Abstrakt
W styczniu 2016 roku miały miejsce niebezpieczne napięcia w stosunkach irańsko-saudyjskich. Bez wątpienia zarówno Iran, jak i Arabia Saudyjska reprezentują dwa odmienne systemy polityczne i dwa różne podejścia w kwestii formułowania celów polityki zagranicznej. Ważkie z badawczego punktu widzenia wydaje się wyjaśnienie przyczyn takiego stanu rzeczy, skoro podstawę obu systemów stanowią wartości islamu. Głównym celem niniejszego artykułu jest wskazanie najważniejszych ideologicznych różnic pomiędzy Iranem a Arabią Saudyjską, które mają bezpośredni lub tylko pośredni wpływ na prowadzoną przez nie politykę zagraniczną. Główne pytanie badawcze dotyczy z kolei ich możliwego wpływu na obecny stan stosunków na linii Iran–Arabia Saudyjska. Podstawę źródłową artykułu stanowią oficjalne dokumenty, opublikowane przez ministerstwa spraw zagranicznych obu państw, jak również wybrane monografie i artykuły naukowe.
Bibliografia
Abboud S. N. (2016), Syria, Cambridge.
Akbarzadeh S., Conduit D. (2016), Rouhani’s First Two Years in Office, in: Iran in the World: President Rouhani’s Foreign Policy, eds. S. Akbarzadeh, D. Conduit, Basingstoke.
Akhund (2015), http://www.islamopediaonline.org/glossary/akhund.
Al Faisal T. (2013), Saudi Arabia’s Foreign Policy, “Middle East Policy”, vol. 20, no. 4.
Al-Tamamy S. M. (2014), Saudi Arabia and the Arab Spring, in: Regional Powers in the Middle East: New Constellations after the Arab Revolts, ed. H. Fürtig, Basingstoke.
Assad on the offensive, “The Economist”, February 13th 2016.
Deshiri M. R., Majidi M. R. (2009), Iran’s Foreign Policy in Post-Revolution Era: A Holistic Approach, “The Iranian Journal of International Affairs”, vol. 21, no.1–2.
Fiedler R. (2013), Iran a reżim nieproliferacji broni jądrowej. Dylematy i wyzwania, Poznań.
Filiu J. P. (2015), From Deep State to Islamic State: the Arab Counter-Revolution and Its Jihadi Legacy, London.
Djalili M. R., Kellner T. (2015), The Rise of Iran in the Middle East: Between Fiction and Reality, “Turkish Review”, vol. 5, no. 5.
Fürtig H. (2014), Iran: Winner or Loser of the “Arab Spring”, in: Regional Powers in the Middle East: New Constellations after the Arab Revolts, ed. H. Fürtig, Basingstoke.
Ghattas K. (2016), The Saudi-Iran War is America’s Fault, “Foreign Policy”, 13.01.2016.
Gold D. (2009), The Rise of Nuclear Iran: How Tehran Defies the West, Washington D.C.
Goodarzi J. M. (2006), Syria and Iran: Diplomatic Alliance and Power Politics in the Middle East, London.
Guzansky Y. (2015), The Arab Gulf States and Reform in the Middle East: Between Iran and the “Arab Spring”, New York.
Hanne O., Flichy de La Neuville T. (2015), Państwo Islamskie. Geneza nowego kalifatu, Warszawa.
Hovsepian-Bearce Y. (2016), The Political Ideology of Ayatollah Khamenei: Out of the Mouth of the Supreme Leader of Iran, New York.
Kamrava M. (2014), Khomeini and the West, in: A Critical Introduction to Khomeini, ed. A. Adib-Moghaddam, Cambridge.
Keynoush B. (2016), Saudi Arabia and Iran: Friends or Foes?, Basingstoke.
Khalili M. J., Anari S. M. (2000), Fundamentals of the Islamic Revolution: Selections from the Thoughts and Opinions of Imam Khomeini, Tehran.
Kroenig M. (2014), A Time to Attack: The Looming Iranian Nuclear Threat, New York.
Lacey R. (2009), Inside the Kingdom: Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia, London.
Landsford T. (2009), Foreign Policies, in: Saudi Arabia and the Gulf Arab States Today: An Encyclopedia of Life in the Arab States, vol. 1, S. Maisel, J. A. Shoup, Westport.
Lawrence R. (2014), Islam in the Balance: Ideational Threats in Arab Politics, Stanford 2014.
Mabon S. (2013), Saudi Arabia & Iran: Soft Power Rivalry in the Middle East, London.
Maleki A. (2008), Regionalism in Iran’s Foreign Policy, in: Reading in Iran Foreign Policy After September 11, eds. A. Maleki, K. Afrasiabi, Lexington.
Małachowski G. (2011), System konstytucyjny Arabii Saudyjskiej, Warszawa.
Micallef J. V. (2015), Islamic State: Its History, Ideology & Challenge, Vancouver.
Ministry’s Vision (2016), http://www.mofa.gov.sa/sites/mofaen/aboutMinistry/vision/Pages/default.aspx, 23.02.2016.
Osiewicz P. (2014), The Iranian Foreign Policy in the Persian Gulf Region Under the Rule of President Hassan Rouhani: Continuity or Change? „Przegląd Strategiczny”, vol. 7.
Panah M. (2007), The Islamic Republic and the World: Global Dimensions of the Iranian Revolution, London.
Ramazani R. K. (2011), Iran’s Foreign Policy: Independence, Freedom and the Islamic Republic, in: Iran’s Foreign Policy from Khatami to Ahmadinejad, eds. A. Ehteshami, M. Zweiri, Reading.
Ramazani R. K. (2010), Reflections on Iran’s Foreign Policy, “Iranian Review of Foreign Affairs”, vol. 1, no. 1.
Safran N. (1985), Saudi Arabia: The Ceaseless Quest for Security, London–Cambridge.
Schwartz S. (2003), The Two Faces of Islam: Saudi Fundamentalism and Its Role in Terrorism, New York 2003.
Teitelbaum J. (2005), The Next Generation of Saudi Ulama: A New Pillar of Support for the Regime?, in: The Middle East: The Impact of Generational Change, Tel Aviv.
Wright S. (2011), Foreign policy in the GCC States, in: International Politics of the Persian Gulf, ed. M. Kamrava, New York.