Dobra śmierć – czyli jaka? Próba odpowiedzi na pytanie na podstawie nauczania K. Rahnera, H. U. von Balthasara i J. Ratzingera (Benedykta XVI)
PDF

Słowa kluczowe

Jezus Chrystus
śmierć
łaska
grzech
wolność
odkupienie
spotkanie

Jak cytować

Kulik, B. (2018). Dobra śmierć – czyli jaka? Próba odpowiedzi na pytanie na podstawie nauczania K. Rahnera, H. U. von Balthasara i J. Ratzingera (Benedykta XVI). Poznańskie Studia Teologiczne, 31, 85–116. https://doi.org/10.14746/pst.2017.31.05

Abstrakt

On July 22, 1908, Pope Pius X established the Association of Our Lady of a Happy Death as universal for the whole Church. On May 1987, the Primate of Poland, Cardinal Joseph Glemp, approved the Polish Branch of the Association at the Shrine to the Virgin Mary in Górka Klasztorna. He also permitted the Missionaries of the Holy Family to carry out this work. The purpose of the Association is the propagation of prayer and preparation for a good death. The question is, however, can death be good? If so, what is a good death? The article titled „What makes a good death? An attempt to answer the question based on the teachings of K. Rahner, H.U. von Balthasar and J. Ratzinger – Benedict XVI“ is an analysis of the thoughts of the three great contemporary theologians. It does not, however, aim to analyze deeply the mutual similarities and differences between the German-speaking theologians. The study aims at explaining what we really ask God for when praying for a „happy death”. Even a cursory reading of selected books by Rahner, von Balthasar and Ratzinger – Benedict XVI reveals that thinking about death as something good is not unreasonable. Why? Because the positive aspect of dying does not come from the nature of death, but from God’s action in it. It was Him who in the Person of Jesus Christ became man and conquered the hell of death (Ratzinger) by transforming a “bad death” into a “good one” (von Balthasar), and thus gained eternal redemption for us (Rahner).

https://doi.org/10.14746/pst.2017.31.05
PDF

Bibliografia

Von Balthasar H.U., Von Balthasar antwortet Boros, „Orientierung“ 34(1970), s. 38-39.

Tenże, Eschatologie in unserer Zeit. Die letzten Dinge des Menschen und das Christentum, Freiburg 2005.

Tenże, Lineamenti di escatologia, w: Lo Spirito e l’istituzione, (Saggi Teologici 4), Brescia 1979, s. 353-391.

Tenże, La morte assorbita dalla vita, w: Homo creatus est, (Saggi Teologici 5), Brescia 1991, s. 200-207.

Tenże, Die Schlüssel des Todes und der Hölle. Eine Osterbetrachtung, „Schweizerische Kirchen Zeitung“ 137(1969) nr 14, s. 197-199.

Tenże, Gli stati di vita del cristiano, Milano 1985.

Tenże, Teodrammatica. 1: Introduzione al dramma, Milano 1980.

Tenże, Teodrammatica. 2: Le persone del dramma. L’uomo in Dio, Milano1982.

Tenże, Teodrammatica. 4: L’azione, Milano 1986.

Tenże, Teodrammatica. 5: L’ultimo atto, Milano 1986.

Tenże, Der Tod im heutigen Denken, „Anima“ 11(1956), s. 292-299.

Benedykt XVI, encyklika Spe salvi (30.11.2007).

Tenże, homilia w Wigilię Paschalną w Bazylice Watykańskiej Jezus mówi: zmartwychwstałem i teraz zawsze jestem z tobą (07.04.2007), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/

W/WP/benedykt_xvi/homilie/wsobota_07042007.html [dostęp: 24.06.2017].

Tenże, Homilia w Międzynarodowym Ośrodku Młodzieżowym św. Wawrzyńca Miłość daje życie i chroni przed złem (09.03.2008), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/homilie/mlodziezowyosr_09032008.html [dostęp 24.06.2017].

Tenże, homilia podczas Mszy św. na placu Zwycięstwa w Genui Społeczeństwo na obraz Boga (18.05.2008), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/homilie/liguria_18052008.html [dostęp 09.05.2016].

Tenże, homilia w Środę Popielcową Nawrócenie oznacza dążenie do wysokiej miary życia chrześcijańskiego (17.02.2010), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/audiencje/ag_17022010.html [dostęp 23.06.2017].

Tenże, homilia w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny W Maryi widzimy nasze ostateczne przeznaczenie (15.08.2010), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/homilie/wniebowziecie_15082010.html [dostęp 24.06.2017].

Tenże, homilia w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Kiedy otwieramy się na Boga, nasze życie staje się bogate i wielkie (15.08.2012), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/homilie/wniebowziecie_15082012.html [dostęp 24.06.1017].

