Słowa kluczowe
transpozycja dyrektyw
proces legislacyjny
Jak cytować
Abstrakt
W świetle tabel wyników rynku wewnętrznego Komisji Europejskiej Polska należy do krajów członkowskich o najwyższym deficycie zgodności prawa krajowego z unijnym, przede wszystkim ze względu na powtarzające się istotne opóźnienia w zakresie transpozycji dyrektyw. Niniejszy artykuł przedstawia rezultaty badań ilościowych, opartych na bazie aktów prawnych implementujących prawo UE po 2004 r i poszukuje przyczyn opóźnień, w szczególności poddając analizie, czy są one powodowane w większym stopniu przez działania władzy wykonawczej, czy ustawodawczej. Z naszych ustaleń wynika, że o ile parlamentarny proces stanowienia prawa przebiega w odniesieniu do ustaw implementacyjnych z reguły szybciej niż w odniesieniu do ustaw zwykłych, o tyle inicjacja tegoż procesu dokonuje się tak późno, że zazwyczaj nie jest już możliwe dokonanie terminowej transpozycji aktu unijnego. W istocie, większość projektów ustaw implementacyjnych wnoszonych jest do Sejmu w momencie, gdy przewidziany dla implementowanej dyrektywy termin transpozycji już upłynął. Wyniki sugerują, że to raczej rząd, a nie parlament jest odpowiedzialny za rosnące opóźnienia, jak również że skuteczność rządu w implementacji prawa UE ulega systematycznemu pogorszeniu (najmniejsze
opóźnienia w transpozycji występowały bezpośrednio po akcesji). Szereg aspektów analizowanego zjawiska – jak np. rola konfliktu politycznego w generowaniu opóźnień – wymaga jednak dalszych badań.
Bibliografia
Andersen S. (2012), Enforcement of European Union Law, Oxford.
Angelova M., Dannwolf T., König T. (2012), How Robust Are Compliance Findings? A Research Synthesis, „Journal of European Public Policy”, vol. 19, no. 8.
Bailey I. (2002), National Adaptation to European Integration: Institutional Vetoes and Goodness-offit, „Journal of European Public Policy”, vol. 9, no. 5.
Berglund S., Gange I., van Waarden F. (2006), Mass Production of Law. Routinization in the Transposition of European Directives: a Sociological-Institutionalist Account, „Journal of European Public Policy”, vol. 13, no. 5.
Börzel T. (2001), Non-Compliance in the European Union: Pathology or Statistical Artefact?, „Journal of European Public Policy”, vol. 8, no. 5.
Börzel T., Hofmann T., Panke D., Sprungk C. (2010), Obstinate and Inefficient: Why Member States Do Not Comply With European Law, „Comparative Political Studies”, vol. 43, no. 11.
Börzel T., Knoll M. (2012), Quantifying Non-Compliance in the EU: A Database on EU Infringement Proceedings, „Berlin Working Papers on European Integration”, no. 15, http://www.polsoz.fuberlin.de/polwiss/forschung/international/europa/arbeitspapiere/2012-15_BoerzelKnoll_Non-Compliance.pdf, 1.03.2016.
Brzeziński P. (2010), Unijny obowiązek odmowy zastosowania przez sąd krajowy ustawy niezgodnej z dyrektywą Unii Europejskiej, Warszawa.
Bursens P. (2002), Why Denmark and Belgium have different implementation records: On transposition laggards and leaders in the EU, „Scandinavian Political Studies”, Vol. 25, No. 2.
Conant L. (2012), Compliance and what EU Member States Make of It, w: Compliance and the Enforcement of European Union Law, red. M. Cremona, Oxford.
Dekking F. M., Kraaikamp C., Lopuhaä H. P., Meester L. E. (2005), A Modern Introduction to Probability and Statistics. Understanding Why and How, London.
Dyrektywa Rady nr 77/388/EWG w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, Dz. Urz. WE L 145 z 13.06.1977 r., s. 1, Polska Edycja Specjalna rozdz. 09, t. 01, s. 23, z późniejszymi zmianami.
Falkner G., Treib O., Hartlapp M., Leiber S. (2005), Complying with Europe. EU Harmonisation and Soft Law in the Member States, Cambridge [UK]–New York.
Falkner G., Hartlapp M., Leiber S., Treib O. (2004), Non-Compliance with EU Directives in the Member States: Opposition Through the Backdoor?, „West European Politics”, vol. 27, no. 3.
Falkner G., Treib O. (2008), Compliance in the Enlarged European Union: Living Rights or Dead Letters?, Aldershot.
Finke D., Dannwolf T. (2015), Who Let the Dogs Out? The Effect of Parliamentary Scrutiny on Compliance with EU Law, „Journal of European Public Policy”, vol. 22, no. 8.
Hartlapp M., Falkner G. (2009), Problems of Operationalization and Data in EU Compliance Research, „European Union Politics”, vol. 10, no. 2.
Haverland M., Romeijn M. (2007), Do Member States Make European Policies Work? Analysing the EU Transposition Deficit, „Public Administration”, vol. 85, no. 3.
Hille P., Knill Ch. (2006), ‘It’s the Bureaucracy, Stupid’: The Implementation of the Acquis Communautaire in EU Candidate Countries, 1999–2003, „European Union Politics”, vol. 7, no. 4.
