Ideologizacja ducha Soboru Watykańskiego II w świetle nauczania Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI (1927–2022)

Abstract

Ratzinger odczytuje II Sobór Watykański w świetle najbardziej katolickiej litery alfabetu, czyli litery „i”. Uważa bowiem, że katolik nie może przeciwstawiać Soboru Watykańskiego II Soborowi Trydenckiemu lub Watykańskiemu I i odwrotnie. Ratzinger nie uznaje zatem alternatywy „albo–albo” — albo Sobór Trydencki i Watykański I, albo Watykański II. To zwolennicy ideologii stają wobec alternatywy „albo–albo” i przeciwstawiają sobie Sobory: Watykański II Watykańskiemu I oraz Trydenckiemu i odwrotnie. Ratzinger, stosując hermeneutykę ciągłości, nie ulega antyduchowi Soboru. Antyduch Soboru zrywa z tym, co było przed Soborem, w imię zasady, że wszystko, co nowe lub rzekomo nowe, jest o wiele lepsze od tego, co było lub co jest. W taki sposób interpretuje Sobór „skrzydło postępowe”, które można określić mianem „progresizmu”. Oprócz „skrzydła postępowego” istnieje w Kościele również „tradycjonalizm”, który można określić mianem „integryzmu”. Dla tradycjonalistów istnieje tylko Kościół przed Soborem. Tak jak dla progresistów nowe jest lepsze od starego, tak dla integrystów stare jest lepsze od nowego. Chociaż progresistów jest więcej niż integrystów, to jednak ci ostatni mają ściśle określone struktury. Ten antyduch Soboru zdaje się stawać ideologią. Ideologia jest systemem, którego celem jest realizacja jakiejś utopii. W kontekście antyducha Soboru Ratzinger przypomina „ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare” (Mt 13,52). Dla niego Sobór pochodzi od Ducha Świętego, który posługiwał się ludźmi. Od Ducha Świętego pochodzi prawdziwy duch Soboru, któremu litery dali ludzie Soboru.