Zwyczajowe małżeństwo Gidarów a tradycja chrześcijańska
PDF (English)

Słowa kluczowe

północny Kamerun
Gidar
tradycyjna rodzina
tradycyjne małżeństwo afrykańskie
misje w Afryce

Jak cytować

Różański, J. . (2021). Zwyczajowe małżeństwo Gidarów a tradycja chrześcijańska. Poznańskie Studia Teologiczne, 39, 143–159. https://doi.org/10.14746/pst.2021.39.08

Abstrakt

Cechę charakterystyczną obrzędów małżeńskich stanowiła ich wieloetapowość. Nie były one jednorazowym aktem, lecz wydarzeniem przygotowywanym i celebrowanym dłużej przez odpowiednie gesty, symbole, słowa, wydarzenia. Na poszczególne, następujące po sobie etapy „wzięcia żony” składają się: wybór współmałżonka, zaakceptowany przez obydwa rody, próba narzeczonych, akt uznania przez obydwie grupy złączenia młodych w jedno małżeństwo, przeniesienie się narzeczonej do domu męża, świętowanie, uiszczenie opłaty matrymonialnej.

Kościół w północnym Kamerunie uznawał małżeństwo tradycyjne, zawarte przed chrztem, za ważne i godne, jeśli zostały uwzględnione miejscowe zasady związane np. z uregulowaniem opłaty matrymonialnej. Jeśli któraś strona przyjmowała chrzest, małżeństwo stawało się dla niej sakramentalne. Jeśli także druga strona podjęła później taką samą decyzję, ich związek nabierał charakteru sakramentalnego, bez ponawiania przysięgi małżeńskiej. Kontrowersje pojawiały się jednak przy próbach zawarcia związku tradycyjnego przez jedną stronę ochrzczoną lub też przez obydwie strony ochrzczone. Dotyczyły one głównie jedności, nierozerwalności oraz sakramentalności małżeństwa.

https://doi.org/10.14746/pst.2021.39.08
PDF (English)

Bibliografia

Bernhard J., Le nouveau droit matrimonial, „Concilium” (1986) 205, pp. 67-106.

Bouba L., Mariage coutumier Guidar ou Kada et exigenes du mariage chrétien. Memoire de fin d’études de Grand Séminaire, [ms] Maroua 1991.

Bouchard J.C., La famille chrétienne dans le monde d’aujourd’hui. Compte-rendu du Synode des Évêques 1980 pour les communautés chrétiennes du Tchad, Moundou 1981.

Bujo B., Plea for change of models for marriage, Nairobi 2009.

Code of Canon Law, Annotated, eds. E. Caparros, M. Theriault, J. Thorn, Montreal 1993.

Collard C., Du bon ordre des enfants. Etude sur la germanité guidar, “Anthropologie et Société” 4 (1980) 2, pp. 39-64.

Collard C., La société guidar du Nord-Cameroun. Compte rendu de mission, “L’homme – Revue Française d’Anthropologie” 11 (1971) 4, pp. 91-95.

Collard C., Les „noms-numéros” chez les Guidar, “L’homme – Revue Française d’Anthropologie” 13 (1973) 3, pp. 45-59.

Collard C., Organisation sociale des Guidar ou Baynawa (Cameroun septentrional), [mps] Paris–Nanterre 1977.

Draman O.L., Symbolisme religieux dans l’ethnie Ngambay. Approche culturelle de la religion, [ms] Ottawa 1975.

Əmanman Meleketeni. Nouveau Testament, guidar. Traduction, rédaction et révision linguistique: L. Bouba, T. Doulaneni, W. Kozioł, J. Maingle, M. Oumarou, J. Różański, K. Zielenda, Pelplin 2008.

Enquete sur la coutume relative au mariage [in:] Rapport de stage de pastorale, Fort-Archambault, 20 juin-10 juillet 1971, Fort-Archambault 1971, pp. 44-50.

Frajzyngier Z., A Grammar of Gidar, Frankfurt am Main 2008.

John Paul II, Familiaris consortio, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_19811122_familiaris-consortio.html [accessed 10.20.2021].

John Paul II, Ecclesia in Africa, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_14091995_ecclesia-in-africa.html [accessed 10.10.2021].

Kisembo B., Magesa L., Shorter A., African Christian marriage, Nairobi 2015.

Kozioł W., Manglé J., Grammaire guidar, [ms] Figuil 1993.

Kurek, A., Wierzenia i obrzędy Gidarów, ludu północnokameruńskiego. Studium historyczno-hermeneutyczne, Warszawa 1988.

Lestringant J., Le pays de Guider au Cameroun. Essai d’histoire régionale, Versailles [s.e.] 1964.

Maquet J., Mariage [in:] Balandier G., Maquet J., Alexandre P., Balfet H., Condominas G., et al., Dictionnaire des civilisations africaines, Paris 1968, pp. 263-264.

Mulago Gwa Cikala V., Mariage traditionnel africain et mariage chrétien, Kinshasa 1991.

Philippe A., Le mariage. Droit canonique et coutumes africaines, Paris 1992.

Psaumes na Makada (gidar). Traduction, rédaction et révision linguistique: L. Bouba, T. Doulaneni, W. Kozioł, A. Madi, J. Maingle, B. Haman, M. Oumarou, J. Różański, K. Zielenda, Figuil–Varsovie 2015.

Różański J., W cieniu góry Lam, Gorzów Wielkopolski 1994.

Second Vatican Ecumenical Council, Pastoral Constitution on the Church in the Moderne World Gaudium et Spes, https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19651207_gaudium-et-spes_en.html [accessed 09.10. 2021].

Symposium des Conférences épiscopales d’Afrique et de Madagascar, Justice, mariage et évangélisation en Afrique d’aujourd’hui, Yaoundé 1981, Accra 1982.

Symposium des Conférences épiscopales d’Afrique et de Madagascar, Vers l’indigénisation du rituel chrétien du mariage (Accra, 15 septembre 1976), “Documentation catholique” (1977) 1718, pp. 360-361.

Synodus episcoporum. Coetus specialis pro Africa, Les 64 propositions [in:] Le Synode aficaine. Histoire et textes, ed. M. Cheza, Paris 1996, pp. 239-268.

Szynkiewicz S., Ród [in:] Słownik etnologiczny, ed. Z. Staszczak, Warszawa–Poznań, p. 321.

Tagy M., Yondo A., Témoignage d’un foyer [in:] Rapport de stage de pastorale, Fort-Archambault, 20 juin-10 juillet 1971, Fort-Archambault 1971, pp. 59-64.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986.

Zielenda K., Prastare prawo lewiratu, „Misyjne Drogi” (1994) 3, pp. 14-15.