Słowa kluczowe
Marka
kanoniczne zakończenie Ewangelii wg św. Marka
fenomen zespalanie tekstów biblijnych i jego wpływ na semantykę słów
tłumaczenie
Jak cytować
Abstrakt
This study is devoted to the issue of the influence of the pericope Mk 16,9-20 on the semantic meaning of the noun ἀρχή in Mk 1,1. The starting thesis is: after the joining of the so-called canoni- cal ending Mk 16,9-20 to the Gospel of Mark, the first word of this work ἀρχὴ, lost the meaning of the beginning and assumed the value of the summary in the sense of a collection of basic kerygma- tic information about the Event of Jesus Christ. In order to demonstrate the validity of the put forward hypothesis, the current study has been divided into two parts. The first part discusses the issue of the phenomenon of combining biblical texts and its influence on the semantic meaning of particular words or pericope. The second part, however, gives arguments for the proposed solution. The semantic argument shows that the word ἀρχή may have the meaning of summary. The translational argument cites some examples of bi- blical translations of the word ἀρχή as a certain summary. The scriptural argument shows that canonical gospels are a literary summary of the words and works of Jesus Christ. And the exegetical argument justifies the summary character of the entire first verse Mk 1,1. In the light of the quoted evidence, the following conclusion is to be drawn: the addition of the pericope Mk 16,9-20 to the Gospel of Mark made the latter a closed literary composition, and this in turn also influenced the meaning of the word ἀρχή in Mk 1,1, which lost the sense of the beginningand took the character of a summary.
Bibliografia
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski. Tom I. Α – Δ, Warszawa 1958.
Achtemeier P.J. – Chrostowski W. (red.), Encyklopedia biblijna, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 1999.
Alonso Schökel L., Manuale di poetica ebraica, Biblioteca biblica 1, Brescia 1989.
Alonso Schökel L. – Carniti C., I Salmi. Volume primo, Commenti biblici, Roma 1992.
Alter R., The Art of Biblical Poetry, New York 1985.
Alter R., Psalms, w: R. Alter – F. Kermode (red.), The Literary Guide to the Bible, London – Glasgow 1997, s. 244-262.
Baldick C., Oxford Dictionary of Literary Terms, Oxford 20083.
Benseler G.E. – Autenrieth G., Griechisch-Deutsches Schul-Wörterbuch, Leipzig 1886.
Berlin A., Parallelism, w: D.N. Freedman (red.), The Anchor Yale Bible Dictionary, t. V, New Haven – London 2009, s. 155-162.
Biblia Pierwszego Kościoła, R. Popowski (tłum. i kom.),Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2016.
Bietenhard H., Principio, origine, w: L. Coenen – E. Beyreuther – H. Bietenhard (red.), Dizionario dei concettibiblici del Nuovo Testamento, Bologna 1991, s. 1424-1429.
Brown R.E., An Introduction to the New Testament, The Anchor Bible Reference Library, New York – London – Toronto – Sydney – Auckland 1997.
Browning W.R.F., Oxford Dictionary of the Bible, Oxford 2004.
Brueggemann W., The Message of the Psalms. A Theological Commentary, Augsburg – Minneapolis 1984.
Brueggemann W., Genesi, Strumenti Commentari 9, Torino 2002.
Chantraine P., Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots. Tome I. Α – Δ, Paris 1968.
Childs B.S., Teologia biblica. Antico e Nuovo Testamento, Piemme Theologica, Casale Monferrato 1998.
Drury J., Mark, w: R. Alter – F. Kermode (red.), The Literary Guide to the Bible, London–Glasgow 1997, s. 402-414.
Estes D.J., Handbook on the Wisdom Books and Psalms. Job. Psalms. Proverbs. Ecclesiastes. Song of Songs, Grand Rapids 2007.
Ewangelia Marka. Dobra Nowina według świętego Marka, T. Węcławski (tłum.), Poznań 1999.
Fenz A. K., Die Heiligenkreuz-Bibel. Das Neue Testament neu übersetzt & kommentiert. Die Evangelien, Leipzig 2012.
Fusco V., Introduzione generale ai sinottici, w: M. Làconi – et alt., Vangeli sinottici e Atti degli apostoli, Logos Corso di Studi Biblici 5, Leumann 2002, s. 37-136.
Gibert P., Bibbia, miti e racconti dell’inizio, Biblioteca biblica 11, Brescia 1993.
Gnilka J., Marco, Commenti e studi biblici, Assisi 1998.
Grundmann W., Das Evangelium nach Markus, Theologischer Handkommentar zum Neuen Testament 2, Berlin 1968.
Haręzga S., Jezus i Jego uczniowie. Model chrześcijańskiej formacji w Ewangelii według św. Marka, Lublin 2006.
Harrington D.J., Ewangelia według świętego Marka, w: R.E. Brown – J.A. Fitzmyer – R.E. Murphy– W. Chrostowski (red.), Katolicki komentarz biblijny, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2004, s. 981-1033.
