Abstrakt
W powszechnej strukturze wielu systemów edukacyjnych, obowiązujących obecnie w państwach demokratycznych, umieszcza się również zajęcia obejmujące kształcenie w obszarze wartości, a także religii. Powrót lekcji religii, organizowanej w formie wyznaniowej (konfesyjnej) do polskich szkół od 1990 roku, a przede wszystkim proces zmian prawnych, mających wpływ na naukę religii, wywołują niezmiennie różne emocje, pozytywne i negatywne nastroje społeczne oraz sprzeciw niektórych środowisk. Decyzje legislacyjne wprowadzane od roku 2024 zmienia ją w sposób znaczący status prawny nauczania religii, a forma przeprowadzanych reform budzi w wielu środowiskach uzasadniony sprzeciw i niepokój. W opracowaniu zostaną przeanalizowane podstawowe elementy wprowadzanych zmian: osadzenie nauki religii w ramowych planach nauczania, kwestię likwidacji wliczania oceny z religii/etyki do średniej ocen, a następnie zgodę na organizację łączenia zajęć z religii w grupach międzyoddziałowych i międzyklasowych czy wreszcie zmniejszenie wymiaru godzin lekcji religii z dwóch do jednej godziny tygodniowo.
Bibliografia
Borecki P., Działania MEN ws. lekcji religii naruszają obowiązujące prawo, available at: https://www.ekai.pl/prof-borecki-dzialania-men-ws-lekcji-religii-naruszaja-obowiazujace-prawo/ [accessed 24 April 2025].
Episkopat domaga się przywrócenia religii do ramowego planu nauczania w szkołach, Gość Niedzielny, available at: https://www.gosc.pl/doc/1105416.Religia-do-ramowego-planu-nauczania [accessed 24 April 2025].
Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Opinia odnośnie do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych szkołach, available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//579/12384702/13056494/13056497/dokument674405.pdf [accessed 10 May 2025].
Komisja Wychowania Katolickiego, Zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymsko-katolickiej w szkołach publicznych, available at: https://www.katecheza.episkopat.pl [accessed 24 April 2025].
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. 1998, No. 51, item 318.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., art. 48 ust. 1, available at: https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm [accessed 24 April 2025].
Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów z 1969 r., Dz. U. 1990, No. 74, item 439 (Annex).
Kościół Ewangelicko-Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej (Evangelical Augsburg Church in the Republic of Poland), available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//579/12384702/13056494/13056497/dokument674402.pdf [accessed 24 April 2025].
Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 1993.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów, available at: https://men.gov.pl/zycie-szkoly/ksztalcenie-ogolne/sprawdzian-i-egzaminy/ocenianie-klasyfikowanie-i-promowanie-uczniow.html [accessed 24 April 2025].
Ministerstwo Edukacji Narodowej, Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie sposobu organizowania nauki religii, available at: https://www.gov.pl/web/edukacja/projekt-rozporzadzenia-ministra-edukacji-ws-sposobu-organizowania-nauki-religii-w-szkolach-skierowany-do-konsultacji-spolecznych [accessed 14 May 2025].
Ministerstwo Edukacji Narodowej, Stanowisko Ministra Edukacji ws. zabezpieczenia TK, available at: https://www.gov.pl/web/edukacja/stanowisko-ministra-edukacji-ws-zabezpieczenia-tk [accessed 12 May 2025].
Polska Agencja Prasowa, Biskupi napisali list do premiera w sprawie lekcji religii, available at: https://www.pap.pl/aktualnosci/biskupi-napisali-list-do-premiera-w-sprawie-lekcji--religii [accessed 13 May 2025].
Polska Rada Ekumeniczna, Stanowisko Kościołów Polskiej Rady Ekumenicznej w sprawie zmian MEN, available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//579/12384702/13056494/13056497/.pdf [accessed 24 April 2025].
Porozumienie pomiędzy Konferencją Episkopatu Polski a Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych nauczycieli religii, available at: https://katecheza.episkopat.pl/kwk/porozumienie-z-dnia-3-kwietnia-2019 [accessed 24 April 2025].
Prawosławny Metropolita Warszawski i Całej Polski, Stanowisko w sprawie zmian MEN dotyczących nauki religii [Orthodox Metropolitan of Warsaw and All Poland, Statement on the Ministry of National Education’s changes concerning religious education], available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//579/12384702/13056494/13056497/dokument674401.pdf [accessed 24 April 2025].
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r., Dz. U. 1992, No. 36, item 155, with amendments: 1993 (Dz. U. No. 83, item 390), 1999 (No. 67, item 753), 2014 (item 478), 2017 (item 1147).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r., Dz. U. 2007, No. 83, item 562, as amended.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 r., Dz. U. 2017, item 703.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r., Dz. U. 2017, item 1575.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r., Dz. U. 2019, item 373.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 marca 2024 r., Dz. U. 2024, item 438.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 maja 2024 r., Dz. U. 2024, item 781.
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 26 lipca 2024 r., available at: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001158/O/D20241158.pdf [accessed 12 May 2025].
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 17 stycznia 2025 r., available at: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20250000066/O/D20250066.pdf [accessed 14 May 2025].
Rządowe Centrum Legislacji, Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizowania nauki religii, available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12384702/katalog/13056494#13056494 [accessed 10 May 2025].
Rządowe Centrum Legislacji, Stanowiska zgłoszone w ramach opiniowania, available at: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12390003/katalog/13084339#13084339 [accessed 14 May 2025].
Szpet J., and Gogolik M., Nauczanie religii w polskim przedszkolu i szkole, in: Katecheza — Rodzina, Parafia i Szkoła, t. 16, Poznań 2018, pp. 77–84.
Trybunał Konstytucyjny, Komunikat do Wyroku U 11/24. Nauka religii w publicznych przedszkolach i szkołach, available at: https://trybunal.gov.pl/s/u-10-24 [accessed 26 May 2025].
Trybunał Konstytucyjny, Nauka religii w publicznych przedszkolach i szkołach, available at: https://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/komunikaty-prasowe/komunikaty-po/art/nauka-religii-w-publicznych-przedszkolach-i-szkolach-5 [accessed 12 May 2025].
Trybunał Konstytucyjny, Wliczenie do średniej ocen z obowiązkowych zajęć lekcyjnych ocen z religii lub etyki, U 10/2007, available at: https://trybunal.gov.pl/s/u-1007 [accessed 26 May 2025].
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. — Prawo oświatowe, Dz. U. 2017, item 59, available at: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf [accessed 14 May 2025].
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. 1991, No. 95, item 425, as amended; see also: Dz. U. 2018, items 1457, 1560, 1669).
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych, Dz. U. 2000, No. 39, item 443.
Zmiany w nauczaniu religii w szkołach bez konsultacji z Kościołem? Nowacka uderza w episkopat, Portal Samorządowy, available at: https://www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/zmiany-w-nauczaniu-religii-w-szkolach-bez-konsultacji-z-kosciolem-nowacka-uderza--w-episkopat,561930.htm [accessed 24 April 2025].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Mirosław Gogolik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.