Abstrakt
The article outlines the issue of genre-transformation of tragedy in 19th-century Polish drama. The fundamental question is tragedy’s potential after liberation from the most important structural categories of the genre: the three unities, catharsis and anagnorisis. The discussion on the 19th-century patterns of tragedy, derived from contemporary theory, criticism, and theatrical production, are based on research by Marek Dybizbański, who presented an interesting analysis of the problem, which was an important indicator of contemporary literary thought, in his study called Tragedia polska drugiej połowy XIX wieku — wzorce i odstępstwa [The Polish Tragic Drama in Late 19th Century — Patterns and Divergence]. The issues discussed were: disproportion between expectations and effects, indicated by repertoires and contemporary debate on drama, lack of standard productions of tragedy, matched by great surplus of texts that tried to set the standard, and by programmatic declarations on how to do it. The author, following Dybizbański’s discussion, focuses on the question why the 19th century in Poland was, for tragedy, a lost time.
Bibliografia
Abramowska J., Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974.
Bohrer K.H., Groza zjawiska i lęk oczekiwania, w: idem, Absolutna teraźniejszość, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2003, s. 33–66.
Dybizbański M., Tragedia polska drugiej połowy XIX wieku — wzorce i odstępstwa, Poznań 2009.
Gutowski W., Młodopolski palimpsest tragiczności, w: Problemy tragedii i tragizmu. Studia I szkice, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005.
Nowicka E., Klasycyzm i romantyzm — miejsca wspólne? (Arystoteles i przedromantyczne teorie dramatu), w: Nasze pojedynki o romantyzm, red. D. Siwicka, M. Bieńczyk, Warszawa 1995.
Obrusznik-Partyka M., Pozytywistyczne wydziedziczenie tragizmu (?). Rekonesans, w: Problemy tragedii i tragizmu. Studia I szkice, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005.
Rabski W., Z estrady i sceny. Występy Heleny Modrzejewskiej, „Przegląd Poznański” 1895, nr 4.
Ratajczakowa D., Obrazy narodowe w dramacie i teatrze, Wrocław 1994.
Ratajczakowa D., Wstęp, w: Polska tragedia neoklasycystyczna, oprac. D. Ratajczak, Wrocław 1988.
Sugiera M., Powrót jako trauma, w: eadem, Upiory i inne powroty: pamięć, historia, dramat, Kraków 2006.
Szturc W., Tragedia i jej zanikanie w literaturze polskiej XVIII i XIX wieku. Kilka pytań i kilka odpowiedzi, w: Problemy tragedii i tragizmu. Studia I szkice, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005.
Teatr Polski w Poznaniu, „Dziennik Poznański” 1899, nr 72.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).