Abstrakt
Artykuł poświęcony został zagadnieniu bezpieczeństwa kulturowego Ukrainy, jego obecnej kondycji oraz zagrożeń. Autorzy stawiają tezę, iż ukraińska racja stanu wymaga zapewnienia rozwoju i trwałości sfery kulturowej państwa, stworzenia jednolitej ukraińskiej przestrzeni społeczno-kulturowej opartej na języku ukraińskim, pamięci historycznej, wartościach duchowych oraz tradycjach kulturowych. Zdaniem autorów, wspomniane powyżej tradycje kulturowe, pamięć historyczna, samoświadomość oraz język są kluczowymi czynnikami konstytuującymi i scalającymi naród, a zagrożenia dla jego interesów kulturowych mogą też zagrażać istnieniu samego narodu. W artykule stwierdzono, iż wielowiekowa polityka wynarodowienia i asymilacji etnosu ukraińskiego przez obce państwa doprowadziła do deformacji oraz rusyfikacji narodowej przestrzeni językowej i kulturowej Ukrainy. Co więcej, w efekcie powyższych procesów doszło do utraty tożsamości etnicznej w oparciu o czynnik językowy części narodu ukraińskiego oraz do głębokiego kryzysu duchowego społeczeństwa ukraińskiego. Za kluczowe zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa kulturowego Ukrainy uznano dziś: wojnę hybrydową Rosji z Ukrainą, kształtowanie się przestrzeni informacyjnej i kulturowej Ukrainy pod wpływem zagranicznych kanałów informacyjnych, niski poziom rozwoju ukraińskiego przemysłu rozrywkowego, dominację zagranicznych ośrodków kulturalnych i artystycznych oraz sprawowanie kontroli nad ukraińskimi mediami poprzez podmioty zagraniczne, często reprezentujące antyukraiński punkt widzenia. Wykazano również, że działania na rzecz propagowania i upowszechniania języka ukraińskiego jako języka państwowego, kształtowanie edukacji narodowo-patriotycznej, tworzenia konkurencyjnych i innowacyjnych produktów kultury oraz ich popularyzacja poza granicami Ukrainy powinny stać się priorytetowymi kierunkami państwowej polityki bezpieczeństwa kulturalnego Ukrainy.
Bibliografia
Aslanov S. A. (2016), Polityko-pravovi zasady etnopolitychnoi stabilnosti derzhavy v umovakh hlobalnykh vyklykiv, Kyiv.
Bakhov I. S. (2012), Mizhkulturna komunikatsiia v konteksti hlobalizatsiinoho dialohu kultur, “Visnyk Natsionalnoi akademii Derzhavnoi prykordonnoi sluzhby Ukrainy”, Vyp. 2, http://nbuv.gov.ua/UJRN/Vnadps_2012_2_3 (12.11.2020).
Balanda A. L. (2006), Sotsialni aspekty natsionalnoi bezpeky Ukrainy, „Derzhavna bezpeka Ukrainy”, No. 1 (5).
Bilshe 90% hromadian (2017), Bilshe 90% hromadian nazvaly sebe ukraintsiamy za natsionalnistiu, http://www.pravda.com.ua/news/2017/06/17/7147226/ (24.10.2020).
Chyselnist naiavnoho naselennia Ukrainy na 1 sichnia 2017 roku, http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2017/zb_chnn_0117.pdf (21.10.2020).
Demchuk R. (2017), Mifolohema u konteksti modeliuvannia natsionalnoi identychnosti, “Kulturolohichni idei”, No. 11.
Doslidzhennia: movna sytuatsiia v Ukraini, “KANTAR”, https://tns-ua.com/news/doslidzhennya-movna-situatsiya-v-ukrayini (16.11.2020).
Etnopolitychna bezpeka Ukrainy (2015), Etnopolitychna bezpeka Ukrainy: polityko-pravovi mekhanizmy protydii etnopolitychnii dezintehratsii derzhavy: Naukova zapyska, Kyiv.
Hibernau M. (2012), Identychnist natsii, Kyiv.
Karaulna N. V. (1998), Dukhovnist i samovyznachennia osobystosti, in: Materialy „Dniv nauky – 1998”, Kyiv.
Karlova V. (2011), Mistse ta rol humanitarnoho prostoru derzhavy u formuvanni natsionalnoi samosvidomosti, „Visnyk natsionalnoi akademii derzhavnoho upravlinnia pry Prezydentovi Ukrainy”, Vyp. 1, http://nbuv.gov.ua/UJRN/Vnadu_2011_1_7 (3.10.2020).
Kolodii A. (2013), Sotsiietalna kultura yak chynnyk natsionalnoi konsolidatsii, in: Konsolidatsiia ukrainskoho narodu: konstytutsiino-pravovi aspekty. Zbirnyk statei za materialamy naukovo-praktychnoi konferentsii 28 liutoho–1 bereznia 2013 r., Lviv.
Koretska A. I. (2003), Sotsialno-osvitni chynnyky formuvannia dukhovnosti sobystosti v suchasnomu ukrainskomu suspilstvi, Kyiv.
Kurhuzov A. O. (2004), Mova yak zasib sotsiokulturnoi samoidentyfikatsii osobystosti, Zaporizhzhia.
Maiboroda O. M (2002), Etnopolitychna sytuatsiia v Ukraini: rehionalnyi vymir, in: Spryiannia poshyrenniu tolerantnosti v polietnichnomu suspilstvi, Kyiv.
Mala entsyklopediia etnoderzhavoznavstva (1996), Mala entsyklopediia etnoderzhavoznavstva, Kyiv.
Oleksiuk O. M. (2004), Pidhotovka fakhivtsiv sotsiokulturnoi sfery v dukhovno-svitohliadnomu dyskursi, http://www.knukim.edu.ua/conferences_2004_proceedings_oleksyuk.htm/ (8.10.2020).
Onishchenko K., Klasyfikatsiia ta osoblyvosti polityko-pravovoho statusu terytorialnykh avtonomii, „Derzhava i pravo”, Vyp. 45.
Perepysuvannia istorii – skladova propahandystskoi viiny Putina – ekspert, https://www.radiosvoboda.org/a/26696327.html (5.12.2020).
Potentsialni zahrozy rehionalnoho separatyzmu v Ukraini, http://www.niss.gov.ua/articles/1478/ (15.09.2020).
Pro kilkist ta sklad naselennia Ukrainy (2001), Pro kilkist ta sklad naselennia Ukrainy za pidsumkamy Vseukrainskoho perepysu naselennia 2001 roku, http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/ (10.09.2020).
Pro zabezpechennia funktsionuvannia ukrainskoi movy yak derzhavnoi (2019), Zakon Ukrainy, Vidomosti Verkhovnoi Rady (VVR), № 21, st.81.
Shcherbyna V. M. (2013), Mizhkulturna komunikatsiia u suchasnomu sotsiokulturnomu prostori, “Visnyk Natsionalnoho tekhnichnoho universytetu Ukrainy «Kyivskyi politekhnichnyi instytut»”, No. 2.
Smith A. (1978), The Diffusion and Nationalism: Some Historical and sociological perspectives, “British Journal of Sociology”, Vol. 29, No. 2.
Smit E. D. (2010), Kulturni osnovy natsii: iierarkhiia, zapovit i respublika, Kyiv.
Stratehiia (2020), Stratehiia natsionalnoi bezpeky Ukrainy. «Bezpeka liudyny-bezpeka Ukrainy», Ukaz Prezydenta Ukrainy vid 14 veresnia 2020 r. No. 392/2020, https://www.president.gov.ua/documents/3922020-35037 (8.12.2020).
Stratehiia (2015), Stratehiia natsionalno-patriotychnoho vykhovannia ditei ta molodi na 2016–2020 roky, Ukaz Prezydenta Ukrainy vid 13 zhovtnia 2015 roku No. 580/2015 http://zakon3.rada.gov.ua/laws/show/580/2015 (18.11.2020).
Sushyi O. (2012), Kulturno-symvolichni zasady natsionalnoi identychnosti, „Derzhavne upravlinnia: teoriia ta praktyka”, No. 2.
Tuzhanskyi D. (2017), Shcho khovaietsia za ideieiu avtonomii uhortsiv? Ryzyky ta mozhlyvosti dlia Ukrainy, https://www.eurointegration.com.ua/articles/2017/03/29/7063755/view_print/ (15.09.2020).
Zakon pro movu: fakty, pohliady ta dumky, https://vseosvita.ua/news/zakon-pro-movu-fakti-pogladi-ta-dumki-2518.html (4.12.2020).
Licencja
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Przegląd Strategiczny" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.