Klinkowski J., Analiza dramatyczna Ewangelii św. Jana, Bibliotheca Biblica, Wrocław 2012.
Koester C.R., Symbolism in the Fourth Gospel. Meaning, Mystery, Community, Minneapolis 2003.
Kselmann J.S. – Barré M.L., Księga Psalmów, w: R.E. Brown – J.A. Fitzmyer – R.E. Murphy – W. Chrostowski (red.), Katolicki komentarz biblijny, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2004, s. 481-524.
Langkammer H., Ewangelia według św. Marka. Wstęp – przekład z oryginału, komentarz, Pismo Święte Nowego Testamentu III/2, Poznań – Warszawa 1977.
Langkammer H., Wprowadzenie do ksiąg Nowego Testamentu, Wrocław 1979.
Lemański J., Pięcioksiąg dzisiaj, Studia Biblica 4, Kielce 2002.
Liddell H.G. – Scott R., Greek–English Lexicon With a Revised Supplement, Oxford 1996.
Limburg J., Psalms, Book of, w: D. N. Freedman (red.), The Anchor Yale Bible Dictionary, t. V, New Haven–London 2009, s. 522-536.
Malina A., Ewangelia według św. Marka, rozdziały 1, 1–8, 26. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Nowy Komentarz Biblijny Nowy Testament, t. II/1, Częstochowa 2013.
Marxsen W., Der Evangelist Markus. Studien zur Redaktionsgeschichte des Evangeliums, Göttingen 1956.
Meynet R., Binarność, podstawowa cecha języka biblijnego, w: R. Komurka (red.), Język Biblii a język współczesny. Praca zbiorowa, Kraków 2006, s. 11-22.
Mędala S., Ewangelia o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym (Ewangelia według św. Marka), w: S. Mędala (red.) Ewangelie synoptyczne, Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 8, Warszawa 2006, s. 156-215.
Miller S.M. – Huber R.V., Historia Biblii. Dzieje powstania i odczytywania Pisma Świętego, „Przewodniki Chrześcijańskie”, Warszawa 2005.
Murphy-O’Connor J., Drugi list do Koryntian, w: R.E. Brown – J.A. Fitzmyer – R.E. Murphy – W. Chrostowski (red.), Katolicki komentarz biblijny, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2004, s. 1348-1369.
Novum Testamentum Graece, Nestle – Aland (red.), Stuttgart 1999.
Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, Kielce 2014.
Pauritsch K., Parallelismus, w: A. Grabner-Heider (red.), Praktyczny słownik biblijny, Warszawa 1995, s. 930-931.
Perkins P., Ewangelia według świętego Jana, w: R.E. Brown – J.A. Fitzmyer – R.E. Murphy – W. Chrostowski (red.), Katolicki komentarz biblijny, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2004, s. 1108-1176.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, Częstochowa 2008.
Rendtorff R., Teologia dell’Antico Testamento. Volume 1: I testi canonici, Strumenti Biblica 5, Torino 2001.
Resseguie J.L., Narrative Criticism of the New Testament. An Introduction, Grand Rapids 2005. Schelkle K.H., Das Neue Testament. Eine Einführung, Berckers Theologische Grundnisse 2, Rottenburg 1970.
Schnackenburg R., Das Evangelium nach Markus, Geistliche Schriftlesung 2/1, Düsseldorf 1966.
Schnackenburg R., Das Evangelium nach Markus, Geistliche Schriftlesung 2/2, Düsseldorf 1971.
Schulz S., Das Evangelium nach Johannes, Das Neue Testament Deutsch 4, Göttingen 1975.
Schweizer E., Das Evangelium nach Markus, Das Neue Testament Deutsch 1, Göttingen 1975.
Skierkowski M., Ewangelie jako biografie kerygmatyczne, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 3(2003), s. 175-190.
Septuaginta, A. Rahlfs (red.), Stuttgart 1979.
Sobór Watykański II, Konstytucja Dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Tekst polski, Poznań 1967, s. 350-362.
Strong J., The New Strong’s Complete Dictionary of Bible Words, Nashville – Atlanta – London – Vancouver 1996.
Swift C.E.G., Das Evangelium nach Markus, w: D. Guthrie – J.A. Motyer (red.), Kommentar zur Bibel. AT und NT in einem Band, Witten 2012, s. 54-102.
Valpy F.E.J., The Etymology Of The Words Of The Greek Language In Alphabetical Order With The Omission Generally Of Plants And Sometimes Of The More Uncommon Animals, London 1860.
Von Rad G., Genesi. Traduzione e commento, Antico Testamento 2/4, Brescia 1978.
Weiß K., ἀρχή, w: H. Balz – G. Schneider (red.), Dizionario Esegetico del Nuovo Testamento, t. I, Brescia 1995, s. 429-433.
Wojciechowski M., Ewangelie jako biografie, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 3(1998), s. 168-196.
Вейсман А. Д., Греческо–русский словарь, Москва 1991.
Zerwick M., Analysis philologica Novi Testamenti Graeci, Scripta Pontificii Instituti Biblici 107, Romae 1966.