Keywords
local self-government
special self-government
How to Cite
Abstract
One of the greatest achievements in the process of political transformation in Poland involves the broad decentralization of the public authorities, where a larger number of independent entities with public competences exist alongside a single center. Decentralization is embodied by self-government, which has therefore become an important element of the democratic regime co-creating a network of links related to the distribution of power, property and resources across society. Undoubtedly, self-government which works in favor of citizens’ groups being organized as corporations contributes to the increased efficiency of public authorities in the territorial and special dimension. Based on this, self-government should be understood not as a unidimensional entity involved only in territorial relations. There is also special self-government, established according to different criteria, which plays an important role in the system of the representation of the interests of defined circles. It is divided into professional self-government and, first and foremost, business self-government. Importantly, self-governments should be approached from a slightly different angle – not only in the administrative and institutional context, but also from the point of view of the realization of the interests of organized social groups, that is in terms of governance, which can improve the functioning of local authorities, for instance as concerns the emergence of metropolitan areas. The harmonious development of all forms of self-government, irrespective of the type of bonds connecting its members, as well as the consolidation of participatory processes, is one of the prerequisites for a stable democratic regime.
References
Adamczyk M., Pastuszka S. (1985), Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791–1982, Warszawa.
Ajnenkiel A. (1982), Polskie Konstytucje, Warszawa.
Antoszewski A., Herbut R. (2001), Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk.
Antoszewski A. (2008), Istota władzy samorządowej, in: Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, eds. E. Ganowicz, L. Rubisz, Toruń.
Barber B. R. (2014), Gdyby burmistrzowie rządzili światem. Dysfunkcyjne kraje, rozkwitające miasta, Warszawa.
Blok Z. (1996), Władza lokalna, in: Podmiotowość społeczności lokalnych. Praktyczne programy wspomagania rozwoju, ed. R. Cichocki, Poznań.
Bombicki M. R. (1998), Konstytucje Polski. Nowy podział administracyjny kraju, Poznań.
Churski P. (2018), Podejście zorientowane terytorialnie (place-based policy) – teoria i praktyka polityki regionalnej, “Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, 41, pp. 31–50.
Dekret z 28 sierpnia 1944 r. o trybie powoływania władz I i II instancji, Dz. U. 1944, No. 2, item 8.
Dekret z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego, Dz. U. 1944, No. 14, item 74.
Dolnicki B. (1999), Samorząd terytorialny. Zagadnienia ustrojowe, Zakamycze.
Edwarczyk B. (2015), Rozwój obszarów metropolitalnych w świetle transformacji samorządu terytorialnego w Polsce w latach 1990–2014, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. 3.
Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r., Dz. U. 1994, No. 124, item 607.
Heywood A. (2006), Politologia, Warszawa.
Izdebski H. (1991), Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, część II: Samorząd w latach 1933–1939, “Samorząd Terytorialny”, no. 6.
Jagusiak B. (2011), Systemy polityczne państw sąsiedzkich Polski, Warszawa.
Kaczmarek T. (2008), Aglomeracja poznańska jako region badania i działania, in: Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakość życia, eds. T. Kaczmarek, A. Mizgajski, Poznań.
Klimczak B. (2001), Teoretyczne podstawy badania grup interesu na rzecz ładu rynkowego, in: Samorząd gospodarczy i zawodowy w procesie powstawania ładu rynkowego w Polsce, ed. B. Klimczak, Wrocław.
Klimczak B. (2005), Działania zbiorowe na rzecz ładu rynkowego w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, in: Spór o samorząd gospodarczy w Polsce, ed. S. Wykrętowicz, Poznań.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, No. 78, item 483.
Kroński A. (1932), Teoria samorządu terytorialnego, Warszawa.
Łuczak A. (1973), Samorząd terytorialny w programach i działalności stronnictw ludowych 1918–1939, Warszawa.
Obrzut A. (2010), Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców, “Wspólnota”, no. 13.
Och J. (2014), Teoria i praktyka funkcjonowania samorządności w Polsce, “Krakowskie Studia Małopolskie”, no. 19.
Olson M. (1965), The Logic of Collective Action, Public Goods and Theory of Groups, Cambridge.
Olson M. (1998), Why Poor Economic Policies Must Promote Corruption: Lesson from the East for All Countries, in: Institutions and Economic Organization in the Advanced Economies, eds. M. Baldassarr, L. Paanetto, E. S. Phelps, Houndmills.
Osiński J. (1999), Problemy aksjologii samorządności lokalnej w krajach nordyckich i w Polsce, in: Samorząd gminny w Polsce. Doświadczenia i perspektywy, eds. B. Nawrot, J. Pokładecki, Poznań.
Podolak M., Żmigrodzki M. (2009), System polityczny i jego klasyfikacje, in: Współczesne systemy polityczne, eds. M. Żmigrodzki, B. Dziemidok-Olszewska, Warszawa.
Rachwał M. (2016), Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w Polsce w świetle prawa – wybrane zagadnienia, “Przegląd Politologiczny”, no. 1.
Rajca L. (2010), Modele samorządu terytorialnego, in: Samorząd terytorialny w Europie Zachodniej, ed. L. Rajca, Warszawa.
Ruszkowski J. (2013), Governance i jego typy w systemie wielopoziomowym. Zamiast wstępu, in: Multi-level Governance w Unii Europejskiej, eds. J. Ruszkowski, L. Wojnicz, Szczecin–Warszawa.
Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, Dz. U. 1933, No. 35, item 294.
Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych, Dz. U 1944, No. 5, item 22.
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, Dz. U. 1950, No. 14, item 138.
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych, Dz. U. 2015, item 1890 and 2016, item 2260.
Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim, Dz. U. 2017, item 730.
Ustawa z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, Dz. U. 2018, item 130.
Wojtaszczyk K. A. (2003), Państwo współczesne, in: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, eds. K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Warszawa.
Ząbkiewicz A. (2003), Stosunki między państwem i biznesem a wzrost gospodarki, “Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, no. 1.
Zielona księga obszarów metropolitalnych (2012), Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.
Zyborowicz S. (2008), Samorząd jako forma realizacji polityki na poziomie lokalnym, “Przegląd Politologiczny”, no. 1.