Słowa kluczowe
Południowy Kaukaz
Bliski Wschód
Europa Środkowo-Wschodnia
Inicjatywa Trójmorza (3SI)
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem pracy badawczej są państwa obszaru Inicjatywy Trójmorza, Bałkanów, Południowego Kaukazu i Bliskiego Wschodu, które tworzą nowe szlaki handlowe o wymiarze globalnym. Przyjętym pytaniem badawczym jest jakie jest znaczenie Trójkąta Bałkany, Południowy Kaukaz, Bliski Wschód dla roli i pozycji Europy Środkowo-Wschodniej realizującej Inicjatywę Trójmorza? Aby uzyskać odpowiedź na pytanie badawcze, zastosowano odpowiednie metody, do których zaliczono analizę historyczną i strukturalną, a także studia przypadków bazujące na neorealizmie. Przyczyniły się one do tezy, którą jest twierdzenie, że ten trójkąt geopolityczny zapewni dynamiczny wzrost znaczenia państw Inicjatywy Trójmorza w stosunkach międzynarodowych jako globalne centrum handlu oraz dostarczy równowagę sił gospodarczych i politycznych. Jednak kluczową kwestią jest tożsamość Europy Środkowo-Wschodniej, która kształtuje interesy oraz pozycję w stosunkach międzynarodowych. Uzyskane wyniki ukazują duże znaczenie i ważność odpowiedzi na pytanie badawcze, ponieważ pomagają one wyjaśnić proces kształtowania nowego porządku świata, w którym łańcuchy dostaw i szlaki handlowe stanowią kluczowy element.
Bibliografia
BMF Port Burgas (2025), We are your gateway to Europe, delivering integrated solutions for smooth and efficient cargo handling, https://navbul-portburgas.com/?lang=en.
Black J. (1994), British Foreign Policy in the Age of Revolutions 1783–1793, Cambridge.
Cafiero G. (2023), The Geopolitics of the India-Middle East-Europe Economic Corridor, “Arab Center Washington DC”, https://arabcenterdc.org/resource/the-geopolitics-of-the-india-middle-east-europe-economic-corridor/.
Cohen S. B. (2009), Geopolitics: The Geography of International Relations, Boston.
D’Abernon E. V. (1990), Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata – pod Warszawą 1920, Warszawa.
Das D. (2024), Revisiting the contours of the evolving Middle Eastern order through the India-Middle East-EU Corridor: mapping India’s scopes and limitations, “Asian Journal of Political Science”, Vol. 32, No. 1, pp. 35–56.
Dasiewicz M. (2023), Wojna na Bliskim Wschodzie i jej wpływ na globalny transport morski, https://portalstoczniowy.pl/wojna-na-bliskim-wschodzie-i-jej-wplyw-na-globalny-transport-morski/.
Finnemore M. (1996), National Interests in International Society, Ithaca.
Gil A. (2022), Instytut Europy Środkowo-Wschodniej – idea i jej realizacja, in: Zrozumieć Europę Środkową od Haleckiego do Kłoczowskiego, (ed.) T. Stępniewski, Lublin, pp. 96–107.
Górecki W. (2024), Azerbejdżan 2024: zawrót głowy od sukcesów, “Analizy OSW”, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2024-06-04/azerbejdzan-2024-zawrot-glowy-od-sukcesow.
Grieco J. M. (1988), Realist Theory and the Problem of International Cooperation: Analysis with an Amended Prisoner’s Dilemma Model, “The Journal of Politics”, Vol. 50, No. 3, pp. 600–624.
Halecki O. (1952), Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe, New York.
Halecki O. (1950), The Limits and Divisions of European History, London–New York.
Jervis R. (1982), Deterrence and Perception, “International Security”, Vol. 7, No. 3, pp. 3–30.
Kacperek M. (2016), Polska europejskim Państwem Środka, https://klubjagiellonski.pl/2016/04/28/polska-europejskim-panstwem-srodka-cz1/.
Klag W. (2014), Cywilizacja łacińska w myśli Feliksa Konecznego (wybrane zagadnienia), „Racjonali”, Vol. 4, pp. 66–92.
Koneczny F. (2021), On the Plurality of Civilizations, London.
Krzymowski A. (2024), India-Middle East-Europe Economic Corridor in strategic connection with the Abraham Accords and the Three Seas Initiative, “Journal of International Studies”, Vol. 17, No. 4, pp. 179–194.
Kuczyńska-Zonik A., Olchowski J. (2023), The Polish perspective, in: Lublin Triangle – the potential of regionalism, (eds.) A. Kuczyńska-Zonik, J. Olchowski, Lublin, pp. 15–23.
Lachert J. (2018), Bałkany Zachodnie w Kontekście Rywalizacji Chin, Rosji, Turcji i UE, Warsaw, https://warsawinstitute.org/wp-content/uploads/2018/11/balkany-zachodnie-ue-turcja-rosja-chiny-raport-specjalny-warsaw-institue.pdf.
Lewkowicz Ł., Gołębiowska M. (2024), The Three Seas Initiative as a Subject of Academic and Expert Discourse in Poland, in: The Three Seas Initiative: an original concept of regional cooperation in different approaches, (ed.) A. Orzelska-Stączek, Warsaw, pp. 133–158.
Machowicz K., Tabaszewski R. (2021), Porozumienie Republiki Armenii i Republiki Azerbejdżanu z 9 listopada 2020 r. w sprawie Górskiego Karabachu – charakter prawny oraz implikacje polityczne, “Studia Wschodnioeuropejskie”, Vol. 14, pp. 136–149.
