Słowa kluczowe
bernardyni
Kalisz
polichromia
Walenty Żebrowski
Jak cytować
Abstrakt
Polichromia kościoła pobernardyńskiego w Kaliszu (obecnie jezuitów) bogata jest w tematykę trynitarną. Motywy i symbole trynitarne najobficiej występują w nawie. Malowidła ścienne prezbiterium i nawy wykonał bernardyn, brat Walenty Żebrowski. Pochodzą z późnego baroku. Kaliska polichromia to ostatnie dzieło tego zakonnika. Poza Kaliszem W. Żebrowski tworzył również dla bernardyńskich kościołów w: Poznaniu, Kadynach, Wschowie, Skępem, Warcie, Ostrołęce, Warszawie oraz przypuszczalnie w Owińskach, Ostrzeszowie i być może też w Łęczycy. Zasłynął zwłaszcza jako pejzażysta. Artykuł, mimo iż poświęcony został trynitarnym motywom w polichromii kościoła pobernardyńskiego w Kaliszu, prezentuje także artystyczną działalność W. Żebrowskiego w wymienionych powyżej wielkich i mniejszych miastach oraz wsiach.
Bibliografia
Balbuza K., Personifikacja „Aeternitas” na monetach rzymskich propagujących ideę wieczności cesarza, „Studia Europea Gnesnensia” t. VIII (2013), s. 7-27.
Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, oprac. I. Bokwa, T. Gacia, S. Laskowski, H. Wójtowicz, Poznań 2007.
Czerwińska A.E., Adama Swacha portret własny – czyli kilka uwag o sygnaturach i autoportretach barokowego artysty, http://www.lad.pl/assets/czerwinska_swach.pdf [dostęp 16.05.2021].
Dokumenty Soborów Powszechnych. [Lateran V, Trydent, Watykan I], oprac. A. Baron, H. Pietras, t. IV, cz. 1, Kraków 2007.
Dymkowska J.A., Historia pobernardyńskiego zespołu klasztornego w Kaliszu (obecnie klasztor oo. Jezuitów), „Kalisia Nowa” (2007) nr 2-3-4, s. 8-9.
Dymkowska J.A., Kościół pobernardyński (obecnie OO. Jezuitów), http://www.kalisz.info/kosciol-jezuitow.html [dostęp: 20.05.2021].
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, tłum. i oprac. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa 2001.
Jacyniak A., Teologia wnętrza kościoła, w: 400 lat konsekracji pobernardyńskiego kościoła jezuitów w Kaliszu, red. J. Kacprzyk, A. Jacyniak, Kalisz 2007, s. 92-102.
Jaksim-Kirejczyk P., Pierwowzory graficzne dziewięciu chórów anielskich na freskach Walentego Żebrowskiego w Warcie, w: Inspiracje grafiką europejską w sztuce polskiej. [Czasy nowożytne], red. K. Moisan-Jabłońska, K. Ponińska, Warszawa 2010, s. 159-170.
Janicka-Krzywda U., Patron – atrybut – symbol, Poznań 1993.
Jank T., Życie i twórczość malarska brata Adama Swacha (1668–1747), Kraków 2017.
Jusiak O.R., Bernardyńskie sanktuaria w Polsce, http://denali.geo.uj.edu.pl/publikacje.php?pdf=000080_26¬ka=T2t0YXdpYW4gUm9tYW4gSnVzaWFrIE9GTSAyMDA1IEJlcm5hcmR5bn1za2llIHNhbmt0dWFyaWEgdyBQb2xzY2U= [dostęp 16.05.2021].
Karpowicz M., Piękne nieznajome. Warszawskie zabytki XVII i XVIII wieku, Warszawa 1986.
Kościelniak W., Kościół pobernardyński oo. jezuitów. Krzyż od ognia, cz. 1, http://www.info.kalisz.pl/szkic/29.htm [dostęp 20.05.2021].
Kowalczyk J., Andrea Pozzo a późny barok w Polsce. Freski sklepienne, cz. 2, „Biuletyn Historii Sztuki” (1975) nr 4, s. 335-350.
Kurzej M., Ikonografia malowideł w zakrystii (tzw. skarbcu) kościoła Dominikanów w Krakowie, w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013, s. 787-811.
Moisan-Jabłońska K., „Mors et purgatorium”. Ikonografia dwóch obrazów z kościoła p.w. Świętego Ducha w Lublinie, „Saeculum Christianum” (1995) nr 2, s. 105-119.
Mulczyńska-Pawlak A., Malarska działalność Walentego Żebrowskiego, „Studia Muzealne” (1968) nr 6, s. 103-123.
Nowiński J., Nagrobek opata-mecenasa Mikołaja Antoniego Łukomskiego w pocysterskim kościele w Lądzie nad Wartą, „Biuletyn Historii Sztuki” (2008) nr 3-4, s. 385-406.
Poniedziałek E., Walczak M., Materialny i duchowy wymiar obecności Zakonu Jezuitów w Kaliszu, w: Dziedzictwo kulturowe Miasta Kalisza i regionu południowej Wielkopolski, red. S. Kowalska, Poznań–Kalisz 2013, s. 9-25.
Ripa C., Ikonologia, tłum. I. Kania, Kraków 1998.
Seibert J., Leksykon sztuki chrześcijańskiej. [Tematy, postacie, symbole], tłum. D. Petruk, Kielce 2007.
Siekierka M., Czas a wybrane aspekty jego ujmowania w kulturze antycznych symboli oraz filozofii starożytnej Grecji okresu przedsokratejskiego, „Pisma Humanistyczne” (2014) z. 12, s. 17-36.
Sito J., Barokizacja wystroju katedry przemyskiej za rządów Aleksandra Antoniego Fredry, Przemyśl 1992.
Tabaka A., Władca pędz la w habicie, „Kalisia Nowa” (2007) nr 2-3-4, s. 1.
Tomczak S.B., Biblioteka Główna Prowincji św. Franciszka z Asyżu zakonu Braci Mniejszych w Poznaniu, „Forum Bibliotek Medycznych” (2017) nr 1, s. 282-340.
Veni, vidi, vici, http://kaliszobranie.blogspot.com/2014/03/veni-vidi-vici.html [dostęp 20.05.2021].
Walczak M., Architektoniczna perła Kalisza. [Kościół i klasztor księży jezuitów w Kaliszu], „Studia Pedagogiczno-Artystyczne” t. III (2003), s. 17-27.
Witwińska M., Dzieje warszawskiej polichromii Walentego Żebrowskiego, „Biuletyn Historii Sztuki” (2006) nr 1, s. 59-94.
Witwińska M., Ostrołęcka polichromia Walentego Żebrowskiego, „Biuletyn Historii Sztuki” (1970) nr 3-4, s. 245-260.
Witwińska M., Polichromia dwóch Trójc w kościele p.w. św. Józefa we Wschowie, „Ochrona Zabytków” (1999) nr 3, s. 264-279.
Zdziarska R., Malowidła ścienne w kościele św. Anny w Warszawie i ich konserwacja, „Ochrona Zabytków” (1989) nr 3-4, s. 207-237.
Sprutta J., Barokowa polichromia kościoła pobernardyńskiego w Kaliszu, „Studia Franciszkańskie” t. XXVII (2017), s. 265-295.
Szymański S., Dzieje klasztoru pobernardyńskiego w Kaliszu, obecnie jezuitów, w: 400 lat konsekracji pobernardyńskiego kościoła jezuitów w Kaliszu, red. J. Kacprzyk, A. Jacyniak, Kalisz 2007, s. 49-69.