Keywords
Letter to Philemon
translation
rhetoric
literary studies
Pismo Święte
List do Filemona
przekład
retoryka
badania literackie
How to Cite
Abstract
A broadly understood concept of adjection used in rhetoric comprises various types of verbal and content references. This figure of speech plays an important role in the texts of the Holy Scripture as it shapes the literary construction of the world portrayed by the hagiographers and in consequence bears an impact on the message that they convey. New Bible translations into Polish usually focus on the communicative clarity of the vocabulary chosen, and are less frequently concerned with harmonizing the different levels of the text. The present paper compares eight contemporary Polish translations of the Letter to Philemon together with accompanying commentaries. Among other things, attention is drawn to such elements as the deployment of the etymology of the name Onesi- mus and its connection with the word Christos, the recurrence of the concept of “good”, emphasis on or omission of the connotations of the theme of fight. The interpretations of verses 1, 9, 10 and 14 are set apart since contain metaphors or metonymy. Respect for or reduction of the semantic function of the anaphora and epiphora is examined. The translators of the Letter to Philemon, com- pared to the translators of other books of the Bible, showed greater appreciation, though in varying degrees, of the meaning-formation value of adjection. Perhaps this is due to the shortness of this piece of writing by St. Paul, as fewer textual elements are easier to harmonize.
References
Pismo Święte
BPa — Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu [Biblia paulistów] najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Towarzystwa Świętego Pawła, Częstochowa 2008.
BPo — Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu [Biblia poznańska], w przekładzie z j. oryginalnych, oprac. zespół pod red. M. Petera i M. Wolniewicza, t. 3, Poznań 1987.
BT — Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu [Biblia Tysiąclecia], w przekładzie z j. oryginalnych, oprac. zespół polskich biblistów pod red. benedyktynów tynieckich, Poznań–Warszawa 2000.
BW — Biblia, to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu [Biblia warszawska], nowy przekład z j. hebrajskiego i greckiego oprac. przez Komisję Przekładu Pisma Świętego, Warszawa 1975.
LA — List do Filemona. List do Kolosan, wstęp, przekład, komentarz B. Adamczewski, Częstochowa 2006.
LL — List do Filemona, tłum., wstęp i komentarz H. Langkammer, Lublin 2003.
Nowy Testament, w przekładzie ks. dra Jakuba Wujka TJ z roku 1593, wstęp, uwagi W. Smereka, Kraków 1966.
PE — Pismo Święte Nowego Testamentu i Psalmy [przekład ekumeniczny], z j. oryginalnych, Warszawa 2001.
Pop — Nowy Testament, przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000, tłum. R. Popowski, Warszawa 2000.
Septuaginta, id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes, ed. A. Rahlfs, Stuttgart 1979.
The Greek New Testament, ed. by K. Aland, M. Black et al., Stuttgart 1975.
Literatura
A Concordance to the Greek Testament, ed. by W.F. Moulton, A.S. Geden, Edinburgh 1967.
A Concordance to the Greek Testament, according to the text of Westcott and Hort, Tischendorf and the English revisers, ed. by W.F. Moulton, A.S. Geden, H.K. Moulton, Edinburgh 1967.
A Greek-English Lexicon, ed. by H.G. Liddell, R. Scott, Oxford 1968.
Godyń J., Wstęp [w:] tenże, Od Adama i Ewy zaczynać. Mały słownik biblizmów języka polskiego, Kraków–Warszawa 1995, s. 7–19.
Kubski G., Nawroty brzmieniowe w Ewangelii wg św. Marka w kilku nowszych przekładach wersetów 33–50 z rozdziału 9, „Colloquia Theologica Ottoniana” 2 (2017), s. 103–125.
Kubski G., O pożytkach sztuczności w tłumaczeniu (Na przykładzie figur słów w mowie Pana Jezusa o zburzeniu Jerozolimy i końcu świata podanej w 13 rozdziale Ewangelii według św. Marka) [w:] Studia nad Ewangelią według św. Marka, red. J. Kręcidło, W. Linke, Ząbki 2017, s. 404–424.
Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, tłum., oprac. i wstęp A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
Makuchowska M., Styl religijny [w:] Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczes- nej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków 2013, s. 487–528.
Meynet R., Język przypowieści biblijnych, tłum. A. Wałęcki, Kraków 2005. Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa 1995.