Słowa kluczowe
Maria Magdalena
egzegeza biblijna
Uniwersytet Krakowski
XV wiek
Biblioteka Jagiellońska
Grzegorz Wielki
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł prezentuje kwestię teologiczną dotyczącą Marii Magdaleny skomponowaną przez Benedykta Hessego z Krakowa (ok. 1389–1456), profesora teologii na Uniwersytecie Krakowskim, oraz zawiera wydanie krytyczne omawianego tekstu. Autor artykułu analizuje kwestię atrybucji i datacji tekstu, wyznaczając terminus post quem et ante quem na lata 1431–1449. W swojej kwestii Hesse bada, czy Maria Magdalena popełniła grzech cielesny. Średniowieczny teolog analizuje argumenty za i przeciw i zgodnie z długą tradycją egzegetyczną stwierdza, że święta dopuściła się grzechu, a jej późniejsza postawa jest wzorem nawrócenia dla grzeszników. Hesse stwierdza, że kwestia ta powinna być omawiana jedynie w salach akademickich, a nie na ambonach w kościołach, by uniknąć zgorszenia wiernych.
Bibliografia
BJ, 1366 - Manuscript, Kraków, Biblioteka Jagiellońska
BJ, 1368 - Manuscript, Kraków, Biblioteka Jagiellońska
Vat. Lat. 14646 - Manuscript, Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana
Vat. Lat. 14648 - Manuscript, Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana
Albertus Magnus, Comementarii in librum Sententiarum [in:] B. Alberti Magni, Ratisbonensis Episcopi, Ordinis Praedicatorum opera omnia, ed. A. Borgnet, vol. 25–30, Parisiis 1893–1894.
Anonymus (Hieronymus [Pseudo]), Expositio Evangelii secundum Marcum, ed. M. Cahill (CC SL, 82), Turnhout 1997.
Augustinus (pseudo) Belgicus, Sermones, ed. D.A.B. Caillau, D.B. Saint-Yves [in:] Sancti Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Operum Supplementum I, Continens Sermones Ineditos Extractos Ex Archivio Montis–Cassini Et Ex Bibliotheca Laurentiana–Medicea Florentiae. Opera et Studio, Parisiis 1836.
Augustinus Hipponensis, Enarrationes in Psalmos, ed. E . Dekkers, J. Fraipont (CC SL, 38–40), Turnhout 1956.
Benedictus Hesse de Cracovia, Lectura super Evangelium Matthaei, ed. W. Bucichowski, vol. 1–8, Warszawa 1979–1990: Textus et studia. Historiam theologiae in Polonia excultae spectantia, vol. 8 (cap. 1), 13 (cap. 2–4), 16 (cap. 5), 17 (cap. 6–8), 21 (cap. 9–13), 24 (cap. 14–17), 26 (cap. 18–20), 27 (cap. 21–23).
Biblia latina cum glossa ordinaria, vol. 1–4, ed. A. Rusch, Strasburg 1481.
Bonaventura, Commentaria in Librum Sententiarum [in:] Doctoris Seraphici S. Bonaventurae Opera Omnia, ed. Quaracchi, vol. 1–4, Ad Claras Aquas, 1883–1889.
Codex diplomaticus universitatis Studii generalis Cracoviensis: continet privilegia et documenta quae res gestas Academiae eiusque beneficia illustrant. Pars 1, pertinet ab Anno 1365 usque ad Annum 1440, Cracoviae, Sumptibus et typis universitatis, 1870, https://polona.pl/item/codex-diplomaticus-universitatis-studii-generalis-cracoviensis-continet-privilegia-et,NjI1NDc2/1/#info:metadata [accessed: 14.8.2023].
Gregorius Magnus, Homiliae in Evangelia, ed. R. Étaix (CC SL, 141), Turnhout 1999.
Hincmarus Remensis episcopus, De praedestinatione contra Godeschalcum (opus posterior), PL, 125, col. 55–474.
Iacobus de Voragine, Legenda aurea (vulgo Historia Lombardica dicta) [praecipue secundum editionem ab Eberto a. 1472 vulgatam], ed. Th. Graesse, 1850 (ed. secunda).
Petrus Abelardus, Sic et non, ed. B. Boyer, R. McKeon, Chicago 1976–1977.
