Rozwój teologii laikatu w kontekście zmian w posługach wprowadzonych przez papieża Franciszka
Okładka czasopisma Poznańskie Studia Teologiczne, tom 48, rok 2025
PDF

Słowa kluczowe

akolitat
lektorat
katechistat
teologia laikatu
Ministeria Quaedam
Antiquum ministerium

Jak cytować

Krupka, A. (2025). Rozwój teologii laikatu w kontekście zmian w posługach wprowadzonych przez papieża Franciszka. Poznańskie Studia Teologiczne, 48, 179–196. https://doi.org/10.14746/pst.2025.48.10

Abstrakt

Artykuł podejmuje temat ustanowienia i ewolucji kościelnych posług w perspektywie rozwoju teologii laikatu. Reforma święceń niższych oraz ustanowienie posługi lektora i akolity były praktycznym wyrazem soborowego spojrzenia na udział świeckich w liturgii. Ciągiem dalszym tych przeobrażeń były dwie istotne zmiany dokonane w 2021 roku przez papieża Franciszka: otwarcie dostępu do lektoratu i akolitatu dla kobiet oraz ustanowienie posługi katechisty. Okoliczności i uzasadnienie tych zmian pozwalają dostrzec istotne elementy rozwoju teologii laikatu, w których coraz wyraźniej widać, że kapłaństwo chrzcielne oznacza dostęp do konkretnych zadań w Kościele, a nie tylko ich zastępcze wykonywanie, związane z niedostatkiem wyświęconych szafarzy. Co więcej, rozwija się także teologiczne uzasadnienie tych zmian przez odwołanie się do innych sakramentów, a nie tylko do sakramentu chrztu, co jest konkretnym wyrazem integralności sakramentów w życiu chrześcijańskim, a także praktycznym przejawem różnorodności i służebności Kościoła.

https://doi.org/10.14746/pst.2025.48.10
PDF

Bibliografia

Blachnicki F., Jaka odnowa liturgii?, Kraków 2015.

Boniecki A., Kalendarium życia Karola Wojtyły, Kraków 2000.

Draguła A., Świeckość świeckiego. Papieża Franciszka teologia laikatu, https://wiez.pl/2021/12/12/swieckosc-swieckiego-papieza-franciszka-teologia-laikatu.

Dykasteria ds. Świeckich, Rodziny i Życia, Droga wtajemniczenia katechumenalnego dla życia małżeńskiego, wyd. pol., Poznań 2023.

Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie (24.11.2023), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20131124_evangelii-gaudium.html.

Franciszek, List apostolski w formie motu proprio „Antiquum ministerium”, w którym ustanawia posługę katechisty (10.5.2021), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210510_antiquum-ministerium.html.

Franciszek, List do prefekta Kongregacji Nauki Wiary na temat dopuszczenia kobiet do posług lektoratu i akolitatu (10.1.2021), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2021/documents/papa-francesco_20210110_lettera-donne-lettorato-accolitato.html.

Franciszek, „Synodalność” konstytutywnym wymiarem Kościoła. Przemówienie Papieża Franciszka podczas uroczystości upamiętniającej 50. rocznicę ustanowienia Synodu Biskupów, 17.10.2015, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/synodalnosc_17102015.html.

Konferencja Episkopatu Polski, Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wieku i przymiotów kandydatów do posługi stałego lektoratu i akolitatu, niebędących kandydatami do święceń, https://episkopat.pl/wp-content/uploads/2021/12/Dekret-og%C3%B3lny-Akolici-i-lektorzy-DO-recognitio_20211202.pdf.

Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium duszpasterstwa służby liturgicznej, Kraków 2009.

Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja Episkopatu Polski w sprawie udzielenia posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom (2.10.2007), https://liturgia.wiara.pl/doc/420691.Instrukcja-Episkopatu-Polski-w-sprawie-udzielania-poslugi.

Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja w sprawie posług oraz święceń w seminariach duchownych, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/kkbids/swiecenia_04051982.html.

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, List Kongregacji do pewnego biskupa w sprawie ministrantek, „Anemnesis” 31 (2002) 4, s. 35–36.

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, List okólny do przewodniczących Konferencji Biskupów na temat posługi świeckich w liturgii (15.3.1994), tekst włoski: https://www.paginecattoliche.it/Donne-e-servizio-allaltare/.

Krakowiak C., Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii, Lublin 2019.

Łapucha J., Penuria sacerdotum a powołanie diakona stałego. O pewnej fałszywej argumentacji, „Studia Paradyskie” 31 (2021), s. 123–141.

Makowski D., Posługa lektoratu i akolitatu po reformie święceń niższych i subdiakonatu, https://zpasjidoliturgii.pl/posluga-lektoratu-i-akolitatu-po-reformie-swiecen-nizszych-i-subdiakonatu/.

Makowski D., Posługi współczesnego Kościoła. Refleksja w pięćdziesiątą rocznicę wydania listu apostolskiego „Ministeria Quaedam”, Kraków 2023.

Miazek J., Trzecie wydanie Mszału rzymskiego Pawła VI, „Warszawskie Studia Teologiczne” 16 (2003), s. 181–199.

Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, Poznań 2006.

Paweł VI, List apostolski motu proprio „Ministeria Quaedam” zawierający odnowę kościelnej dyscypliny dotyczący tonsury, święceń niższych i subdiakonatu w Kościele łacińskim, w: Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu, Katowice 2014, s. 8–12.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, Dekret, w: Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu, Katowice 2014, s. 5.

Sielepin A., Nowe perspektywy posług kobiet w liturgii w świetle listu apostolskiego „Spiritus Domini” papieża Franciszka, w: Posługi i funkcje osób świeckich w liturgii. W 50. rocznicę listu apostolskiego „Ministeria Queaedam” Pawła VI, red. B. Migut, M. Szypa, Lublin 2023, s. 49–58.

Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, red. M. Przybył, Poznań 2008.

Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum concillium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, red. M. Przybył, Poznań 2008.

Weron E., Laikat i apostolstwo, Poznań 1999.