Murzyn Ł. (2023), Trójmorze to dziejowa szansa, by wybić się na podmiotowość. Bez kultury się to nie powiedzie, https://klubjagiellonski.pl/2023/08/31/trojmorze-to-dziejowa-szansa-by-wybic-sie-na-podmiotowosc-bez-kultury-sie-to-nie-powiedzie/.
Musiałek P. (2024), Apel do Sikorskiego i Tuska: zeuropeizujcie Trójmorze!, https://klubjagiellonski.pl/2024/04/16/apel-do-sikorskiego-i-tuska-zeuropeizujcie-trojmorze/.
Northern Africa News (2023), Egypt, Jordan, and Iraq have reached an agreement on a commercial project aimed at connecting trade through the ports of Nuweiba in Egypt and Aqaba in Jordan, https://nan.media/en/egypt-jordan-and-iraq-have-reached-an-agreement-on-a-commercial-project-aimed-at-connecting-trade-through-the-ports-of-nuweiba-in-egypt-and-aqaba-in-jordan/.
Orzelska A. (2002), Wpływ konfliktu w byłej Jugosławii na stosunki między USA i UE, Warszawa.
Orzelska-Stączek A. (2019), Inicjatywa Trójmorza w świetle teorii realizmu. Polityczne aspekty nowej formy współpracy dwunastu państw, „Sprawy Międzynarodowe”, No. 1, pp. 131–155.
Pastucha T. (2024), Perspektywy rozwoju infrastruktury elektroenergetycznej UE – Kaukaz Południowy – Azja Centralna, “Biuletyn PISM”, Vol. 113, No. 2923.
Pastucha T., Wojtasiewicz W. (2024), Gruziński port głębinowy Anaklia – znaczenie i wyzwania, “Biuletyn PISM”, Vol. 133, No. 2943.
Perrone A. (2025), India-Middle East-Europe Economic Corridor: a new Eurasian connectivity, 51st EBES Conference Proceedings, Vol. I, John Cabot University, April 11–13, 2025, Rome, pp. 158–171.
Podraza A. (2019), Koniec zimnej wojny, transformacja Europy Środkowej i Wschodniej a moc eksplanacyjna i prognostyczna teorii stosunków międzynarodowych, “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, Vol. 17, No. 1, pp. 159–178.
Pose B. (2022), Hypotheses on the implications of the Ukraine-Russia war, “Defense Priorities”, https://www.defensepriorities.org/explainers/hypotheses-on-the-implications-of-the-ukraine-russia-war/.
Prezydent (2025), Joint Declaration of the 10th Summit of the Three Seas Initiative, https://www.prezydent.pl/storage/file/core_files/2025/4/29/02324eae3f8500466337db4fbf5088c8/Joint%20Declaration_2025.pdf.
Riegert B. (2022), UE i Bałkany Zachodnie. Coraz bliżej siebie, https://www.dw.com/pl/ue-i-ba%C5%82kany-zachodnie-coraz-bli%C5%BCej-siebie/a-64001030.
Sadecki A. (2013), Perspektywy współpracy Chorwacji z Grupą Wyszehradzką, “Komentarze OSW”, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2013-10-03/perspektywy-wspolpracy-chorwacji-z-grupa-wyszehradzka.
Schweller R. L. (1994), Bandwagoning for Profit: Bringing the Revisionist State Back, “International Security”, Vol. 19, No. 1, pp. 72–107.
Schweller R. L. (1996), Neorealism’s status-quo bias: What security dilemma?, “Security Studies”, Vol. 5, No. 3, pp. 90–121.
Shafaq News (2024), A new Arab transport line connects Jordan and Egypt, challenging Israeli project, https://shafaq.com/en/World/A-new-arab-transport-line-connects-Jordan-and-Egypt-challenging-Israeli-project.
Smith N., Dawson G. (2022), Mearsheimer, Realism, and the Ukraine War, “Analyse & Kritik”, Vol. 44, No. 2, pp. 175–200.
Spykman N. (2007), America’s Strategy in World Politics: The United States and the Balance of Power, London.
Spykman N. (1944), The Geography of the Peace, New York.
Stępniewski T. (2021), Geopolityka regionu Morza Czarnego a Unia Europejska, “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, Vol. 19, No. 2, pp. 9–18.
Ter-Matevosyan V. (2024), From Transcaucasia to the South Caucasus: Structural and Discursive Predicaments in Armenia’s Regional Integration, “Journal of Borderlands Studies”, Vol. 39, No. 4, pp. 677–696.
Ukielski P. (2022), Europa Środkowa w myśli Oskara Haleckiego, in: Zrozumieć Europę Środkową od Haleckiego do Kłoczowskiego, (ed.) T. Stępniewski, Lublin, pp. 10–23.
Walt S. M. (1985), Alliance Formation and the Balance of World Power, “International Security”, Vol. 9, No. 4, pp. 3–43.
Waltz K. N. (1979), Theory of international politics, London.
Wdzięczak J. (2023), Konflikt na Bliskim Wschodzie: tło ekonomiczne, https://obserwatormiedzynarodowy.pl/2023/10/30/konflikt-na-bliskim-wschodzie-tlo-ekonomiczne-komentarz/.
Włodkowic P. (1968), Pisma wybrane, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Adam Krzymowski, Cezary Filip Krzymowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.