Thomas de Aquino, Catena aurea in Lucam [in:] Thomas de Aquino, Catena in quatuor Evangelia, ed. A. Guarenti, vol. 2, Taurini–Romae 1953, pp. 1–319.
Thomas de Aquino, Catena aurea in Marcum [in:] Thomas de Aquino, Catena in quatuor Evangelia, ed. A. Guarenti, vol. 1, Taurini–Romae 1953, pp. 427–566.
Thomas de Aquino, Super Evangelium Iohannis lectura, ed. R. Cai, Taurini–Romae 1952.
Atwood R., Mary Magdalene in the New Testament Gospels and Early Tradition, (Europäische Hochschulschriften 457), Bern 1993.
Bednarczyk G., Nieistniejące kościoły Krakowa, 2017, https://issuu.com/grzegorzbednarczyk/docs/nieistniejace [accessed: 14.8.2023].
Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi Latinorum, qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, vol. 1–11, ed. M. Chmielowska, M. Kowalczyk, A. Kozłowska, M. Markowski, S. Włodek, J. Zathey, M. Zwiercan, Wratislaviae (vol. 1–6), Cracoviae (vol. 7–11), 1980–2016.
Clavis scriptorum et operum Medii Aevi Poloniae, ed. J. Kaliszuk, A. Pienądz, P. Węcowski, K. Skwierzczyński, Kraków 2019, https://www.academia.edu/44876605/Clavis_scriptorum_et_operum_Medii_Aevi_Poloniae_oprac_Jerzy_Kaliszuk_Aneta_Pieni%C4%85dz_Piotr_W%C4%99cowski_Krzysztof_Skwierczy%C5%84ski_Krak%C3%B3w_2019 [accessed: 14.8.2023].
Fijałek J., Studia do dziejów Uniwersytetu Krakowskiego i jego wydziału teologicznego w XV wieku, Kraków 1898, https://polona.pl/item/studya-do-dziejow-uniwersytetu-krakowskiego-i-jego-wydzialu-teologicznego-w-15-wieku-w,MTQ2ODk0OTA/4/#info:metadata [accessed: 14.8.2023].
Kunder A., The Patristic Magdalene: Symbol for the Church and Witness to the Resurrection [in:] Mary Magdalene from the New Testament to the New Age and Beyond, ed. by E.F. Lupieri, (Themes in Biblical Narrative. Jewish and Christian Traditions 24), Leiden–Boston 2019, pp. 105-127. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004411067_007
Markowski M., Dzieje Wydziału Teologii Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1397–1525, Kraków 1996. DOI: https://doi.org/10.15633/fhc.1280
Ozorowski M., Życie i działalność Benedykta Hessego, “Studia Teologiczne” 16 (1998), pp. 79-92.
Rechowicz M., Święty Jan Kanty i Benedykt Hesse w świetle krakowskiej kompilacji teologicznej z XV w., Lublin 1958.
Rożek M., Nie istniejące kościoły Krakowa, “Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 33 (1983), pp. 95-120.
Wielgus S., Benedykt Hesse [in:] Encyklopedia filozofii polskiej, red. A. Maryniarczyk et al., Lublin 2002, vol. 1, pp. 94–96, http://www.ptta.pl/pef/pdf/b/benedykth.pdf [accessed: 14.8.2023], English version: http://www.ptta.pl/pef/haslaen/b/benedykthesse.pdf [accessed: 14.8.2023].
Wisłocki W., Katalog rękopisów Biblijoteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2 vol., Kraków 1877-1881, vol. 1: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/297832/edition/285039/content [accessed: 14.8.2023]; vol. 2: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/297833/edition/285040/content [accessed: 14.8.2023].
Wojtczak H., Benedykt Hesse — przedstawiciel naukowego środowiska krakowskiego w pierwszej połowie XV wieku, “Folia Philosophica” 30 (2012), pp. 69-88.
Wojtczak H., Benedykta Hessego Komentarz do Kategorii Arystotelesa, część 1, Lublin 2019.
Wojtczak H., Komentarze Benedykta Hessego do Ars Vetus w świetle nowych ustaleń, “Przegląd Tomistyczny” 24 (2018), pp. 595-609.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Baran
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.