Abstract
The article discusses the opera-ballad Powrót taty (Father’s return) in a musical edition by Henryk Jarecki with a libretto by Jan Gołębiowski. Its goal is to present the manners of building the character and the narrative. Apart from the characteristic features of a ballad, the text also discusses the category of an oral poet, a “storyteller” and the dialogue relation (“speaking” instead of “talking”.) These are the means that gave Mickiewicz’s ballad a new dimension. Helpful in its reception are texts on cultural practices, especially those referring to oral culture (compare with e.g. Jack Goody, Albert B. Lord, Eric A. Havelock, Walter J. Ong.).
References
Gołębiowski Jan (1897), „Powrót taty”. Ballada Adama Mickiewicza scenizowana w obrazek ze śpiewkami o trzech odsłonkach, nakładem i drukiem Wilhelma Zukerkandla, Złoczów,[dostęp: 29 września 2021], https://tinyurl.com/mrajn28m.
Jarecki Henryk (1897), „Powrót taty”. Opera-ballada w 3-ch obrazach. Wyjątek z obrazu II-ego „Taniec opryszków” [na fortepian], „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, nr 5, [dodatek nutowy], s. 1–4, [dostęp: 25 sierpnia 2022], https://tinyurl.com/yf54hxrj.
Arbiszewska Paulina (2017), Oralność, piśmienność i XIX-wieczna krytyka cywilizacji druku. Przypadek Norwida, „Rocznik Antropologii Historii”, s. 255–271.
Assmann Jan (2008), Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. Anna Kryczyńska-Pham, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Ayşen Kaim Agnieszka (2011), Tureccy i bałkańscy „singers of tales” – „jarzmo” inspiracji czy epicka dwubiegunowość?, „Slavia Meridionalis”, vol. 11, s. 63–80, https://doi.org/10.11649/sm.2011.004.
Dobrowolski Adam (1897), Ruch Muzyczny, „Bluszcz. Pismo tygodniowe ilustrowane dla kobiet”, nr 30, s. 237–239.
Goody Jack (2012), Mit, rytuał, oralność, przeł. Olga Kaczmarek, wstęp Paweł Majewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, https://doi.org/10.31338/uw.9788323521938.
Havelock Eric A. (2007), Przedmowa do Platona, przeł. i wstęp Paweł Majewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Litwinowicz-Droździel Małgorzata (2016), „Ten sobie mówi, a ten sobie mówi”. Ballady Adama Mickiewicza, w: Antropologia praktyk językowych, red. Grzegorz Godlewski, Agnieszka Karpowicz, Marta Rakoczy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 150–180, https://doi.org/10.31338/uw.9788323521822.pp.150-180.
Lord Albert Bates (2010), Pieśniarz i jego opowieść, przeł. Paweł Majewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Michałowski Kornel (1987), Poezje Mickiewicza w kompozycjach muzycznych, w: Adam Mickiewicz, Dzieła wszystkie, Dzieła poetyckie, proza artystyczna i pisma krytycznoliterackie, t. 1, cz. 4: Wiersze, uzupełnienia i materiały, oprac. Czesław Zgorzelski, Ossolineum, Wrocław, s. 188–221.
Mickiewicz Adam (1993), Powrót taty, w: Dzieła, t. 1: Wiersze, oprac. Czesław Zgorzelski, Czytelnik, Warszawa, s. 76–79.
Molenda Piotr (2013), „Méthode mnémonique polonaise”: Antoni Jaźwiński (1789–1870) i jego sztuka pamięci, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, s. 22–28.
Ong Walter Jackson (1992), Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł., wstęp i red. nauk. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Opacka Anna (1998a), Oralne residuum w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza, „Roczniki Humanistyczne”, t. 46, z. 1, s. 325–341.
Opacka Anna (1998b), Trwanie i zmienność. Romantyczne ślady oralności, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Opacka Anna (2011), Zrozumieć oralność, by zrozumieć współczesność, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 249–256.
Opacki Ireneusz (1968), Narrator i świat nieznany. Kształt i funkcje dramatyzacyjne narratora w polskiej balladzie epickiej, „Roczniki Humanistyczne”, t. 16, z. 1, s. 30–65.
Opacki Ireneusz (1980), „W środku niebokręga”. O „Balladach i romansach” Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki”, t. 71, z. 3, s. 69–84.
S. (1897), „Powrót taty”. Opera-ballada Henryka Jareckiego, [recenzja], „Echo Muzyczne i Teatralne”, nr 4, s. 37–38.
Sokalska Małgorzata (2018), Dźwiękiem i słowem o poezjach Mickiewicza. Wokół lektury książki „Stanisław Moniuszko i inni kompozytorzy wobec poezji Adama Mickiewicza”, „Konteksty Kultury”, z. 2, s. 214–227, https://doi.org/10.4467/23531991KK.18.010.8867.
Sokołowski Mikołaj (1998), Tajemnica słowa. Mickiewicz wobec oralności i piśmienności, w: Tajemnice Mickiewicza, red. Marta Zielińska, IBL PAN, Warszawa, s. 155–165.
Sułek Małgorzata (2016), Stanisław Moniuszko i inni kompozytorzy wobec poezji Adama Mickiewicza. Studium komparatystyczne, Musica Iagellonica, Kraków, s. 544–572.
Wypych-Garońska Anna (1999), Muzyczno-dramatyczne adaptacje utworów Adama Mickiewicza w teatrze lwowskim do 1918 roku, „Pamiętnik Teatralny”, t. 48, z. 1, s. 5–51.
Zgorzelski Czesław (1948), O pierwszych balladach Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki”, s. 72–149.
Zumthor Paul (2003), Właściwości tekstu oralnego, przeł. Maciej Abramowicz, w: Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Andrzej Mencwel, Roch Sulima, Grzegorz Godlewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 210–218.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0)Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” since 2016, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).