Abstrakt
Artykuł analizuje relacje między mobilizacją polityczną, bezpieczeństwem i stosunkami politycznymi. Bezpieczeństwo rozumiane tu jest jako zjawisko społeczne, tak jak to wyjaśnia Clausewitz w swojej książce pt. O wojnie. Według Clausewitza stosunki polityczne mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia zjawiska bezpieczeństwa. Ta teza nie jest kwestionowana, niemniej wymaga uzupełnienia, dlaczego stosunki polityczne są koniecznym elementem dla zrozumienia zjawiska bezpieczeństwa.
Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza część dotyczy bezpieczeństwa i jego ewolucji z perspektywy historycznej. Druga analizuje związki między wojną a mobilizacją polityczną. Naszym zdaniem wojna to coś więcej niż zwykła kontynuacja polityki w inny sposób. Część trzecia omawia bezpieczeństwo osobiste, które nie było priorytetem w polityce państwowej. Problem bezpieczeństwa pojawił się w jego złożonej formie dopiero wtedy, gdy ludzie stali się gotowi do walki w wyniku mobilizacji politycznej i stworzenia stabilnej organizacji politycznej. W części 4 analizie poddano bezpieczeństwo polityczne oraz jego konsekwencje.
Wnioskujemy, że produktem globalnej mobilizacji politycznej jest poliarchia, która zasadniczo zmienia problem bezpieczeństwa społecznego i politycznego. W ramach regionalnej poliarchii możliwy jest system bezpieczeństwa państw w obszarze przez nie zajmowanym. W wyniku stworzenia globalnej poliarchii uniwersalny system bezpieczeństwa stał się rzeczywistością. Rola armii uległa zmianie i w coraz mniejszym stopniu spełnia funkcję tradycyjnej armii. Najemnicy stracili znaczenie (choć nie całkowicie), a później także oddziały wojskowe działające w imieniu państwa.
Bibliografia
Algaze G. (1993), The Uruk World System: The Dynamics of Expansion of Early Mesopotamian Civilization, The University of Chicago Press, Chicago.
Bloch M. (1998), Królowie cudotwórcy. Studium na temat nadprzyrodzonego charakteru przypisywanego władzy królewskiej, zwłaszcza we Francji i w Anglii, Wydawnictwo Bellona, Warszawa.
Clausewitz C. (1976), On War, Princeton University Press.
Creveld M. (1999), The Rise and Decline of the State, Cambridge University Press, Cambridge.
Fukuyma F. (2006), The End of History and the Last Man, Free Press, New York.
Howard M. (1990), The Franco-Prussian War. The German Invasion of France, 1870–1871, Routledge, London–New York.
Johnson A., Earle T. (2006), The Evolution of Human Societies. From Foraging Group to Agrarian State, Stanford.
Kantorowicz E. (2007), Dwa ciała króla. Studium na temat nadprzyrodzonego charakteru przypisywanego władzy królewskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Liverani M. (1995), The Deeds of Ancient Mesopotamian Kings, in: Civilization of the Ancient Near East, ed. J. M. Sasson, Charles Scribner`s Sons, New York, pp. 2353–2366.
Livi-Bacci M. (2007), A Concise History of World Population, Blackwell Publishing, Malden.
Maul S. (1999), Der assyrische König – Hüter der Weltordnung, in: Priests and Officials in the Ancient Near East, ed. K. Watanabe, Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg, pp. 201–214.
Michalowski P. (1993), Memory and Deed: The Historiography of the Political Expansion of the Akkad State, in: Akkad, the First World Empire: Structure, Ideology, Traditions, red. M. Liverani, Sargon, Padova, pp. 69–90.
Michalowski P. (2010), Masters of the Four Corners of the Heavens: Views of the Universe in Early Mesopotamian Writings, in: Geography and Ethnography: Perceptions of the World in Pre-Modern Societies, eds. K. A. Raaflaub, R. J. A. Talbert, Wiley-Blackwell, Malden, pp. 147–168.
Nowak E., Nowak M. (2015), Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Difin, Warszawa.
Oded B. (1992), War, Peace and Empire: Justifications for War in Assyrian Royal Inscriptions, L. Reichert Verlag, Wiesbaden.
Postgate J. N. (1995), Royal Ideology and State Administration in Summer and Akkad, in: Civilizations of the Ancient Near East, ed. J. M. Sasson, Charles Scribner`s Sons, New York, pp. 395–411.
Reinhard W. (2000), Geschichte des Staatsgewalt. Eine vergleichende Verfassungsgeschichte Europas von den Anfängen bis zur Gegenwart, C.H. Beck Verlag, München.
Saggs H. (1962), The Greatness that was Babylon: A Sketch of the Ancient Civilization of the Tigris-Euphrates Valley, Hawthorn Books, New York.
Skarzyński R., Wajzer M., Staniucha W. (2016), Politics and Vision: Social Evolution and the Origins of the Political, “Social Evolution and History” 15(1), pp. 126–163.
Skarzyński R. (2006), Anarchia i policentryzm. Elementy teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Białystok.
Skarzyński R. (2010), Powstanie polityki i początki prehistorii stosunków międzynarodowych, “Studia Politlogiczne” 17, pp. 13–34.
Skarzyński R. (2012), Podstawowy dylemat politologii: dyscyplina nauki czy potoczna wiedza o społeczeństwie? O tradycji uniwersytetu i demarkacji wiedzy, Wydawnictwo Temida 2, Białystok.
Van De Mieroop M. (1999), The Government of an Ancient Mesopotamian City: What We Know and Why We Know So Little, in: Priests and Officials in the Ancient Near East, ed. K. Watanabe, Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg, pp. 137–161.
Welles S. (2002), The journey of man. A genetic Odyssey, London.
Wheatcroft A. (2000), Habsburgowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Zalewski S. (2013), Bezpieczeństwo polityczne. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce.