Słowa kluczowe
Partnerstwo Wschodnie
Unia Europejska
Europejska Polityka Sąsiedztwa
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł ma na celu przedstawienie programu Partnerstwa Wschodniego UE w kontekście wojny rosyjsko-ukraińskiej. Program Partnerstwa Wschodniego został uruchomiony w 2009 roku i objął swoim zasięgiem sześć byłych republik radzieckich: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzję, Mołdawię i Ukrainę. Ukraina osiągnęła wszystkie główne cele Partnerstwa, które nie dawało żadnych perspektyw członkostwa w Unii Europejskiej. Sytuacja uległa zmianie w 2022 r. wraz z rosyjską pełnoskalową inwazją na Ukrainę. Jednym z efektów było złożenie przez Ukrainę formalnego wniosku o członkostwo w UE w 2022 r., a w 2023 r. UE podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą. Artykuł ma na celu diagnozę efektów i perspektyw programu Partnerstwa Wschodniego w zmienionej architekturze stosunków międzynarodowych i bezpieczeństwa w Europie. Najważniejszym pytaniem badawczym jest: Czy rosyjsko-ukraińska wojna i wynikające z niej powstanie nowej mapy geopolitycznej Europy oznaczają aktywniejszą rolę UE wobec państw Partnerstwa Wschodniego? W artykule postawiono następujące tezy: Wpływ rosyjsko-ukraińskiej wojny na Partnerstwo Wschodnie UE jest znaczący, w szczególności dlatego, że w wyraźny sposób wpłynął na stosunki UE z Rosją i powinien prowadzić do bardziej aktywnego zaangażowania UE w sytuację swoich wschodnich sąsiadów. Zmiany, jakie wywołała rosyjsko-ukraińska wojna, powinny doprowadzić do pewnych modyfikacji Partnerstwa Wschodniego, gdyż w obecnej sytuacji program ten nie jest już adekwatnym instrumentem polityki wschodniej Unii Europejskiej. W artykule zastosowano metody analizy zawartości dokumentów i publikacji.
Bibliografia
Barburska O. (2019a), Polityka wschodnia Unii Europejskiej jako część składowa polityki zagranicznej UE [Eastern policy of the European Union as a component of EU foreign policy], Warszawa.
Barburska O. (2019b), Stanowisko głównych aktorów zewnętrznych wobec Partnerstwa Wschodniego Unii Europejskiej [The position of the main external actors towards the European Union’s Eastern Partnership], “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, Vol. 17(2). DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2019.2.6
Bazhenova H. (2019), Ukraina w Partnerstwie Wschodnim: osiągnięcia i perspektywy [Ukraine in the Eastern Partnership: achievements and prospects], “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, Vol. 17(2). DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2019.2.3
Bazhenova H., Stępniewski T. (2020), Zelenskyy’s Ukraine and the Eastern Partnership, “New Eastern Europe”, Vol. 5(43).
Bosse G. (2019), Ten Years of the Eastern Partnership: What Role for the EU as a Promoter of Democracy?, “European View”, Vol. 18(2). DOI: https://doi.org/10.1177/1781685819887894
Bosse G. (2022), Values, rights, and changing interests: The EU’s response to the war against Ukraine and the responsibility to protect Europeans, “Contemporary Security Policy”, Vol. 43(3). DOI: https://doi.org/10.1080/13523260.2022.2099713
Buras P. (2022), Partnership for Enlargement: A new way to integrate Ukraine and the EU’s eastern neighbourhood, European Council of Foreign Relations, 17.06.2022, https://ecfr.eu/publication/partnership-for-enlargement-a-new-way-to-integrate-ukraine-and-the-eus-eastern-neighbourhood/ (07.02.2024).
Cadier D. (2019), The Geopoliticisation of the EU’s Eastern Partnership, “Geopolitics”, Vol. 24(1). DOI: https://doi.org/10.1080/14650045.2018.1477754
Cianciara A. (2017), Stability, Security, Democracy: Explaining Shifts in the Narrative of the European Neighbourhood Policy, “Journal of European Integration”, Vol. 39(1). DOI: https://doi.org/10.1080/07036337.2016.1256397
Commission adopts 2023 Enlargement package, recommends to open negotiations with Ukraine and Moldova, to grant candidate status to Georgia and to open accession negotiations with BiH, once the necessary degree of compliance is achieved (2023), European Commission, 8.11.2023, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_5633 (21.11.2023).
Commission of the European Communities (2028), Communication from the Commission to the European Parliament and the Council. Eastern Partnership, 3.12.2008, https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/219089/EaP_COM(2008)823.pdf (22.11.2023).
Crombois J. F. (2023), The Ukraine war and the future of the Eastern Partnership, “European View”, Vol. 22(1). DOI: https://doi.org/10.1177/17816858231158238
Cross M. K. D., Karolewski I. P. (2021), European-Russian Power Relations in Turbulent Times, Ann Arbor. DOI: https://doi.org/10.3998/mpub.10202357
Dempsey J. (2022), Russia’s War in Ukraine Must Change the EU, “Carnegiee Europe”, 5.05.2022, https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/87074 (25.11.2023).
Eastern Partnership Annual Work Plan 2023 (n.d.), https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/european-neighbourhood-policy/eastern-partnership_en (26.01.2024).
German T. (2024), Russia’s War on Ukraine, the EU and Its Eastern Neighborhood: Layers of Liminality, „Problems of Post-Communism”, Vol. 71(3). DOI: https://doi.org/10.1080/10758216.2024.2318346
Grabbe H. (2005), The EU’s Transformative Power. Europeanisation through Conditionality in Central and Eastern Europe, London, https://dl1.cuni.cz/pluginfile.php/632268/mod_resource/content/0/Grabbe%202006%20EU%20Transformative%20Power.pdf (07.02.2024).
Kaca E. (2022), Debata o Partnerstwie Wschodnim w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę [Russia’s Invasion of Ukraine Casts New Light on Debate about the Eastern Partnership], Polski Insytut Spraw Międznyarodowych, 24.11.2022, https://www.pism.pl/publikacje/debata-o-partnerstwie-wschodnim-w-kontekscie-inwazji-rosji-na-ukraine (22.02.2024).
Kaca E., Kozioł A. (2023), Unexpected metamorphosis: EU embarks on an ambitious policy in its Eastern neighbourhood, in: Point of no return? The transformation of the global order after the Russian invasion of Ukraine, (ed.) M. Terlikowski, Warszawa, https://www.pism.pl/webroot/upload/files/Raport/Point%20of%20no%20return_The%20transformation%20of%20the%20global%20order%20after%20the%20Russian%20invasion%20of%20Ukraine%20(1).pdf (07.02.2024).
Kaunert Ch., de Deus Pereira J. (2023), EU Eastern Partnership, Ontological Security and EU-Ukraine/Russian warfare, „Journal of Contemporary European Studies”, Vol. 31(4). DOI: https://doi.org/10.1080/14782804.2023.2183182
Kozioł A. (2020), Polityka Partnerstwa Wschodniego po 2020 roku [Eastern Partnership Policy Beyond 2020] Polski Insytut Spraw Międznyarodowych, 16.06.2020, https://www.pism.pl/publikacje/Polityka_Partnerstwa_Wschodniego_po_2020_roku (22.02.2024).
Krastev I. (2022), The Ukraine War: A Resilience Test for the European Union?, Instiut Montaigne, 15.09.2022, https://www.institutmontaigne.org/en/expressions/ukraine-war-resilience-test-european-union (07.02.2024).
Kruglashov A. (2020), Eastern Partnership vis-à-vis challenges and doubts, “Studia i Analizy Nauk o Polityce”, Vol. 1. DOI: https://doi.org/10.31743/sanp.9842
Leonard M. (2005), Europe’s Transformative Power, Centre for European Reform, 1.02.2005, https://www.cer.eu/publications/archive/bulletin-article/2005/europes-transformative-power (22.02.2024).
Lucas E. (2019), A Decade of the Eastern Partnership, Center for European Policy Analysis, 13.05.2019, https://www.cepa.org/a-decade-of-the-eastern-partnership (22.02.2024).
Meister S. (2022), A paradigm shift: EU–Russia relations after the war in Ukraine, “Carnegie Europe”, 29.11.2022, https://carnegieeurope.eu/2022/11/29/paradigm-shift-eu-russia-relations-after-war-in-ukraine-pub-88476 (07.03.2024).
Mirel P. (2022), The Eastern Partnership under the test of war in Ukraine, “Robert Schuman Foundation. European Issues”, No. 264, https://old.robert-schuman.eu//en/doc/questions-d-europe/qe-624-en.pdf (07.03.2024).
Musladin M. (2022), War in Ukraine: impacts on the Eastern Partnership and responsibility of the EU, in: Interpolis ‘22, (eds.) P. Nečas, E. Kováčová, R. Kucharčík, L. Rýsová, Banská Bystrica.
Nixey J. (2019), The Eastern Partnership at 10. What is there to celebrate?, “New Eastern Europe”, Issue 3–4.
Orenstein M. A. (2023), The European Union’s transformation after Russia’s attack on Ukraine, “Journal of European Integration”, Vol. 45(3). DOI: https://doi.org/10.1080/07036337.2023.2183393
Piskorska B. (2019), Partnerstwo Wschodnie po 10 latach: sukces czy porażka, realizm czy iluzja? [Eastern Partnership after 10 years: success or failure, realism or illusion], „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, Vol. 17(2). DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2019.2.1
Rotaru V. (2019), Russia, the EU, and the Eastern Partnership. Building Bridges or Digging Trenches?, Stuttgart.
Siddi M. (2022), The partnership that failed: EU-Russia relations and the war in Ukraine, “Journal of European Integration”, Vol. 44(6). DOI: https://doi.org/10.1080/07036337.2022.2109651
Stępniewski T. (2012), Partnerstwo Wschodnie Unii Europejskiej: między realizmem a rozczarowaniem [The European Union’s Eastern Partnership: between Realism and Disillusion], “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, Vol. 10(2).
Stępniewski T. (2017), Partnerstwo Wschodnie Unii Europejskiej w dobie wstrząsów i przemian Europy Wschodniej [The European Union’s Eastern Partnership in the era of shocks and changes in Eastern Europe], “Studia Europejskie-Studies in European Affairs”, Vol. 3.
Tsybulenko E., Pakhomenko S. (2016), The Ukrainian Crisis as a Challenge for the Eastern Partnership, in: Political and Legal Perspectives of the EU Eastern Partnership Policy, (eds). T. Kerikmäe, A. Chochia, Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-27383-9_11
Zięba R., Bieleń S., Zając J. (2015), Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Czyż
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.