Tenże, Orędzie Ojca Świętego na XX Światowy Dzień Chorego (20.11.2011), https://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/sick/documents/hf_ben-xvi_mes_20111120_world-day-of-the-sick-2012.html [dostęp 24.06.2017].

Tenże, Przemówienie do uczestników XVI Zgromadzenia Ogólnego Papieskiej Akademii „Pro Vita” Żaden człowiek nie powinien umierać w samotności (25.02.2008), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/provita_25022008.html [dostęp 24.06.2017].

Tenże, Jezus z Nazaretu. 2: Od wjazdu do Jerozolimy do zmartwychwstania, Kielce 2011.

Tenże, Ostatnie rozmowy, [rozm. P. Seewald], Kraków 2016.

Tenże, Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu, [rozm. P. Seewald], Kraków 2011.

Bokwa I., Trynitarno-chrystologiczna interpretacja eschatologii w ujęciu Hansa Ursa von Balthasara, Radom 1998.

Jacek Hołówka w rozmowie z Justyną Dąbrowską, facebook.com/Laboratorium Psychoedukacji, https://www.facebook.com/laboratoriumpsychoedukacji/photos/a.175044105872277.37021.170305096346178/1454380714605270/?type=3&comment_id=1455675724475769&reply_comment_id=1455748437801831&force_theater=true&notif_t=photo_reply&notif_id=1497984636537080 [dostęp 26.06.2017].

Jaśkiewicz S., Relacyjny charakter łaski według J. Ratzingera – papieża Benedykta XVI, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 11(2012), nr 2, z. 21, s. 58-76.

Jurišić M., Nada uskrsnuća. Govori i misli o smrti kršćanina, tłum. ks. M. Bocian MSF, Makarska 1977.

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.

Kulik B., L’uomo alla luce dell’escatologia in Hans Urs von Balthasar, Kazimierz Biskupi 2014.

Machinek M., Śmierć w dyspozycji człowieka. Wybrane problemy etyczne u kresu ludzkiego życia, (Biblioteka Wydziału Teologii 22), Olsztyn 2004.

Marchesi G., La cristologia di Hans Urs von Balthasar, Roma 1977.

Rahner K., Il morire cristiano, (Giornale di teologia 341), Brescia 2009.

Tenże, Zur Theologie des Todes, (Quaestiones Disputatae 2), Freiburg 1958.

Ratzinger J. – Benedykt XVI, H.U. von Balthasar, Maryja w tajemnicy Kościoła, Kraków 2007.

Ratzinger J. – Benedykt XVI, Bóg i świat, [rozm. P. Seewald], Kraków 2005.

Ratzinger J., Bóg, wina i cierpienie, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, (Opera Omnia 10), red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 581-585.

Tenże, Chrystus i Jego Kościół, Kraków 2005.

Tenże, Co nastąpi po śmierci?, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 338-343.

Tenże, Córa Syjonu. Maryja w refleksji Kościoła, (Biblioteka Maryjna. Służebnica Pańska 4), Warszawa 1997.

Tenże, Dogma e predicazione, (Biblioteca di teologia contemporanea 19), Brescia 2005.

Tenże, Eschatologia – śmierć i życie wieczne, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 282-301.

Tenże, Introduzione al cristianesimo. Lezioni sul Simbolo apostolico, Brescia 2008.

Tenże, Miejsce nadziei – rzymskie katakumby. Rozważanie na dzień zaduszny, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne..., s. 625-628.

Tenże, Niebo, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 305-308.

Tenże, O teologii śmierci, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne..., s. 276-288.

Tenże, Pielgrzymująca wspólnota wiary: Kościół jako komunia, Kraków 2003.

Tenże, Pod drugiej stronie śmierci, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 349-365.

Tenże, Recenzja do: Karl Rahner, „Theologie des Todes”, [Teologia śmierci], (QD 2), Freiburg 1958, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 272-275.

Tenże, Służyć prawdzie. Myśli na każdy dzień, Poznań–Warszawa–Lublin 1983.

Tenże, Śmierć i koniec czasów, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 314-327.

Tenże, Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, Kielce 2005.

Tenże, Wzniosła Córa Syjonu. Rozważania mariologiczne, Poznań 2002.

Tenże, Zmaganie wokół pytania o śmierć i życie. Kazanie wygłoszone 7 listopada 2004 roku na Monte Cassino dla Papieskiej Akademii Nauk, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne…, s. 640-644.

Werbiński I., Kulik B., Sobczyk A., Jak się nie zagubić w czasie i w wieczności? Spotkanie z Chrystusem jako istota duchowości chrześcijańskiej i rzeczy ostatecznych człowieka, Włocławek 2017.

Ziemiński I., Życie wieczne. Przyczynek do eschatologii filozoficznej, (Wykłady Otwarte z Teologii Naturalnej im. J.M. Bocheńskiego OP 4), Poznań-Kraków 2013.