Internal Market Scoreboard, http://ec.europa.eu/internal_market/ score/ index_en.htm, 27.09.2015.
Jensen Ch. (2007), Implementing Europe: A Question of Oversight, „European Union Politics”, vol. 8, no. 4.
Kaeding M. (2006), Determinants of Transposition Delay in the European Union, „Journal of Public Policy”, vol. 26, no. 3.
Kaeding M. (2008), Lost in Translation or Full Steam Ahead: The Transposition of EU Transport Directives Across Member States, „European Union Politics”, vol. 9, no. 1.
Klamert M. (2014), The Principle of Loyalty in EU Law, Oxford.
Komisja Europejska (2015), Kontrola stosowania prawa UE – Sprawozdanie roczne za 2014 rok, KOM (2015) 329 wersja ostateczna, Bruksela.
Komunikat Komisji (C 12/2011), Stosowanie art. 260 ust. 3 TFUE, Dz. Urz. UE C 12 z 15.1.2011, s. 1–5.
König T., Luetgert B. (2008), Troubles with Transposition? Explaining Trends in Member-State Notification and the Delayed Transposition of EU Directives, „British Journal of Political Science”, vol. 39, no. 1.
König T., Mäder L. (2013), The Strategic Nature of Compliance: An Empirical Evaluation of Law Implementation in the Central Monitoring System of the European Union, „American Journal of Political Science”, vol. 58, no. 1.
Mbaye H. (2001), Why National States Comply with Supranational Law: Explaining Implementation Infringements in the European Union, 1972–1993, „European Union Politics”, vol. 2, no. 3.
Mik C. (1998), Metodologia implementacji europejskiego prawa wspólnotowego w krajowych porządkach prawnych, w: Implementacja prawa integracji europejskiej w krajowych porządkach prawnych, red. C. Mik, Toruń.
Prete L., Smulders B. (2010), The Coming of Age of Infringement Proceedings, „Common Market Law Review”, vol. 47, no. 1.
Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (1992), M. P. 2012 poz. 32 z późniejszymi zmianami.
Richardson J. (1996), Eroding EU Policies: Implementation Gaps, Cheating and Re-Steering, w: European Union. Power and Policy-Making, red. J. Richardson, London.
Siedentopf H., Hauschild Ch. (1988), The Implementation of Community Legislation by the Member States: A Comparative Analysis, w: Making European Policies Work: The Implementation of Community Legislation in the Member States, vol. 1: Comparative Syntheses, red. H. Siedentopf, J. Ziller, London–Newbury Park [CA].
Single Market Scoreboard. Performance per governance tool: Transposition (2015), http://ec.europa.eu/internal_market/scoreboard/_docs/2015/09/transposition/2015-09-scoreboard-transposition_en.pdf, 9.01.2016.
Steunenberg B. (2006), Turning Swift Policy-Making into Deadlock and Delay: National Policy Coordination and the Transposition of EU Directives, „European Union Politics”, vol. 7, no. 3.
Steunenberg B. (2010), Is Big Brother Watching? Commission Oversight of the National Implementation of EU Directives, „European Union Politics”, vol. 11, no. 3.
Steunenberg B., Kaeding M. (2009), ‘As Time Goes By’: Explaining the Transposition of Maritime Directives, „European Journal of Political Research”, vol. 48, no. 3.
Sverdrup U. (2007), Implementation, w: Europeanization. New Research Agendas, red. P. Graziano, M. P. Vink, Houndmills–Basingstoke–Hampshire [UK]–New York.
Toshkov D. (2008), Embracing European Law: Compliance with EU Directives in Central and Eastern Europe, „European Union Politics”, vol. 9, no. 3.
Treib Oliver (2014), Implementing and Complying with EU Governance Outputs, „Living Reviews in European Governance”, Vol. 9.
TUE, Traktat o Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012.
TFUE, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012.
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej (2003), Zapewnienie skuteczności prawu Unii Europejskiej w prawie polskim. Wytyczne polityki legislacyjnej i techniki prawodawczej, Warszawa.
Ustawa (1395/2010) z dnia 8 października 2010 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Dz. U. 2010, Nr 213, poz. 1395 z późniejszymi zmianami.
Ustawa (515/2004) z dnia 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Dz. U. 2004, Nr 51, poz. 515.
Wyrok Trybunału w sprawie 274/83 z dnia 28 marca 1985 r., Komisja przeciwko Włochom.
Wyrok Trybunału w sprawach C-6/90 i C-9/90 z dnia 19 listopada 1991 r., Francovich i Bonifaci przeciwko Włochom.
Zalecenie 2005/309/WE Komisji z dnia 12 lipca 2004 w sprawie transpozycji dyrektyw dotyczących rynku wewnętrznego do prawa krajowego, Dz. Urz. UE L 98 z 16.04.2005, s. 47–52.
Zubek R. (2005), Complying with Transposition Commitments in Poland: Collective Dilemmas, Core Executive and Legislative Outcomes, „West European Politics”, vol. 28, no. 3.
Zubek R. (2008), Core Executive and Europeanization in Central Europe, Basingstoke–New York.