O wpływie krajowego cyklu wyborczego na poziom frekwencji w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Kazus Polski
PDF (English)

Słowa kluczowe

frekwencja
wybory
Parlament Europejski
Polska
kampania wyborcza

Jak cytować

Nadolska, J. (2020). O wpływie krajowego cyklu wyborczego na poziom frekwencji w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Kazus Polski. Przegląd Politologiczny, (4), 43–59. https://doi.org/10.14746/pp.2020.25.4.3

Abstrakt

Celem artykułu jest zdiagnozowanie przyczyn wzrostu zainteresowania Polaków wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. Między 2014 r. a 2019 r. nastąpił wzrost partycypacji Polaków w eurowyborach z 23,83% do 45,68%. Posiłkując się teorią oddziaływania Europy (Europe salience theory) oraz teorią wyborów drugiego rzędu (second-order elections) Autorka starała się ustalić czy to zmiany w postawach Polaków wobec Unii Europejskiej doprowadziły między 2014 r. a 2019 r. do niemal podwojenia frekwencji w wyborach do Parlamentu Europejskiego, czy efekt ten należy głównie przypisać cyklowi wyborczemu tj. skumulowaniu w jednym roku europejskich i krajowych wyborów parlamentarnych. W badaniu przeprowadzono analizę danych sondażowych (CBOS, Eurobarometr) oraz danych statystycznych, przeanalizowano też przebieg kampanii do Parlamentu Europejskiego.

W toku przeprowadzonej analizy wykazano, że w latach 2014–2019 nie doszło do istotnych zmian w postrzeganiu Unii Europejskiej i jej instytucji przez Polaków, które mogłyby tłumaczyć radykalny zwrot zainteresowania eurowyborami. To usytuowanie eurowyborów na kilka miesięcy przed strategicznymi krajowymi wyborami parlamentarnymi miało największy wpływ na zmianę zachowania wyborców. Partie polityczne potraktowały majowe eurowybory jako test poparcia przed jesiennymi wyborami krajowymi, jako quasi I turę wyborów krajowych. Eurokampania była bardzo medialna i koncentrowała się na problematyce krajowej (rozbudowie polskiego państwa dobrobytu). Zapowiedź licznych reform socjalnych przez partię rządzącą oraz chęć wpływu na wynik w „majowej turze” wyborów zmobilizowały ponadprzeciętnie dużo Polaków do aktywnego udziału w eurowyborach.

https://doi.org/10.14746/pp.2020.25.4.3
PDF (English)

Bibliografia

.2019 European elections results, https://election-results.eu/, 22.08.2019.

Aksztejn W. (2006), Racjonalność wyborcy a paradoks partycypacji. Znaczenie instrumentalnej motywacji dla wyjaśnienia absencji wyborczej w 2005 r., „Decyzje” nr 5.

Bochen D., „Piątka Kaczyńskiego”. Jakie propozycje znalazły się w obietnicach PiS i kiedy zostaną wprowadzone?, „money.pl” z dnia 19.03.2019 r., https://www.money.pl/gospodarka/piatkakaczynskiego-jakie-propozycje-znalazly-sie-w-obietnicach-pis-i-kiedy-zostana-wprowadzone-6360749894059649a.html, 04.09.2019.

Bodalska B. (2019), Europejska deklaracja PiS, EUROACTIV.PL, z dnia 11.03.2019 r., https://www.euractiv.pl/section/demokracja/news/europejska-deklaracja-pis/, 05.05.2020.

Boguszewski R. (2019), Sytuacja na rynku pracy w ocenach i doświadczeniach Polaków, CBOS, Komunikat z badań, nr 51.

Bożewicz M. (2019), Program Rodzina 500 plus po trzech latach funkcjonowania, CBOS, Komunikat z badań, nr 52.

Cybulska A. (2004), Głosujący i niegłosujący o swych decyzjach w wyborach do Parlamentu Europejskiego – analiza powyborcza, CBOS, Komunikat z badań, nr 114.

Cybulska A. (2014), Wybory do Parlamentu Europejskiego w powyborczych deklaracjach Polaków, CBOS, Komunikat z badań, nr 96.

Cybulska A., Pankowski K. (2019), Chcemy chodzić na wybory – deklaracje o uczestnictwie i ocena rangi, CBOS, Komunikat z badań, nr 67.

Cześnik M., Kwiatkowska A. (2017), Uczestnictwo wyborcze w 2014 i 2015 roku, w: Demokratyczny Audyt Polski, 2: Demokracja wyborcza w Polsce 2014–2015, red. R. Markowski, J. Wasilewski, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa, pp. 27–48.

Donatella M. Viola (2015), European Parliament Elections Theories, w: Routledge Handbook of European Elections, ed. M. Viola Donatella, Routledge, London, pp. 39–48.

Eurobarometr (2020), https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/General/index, 15.01.2020.

Eurostat (2019), Real GDP growth rate – volume, Percentage change on previous year, https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tec00115&plugin=1, 9.12.2019.

