Pojęcie osoby w konfucjanizmie

Abstrakt

Artykuł prezentuje pojęcie osoby w konfucjanizmie w kontekście życia Konfucjusza (551-475 przed Chr.). Jako wędrowny Mędrzec, Konfucjusz uczył praktycznego znaczenia wartości moralnych w życiu społecznym i politycznym. Uczniowie zebrali jego nauki w Analektach, w których Konfucjusz twierdzi, że w wieku pięćdziesięciu lat pojął wolę Niebios (A 11:4) i zajął się kształtowaniem człowieka. Nauczał humanizmu z odniesieniem do Transcendencji (T’ien).
Według Tu Wei-Minga (Harvard University) i Johna Berthronga (Boston University), wybitnych specjalistów, konfucjanizm ukazuje społeczny wymiar „osoby ludzkiej”, która stanowi „centrum relacji”, a zarazem podkreśla, że osoba rozwija się twórczo. Moralny charakter stosunków międzyludzkich obejmuje zwłaszcza „pięć relacji”: pan–sługa, ojciec–syn, mąż–żona, starszy brat–młodszy brat, przyjaciel–przyjaciel. Istotą osoby ludzkiej jest człowieczeństwo (jen lub ren).
Tak jak „współczucie” jest największą cnotą buddyjską, a miłość stanowi największą cnotę chrześcijańską, tak „człowieczeństwo” (jen lub ren) wyraża największą cnotę konfucjańską. Nauka konfucjańska ma na uwadze udoskonalenie porządku społeczno-politycznego jako środka do osiągnięcia powszechnej miłości i osobowego rozwoju człowieka (juncy).