwoleniaauschwitz-panstwo-polskie-stoi-na-strazy-prawdy-ktora-nie-moze-byc-relatywizowana, dostęp: 25.08.2025.
Prezydenci Polski i Izraela oddali hołd rtm. Witoldowi Pileckiemu, „Dzieje.pl”, 27.01.2020, https://dzieje.pl/aktualnosci/prezydenci-polski-i-izraela-oddali-hold-rtm-witoldowi-pileckiemu, dostęp: 25.08.2025.
Prezydent powołał rząd, „Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent.pl”, 16.11.2015, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/nominacje/prezydent-powolal-rzad,7469, dostęp: 25.08.2025.
Pomnik rotmistrza Witolda Pileckiego został odsłonięty w Oświęcimiu, „Dzieje.pl”, 21.09.2018, https://dzieje.pl/aktualnosci/pomnik-rotmistrza-witolda-pileckiego-zostal-odsloniety-w-oswiecimiu, dostęp: 25.08.2025.
Program Prawa i Sprawiedliwości 2014, „Prawo i Sprawiedliwość”, https://pis.org.pl/media/download/528ca7b35234fd7dba8c1e567fe729741baaaf33.pdf, dostęp: 25.08.2025.
Resolution adopted by the General Assembly on 1 November 2005. 60/7. Holocaust remembrance, „United Nations Digital Library”, 21.11.2005, https://digitallibrary.un.org/record/559922?v=pdf, dostęp: 25.08.2025.
Słowa nienawiści zatruwają wyobraźnię i otępiają sumienia. 74. rocznica wyzwolenia Auschwitz, auschwitz.org, 27.01.2019, https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/slowa-nienawisci-zatruwajawyobraznie-i-otepiaja-sumienia-74-rocznica-wyzwolenia-auschwitz,2036.html, dostęp: 25.08.2025.
Strzelecki Andrzej, Ewakuacja, likwidacja, wyzwolenie KL Auschwitz, Państwowe Muzeum w Oświęcimiu, Oświęcim 1982.
The Fifth World Holocaust Forum – 23 January 2020, yadvashem.org, 20.11.2019, https://www.yadvashem.org/events/20-november-2019.html, dostęp: 25.08.2025.
Tomkiewicz Monika, Monika Tomkiewicz: Niemieckie obozy na ziemiach polskich 1939–1945, Instytut Pamięci Narodowej, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/86223,Monika-Tomkiewicz-Niemieckie-obozy-naziemiach-polskich-19391945.html, dostęp: 25.08.2026.
Ustawa chroniąca dobre imię Polski uchwalona, „Serwis Rzeczypospolitej Polskiej”, 26.01.2018, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ustawa-chroniaca-dobre-imie-polski-uchwalona, dostęp: 25.08.2025.
Yechiel Klar, Schori-Eyal Noa, Yonat Klar, The “Never Again” State of Israel: The Emergence of the Holocaust as a Core Feature of Israeli Identity and Its Four Incongruent Voices, „Journal of Social Issues” 2013, nr 69 (1), s. 125-143.
Walker Shaun, Holmes Oliver, Polish president pulls out of Holocaust event in Israel over snub, „The Guardian", 9.01.2020, https://www.theguardian.com/world/2020/jan/09/polish-president-pulls-out-of-holocaustevent-in-israel-over-snub, dostęp: 25.08.2025.
Wójcik Rafał, Kwiatkowska Agnieszka, Prezydent powoła "rząd dwutygodniowy" Morawieckiego. Kaczyński: Kształt rządu to był mój pomysł, „Wyborcza.pl”, 27.11.2023, https://wyborcza.pl/relacje/14,126862,30446419.html, dostęp: 25.08.2025.
Wystąpienie Prezydenta Andrzeja Dudy podczas konferencji z Prezydentem Izraela, „Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent.pl”, 27.01.2020, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wystapienia/wystapienie-prezydenta-andrzejadudy-podczas-konferencji-z-prezydentem-izraela-,4153, dostęp: 25.08.2025.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Bartosz Mościcki, Ada Rogalewicz-Żylińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.