Eurostat (2020), Unemployment by sex and age – annual average, https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, 09.03.2020.

Gabryszak R. (2019), The evolution of the positions on social issues of major political parties in Poland. Comparative analysis of the election programs of Platforma Obywatelska (Civic Platform) and Prawo i Sprawiedliwość (Law and Justice) from 2007, 2011 and 2015, “Przegląd Politologiczny”, nr 4.

Gasser F., David vs. Goliath of voter turnout: Why is the participation in EU elections so low?, 29.05.2019, https://blogs.eurac.edu/eureka/david-vs-goliath-of-voter-turnout-why-is-the-participation-in-eu-elections-so-low/, 03.05.2020.

Grzelak P., Cześnik M. (2007), Frekwencja wyborcza w Polsce w latach 1990–2007, w: Kampania społeczna „Zmień kraj. Idź na wybory”. Raport o przebiegu kampanii i rekomendacje na przyszłość, red. J. Bełdowski, P. Chylińska, Warszawa, pp. 4–11.

GUS (2015), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.

GUS (2019), Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa.

Hix S., Marsh M. (2007), Punishment or Protest? Understanding European Parliament Elections, “The Journal of Politics”, vol. 69, no. 2.

Hyndle-Hussein J. (2014), Litwa wybiera prezydenta, „Analizy OSW” z dnia 14.05.2014 r., https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-05-14/litwa-wybiera-prezydenta, 9.01.2020.

Kolanko M. (2019), Kampania do PE na ostatniej prostej, „Rzeczpospolita” z dnia 12.05.2019 r., https://www.rp.pl/Wybory-do-PE/190519866-Kampania-do-PE-na-ostatniej-prostej.html, 09.09.2019.

Majcherkiewicz T. (2018), Wybory regionalne jako wybory drugorzędne a perspektywa rządzenia wielopoziomowego, „Przegląd Politologiczny”, nr 1.

Marsh M. (1998), Testing the Second-Order Election Model after Four European Elections, “British Journal of Political Science”, vol. 28, no. 4.

Omyła-Rudzka M., Roguska B. (2019), Reakcje społeczne na rozwiązania tzw. Nowej Piątki PiS, CBOS, Komunikat z badań, nr 45.

Osiecki G. (2019), Pięć frontów kampanii do Parlamentu Europejskiego, „dziennik.pl” z dnia 6.05.2019 r., https://wiadomosci.dziennik.pl/polityka/artykuly/597141,kampania-wybory-parlament-europejski.html, 09.09.2019.

Osiński J., Pytlik B. (2016), The 2014 European Parliamentary Election in Poland: The Evaluation of the Challenges to the European Union, “Studia z Polityki Publicznej”, nr 4(12).

Pankowski K. (2019), Decyzje w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Przyczyny absencji wyborczej, CBOS, Komunikat z badań, nr 94.

„Piątkę Kaczyńskiego” popierają tylko wyborcy PiS? Najnowszy sondaż, „Wprost” z dnia 15.04.2019 r., https://www.wprost.pl/kraj/10208300/piatke-kaczynskiego-popieraja-tylko-wyborcy-pis-najnowszy-sondaz.html, 04.09.2019.

PKW (2019), Wybory do Parlamentu Europejskiego 2019, Wyniki głosowania Polska, https://wybory.gov.pl/pe2019/pl/wyniki/pl, 09.09.2019.

PKW (2020), https://pkw.gov.pl/wybory-i-referenda/wybory-prezydenta-rzeczypospolitej-polskiej/wybory-prezydenta-rp-w-2020ampnbspr, 04.02.2020.

Rachwał M. (2017), Znikający wyborcy – partycypacja w wyborach do Parlamentu Europejskiego, w: Współczesne oblicza władzy politycznej. Wybrane zagadnienia, red. M. Rachwał, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, pp. 61–73.

Results of the 2014 European elections, http://www.europarl.europa.eu/elections2014-results/en/turnout.html, 22.08.2019.

Roguska B. (2009), Wybory do Europarlamentu w powyborczych deklaracjach Polaków, CBOS, Komunikat z badań, nr 110.

Roguska B. (2018), Polska w Unii Europejskiej, CBOS, Komunikat z badań, nr 166.

Roguska B. (2019), 15 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej, CBOS, Komunikat z badań, nr 59.

Sondaż powyborczy 2014. Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. Podsumowanie analityczne, Dział Badania Opinii Publicznej, Bruksela 2014.

Szczukocka A. (2012), Poziom i dynamika zmian zatrudnienia w sektorze rolnym w Polsce na tle innych państw Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego”, vol. 12(27), nr 2.

Sześciło D., Cześnik M., Markowski R. (2013), Masz głos, Masz wybór. Obywatele i wybory, Raport Fundacji Batorego, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. RP z dn. 17 maja 2019 r., poz. 924.

Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów w 2019 r., Dz. U. RP z dn. 24 kwietnia 2019 r., poz. 743.