Abstrakt
Od 2002 r. prezydenci miast są wybierani co 4 lata w wyborach bezpośrednich. W 30 miastach na prawach powiatu w latach 2002–2010 wybierano na prezydentów te same osoby. Określa się ich mianem „wiecznych prezydentów” (wielokadencyjni prezydenci). W 2014 r. trzech z nich zrezygnowało z walki o reelekcje, a dziesięciu przegrało wybory, a zatem siedemnastu kolejny raz wygrało wybory. Ich zwycięstwa są punktem wyjścia do określenia pozycji partii politycznych i komitetów pozapartyjnych na lokalnych scenach politycznych. Przyjęto bowiem założenie, że pozycja partii politycznej jest mocna, o ile dotychczasowy wielokadencyjny włodarz miasta skutecznie ubiega się o reelekcję, formalnie ją reprezentując. A contrario – jeśli inkumbent w walce o reelekcję wybiera start z komitetu pozapartyjnego (komitet wyborczy wyborców albo komitet wyborczy organizacji pozarządowej) to świadczy to o słabszej pozycji partii politycznej w danym mieście. Analiza pokazała, że w 2014 r. większość „wiecznych prezydentów” dokonała reelekcji, startując w wyborach jako reprezentanci komitetów pozapartyjnych. Tylko w dwóch przypadkach (Gdańsk, Świnoujście) fotele włodarzy miast zostały zajęte przez partyjnych inkumbentów.
Bibliografia
Antoszewski A. (2012), Partie polityczne w rywalizacji o władzę w województwach i wielkich miastach, w: Obywatel – instytucje – władza na przełomie XX i XXI wieku. Księga dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Godlewskiemu, red. D. Karnowska, J. Nocoń, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Bankowicz M. (2006), Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Chmaj M., Sokół W., Żmigrodzki M. (2001), Teoria partii politycznych, Wydawnictwo Morpol, Lublin.
Chodubski A. (2004), Tożsamość lokalna a rozwój samorządu terytorialnego, w: Samorząd ponadgminny w Polsce – tradycja, odrodzenie, doświadczenie, red. B. Nawrot, J. Pokładecki, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Chodubski A. (2006), Idea wybieralności władz w warunkach unifikacji świata, w: Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego po roku 1989. Próba oglądu zjawiska, red. A. Kasińska-Metryka, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego, Kielce.
Drzonek M. (2013a), Reelekcje prezydentów miast w wyborach bezpośrednich w Polsce, Dante, Kraków.
Drzonek M. (2013b), Zdobywanie władzy w mieście – efektywność strategii „wiecznego prezydenta”, „Management and Business Administration. Central Europe”, nr 1.
Drzonek M. (2013c), Bezpartyjnie czy partyjnie? Efektywność wyborcza prezydentów polskich miast, Analizy Nowej Politologii, http://www.nowapolitologia.pl/politologia/marketing polityczny/bezpartyjnie-czy-partyjnie-efektywnosc-wyborcza-prezydentow-polskich-miast, 28 I 2013.
Drzonek M. (2014), Partie w masce niepartyjności – uwagi o komitetach niby-bezpartyjnych w elekcjach prezydentów miast, w: Partyjnie czy bezpartyjnie? Szkice o zdobywaniu władzy lokalnej, red. M. Drzonek, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Duverger M. (1973), Les partis politiques, Librairie Armand Colin, Paris.
Gendźwiłł A. (2010), Bezpartyjni prezydenci miast i ich znaczenie dla lokalnej polityki, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 2.
Hess A. (2010), Mediatyzacja lokalnej komunikacji politycznej i strategie partyjne w kontekście samorządowych kampanii wyborczych, w: Profesjonalizacja i mediatyzacja kampanii politycznych w Polsce, red. K. Churska-Nowak, S. Drobczyński, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań. Heywood A. (2006), Politologia, PWN, Warszawa.
Kolczyński M., Faracik-Nowak M. (2013), Samorządność a przynależność partyjna, „Preferencje Polityczne”, nr 7.
Matyja R. (2013), Rywalizacja polityczna w Polsce, Ośrodek Myśli Politycznej, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Kraków–Rzeszów.
Matyja R. (2014), Miasta w wyborach lat 1990–2011. Komunikat z badań, Ośrodek Studiów o Mieście, bmw.
Piasecki A. K. (2007), Czy wójtowi potrzebny jest marketing polityczny? Teoria i praktyka zastosowania marketingu przez liderów lokalnych wspólnot, w: Marketing polityczny, Szansa czy zagrożenie dla współczesnej demokracji?, red. P. Pawełczyk, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Sartori G. (1976), Parties and Party Systems, Cambridge University Press, Cambridge.
Sartori G. (1994), Teoria demokracji, PWN, Warszawa.
Sobociński A. W. (1995), Samorząd a demokracja, „Teoria i Praktyka Polityki. Materiały i Studia”, nr 1.
Sobolewska-Myślik K. (2008), Partie polityczne na poziomie lokalnym, w: Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, red. E. Ganowicz, L. Rubisz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Ustawa z dnia 5 I 2011 r. Kodeks wyborczy, Dz. U. 2011, Nr 21, poz. 113 z późn. zm.
Wojtasik W. (2012), Funkcje wyborów w III RP, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Wojtasik W. (2013), Wyborcza selekcja elit politycznych w Polsce, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, nr 38.