Mots-clés
Jacek Kaczmarski
walka Jakuba z aniołem
Comment citer
Résumé
The purpose of this publication is the interpretation of the song of Jacek Kaczmarski titledJacob wrestling with the angel which shows the speci city of the poet’s view of the biblical theme. In the rst part of the article, I discuss the gure of the Patriarch Jacob in the Bible and culture. Then I present the patriarch’s wrestling with an unknown opponent as it is shown in Jewish and Christian commentaries. In the interpretation of Kaczmarski’s song, I draw attention to the di eren- ces and similarities with the Scriptures and with Jewish and Christian interpretations. Kaczmarski creatively reinterprets the biblical theme. The song does not follow Jewish interpretations which see the unknown opponent as a guardian angel of Esau, archangel Michael or Satan. Nor does it follow Christian interpretations (psychological, allegorical, spiritual, mystical). The poem is close to these comments (Jewish and Christian), which in the wrestling opponent see God in the form of an angel and a shepherd. Kaczmarski’s interpretation is unique, for in his poem the main purpose of the struggle is freedom – an overriding value in human life. The winner turns out to be a crippled Jacob. The weak man wins with God because he dared to ght for freedom.
Références
Apokryfy Starego Testamentu, tł. A. Kondracki i in., oprac. i wstępy R. Rubinkiewicz, Warszawa 2000.
Augustyn J., Adamie, gdzie jesteś? Rozważania rekolekcyjne oparte na pierwszym tygodniu Ćwiczeń duchownych św. Ignacego Loyoli, Kraków 1996, s. 49.
Baal Haturim Chumash The Torah with the Baal Haturim’s Classic Commentary, Translated, Annotated and Elucidated by Rabbi Avie Gold, Initial Translation of the Baal Haturim by Rabbi Eliyahu Touger, Artscroll Series – Mesora Publications Ltd, Brooklyn New York 1999, vol. I – Bereshit.
Biblia Sacra iuxta Vulgatam Versionem, Stuttgart 1994.
Bin Gorion M.J., Żydowskie legendy biblijne, tł. R. Stiller, t.1, Gdynia 1996.
Bosak P.Cz., Leksykon wszystkich postaci biblijnych, Kraków 2015.
Chamisza Chumsze Tora. Chumasz Pardes Lauder. Księga Pierwsza Bereszit. Przekład Pięcioksięgu z języka hebrajskiego opatrzony wyborem komentarzy Rabinów oraz hebrajski tekst komentarza Rasziego z punktacją samogłoskową i Haftary z błogosławieństwami, oprac. S. Pecaric, tł. E. Gordon, Kraków 2001.
Chumash with Targum Onkelos, Haphtaroth and Rashi’s Commentary, translated into English and annotated by Rabbi Abraham Maurice Silbermann in collaboration with Rev. Morris Rosen- baum, Feldheim Publishers Ltd, Jerusalem (5745) 1985, vol. I – Bereshit.
Dźwinel K., Piosenki Jacka Kaczmarskiego w aspekcie zagadnienia melosemii, „Folia Litteraria Poloni- ca” 2(16)/(2012), s. 110-120.
Gajda K., Jacek Kaczmarski w świecie tekstów, Poznań 2013.
Gajda K., To moja droga. Biogra a Jacka Kaczmarskiego, Wrocław 2009.
Ginzberg L., Legendy żydowskie. Księga Rodzaju, tł. J. Jarniewicz, Warszawa 1997, s. 196.
Hanelt T., Antologia postaci biblijnych. Stary Testament, Poznań 2008.
Jewish Encyclopedia, http://www.jewishencyclopedia.com/articles/8381-jacob [dostęp 04.04.2018]. Kaczmarski J., Antologia poezji, red. K. Nowak, wstęp K. Gajda, K. Nowak, Warszawa 2012.
Katolicki komentarz biblijny, red. nauk. wyd. oryg. R. Brown, J. Fitzmyer, R. Murphy, red. nauk. wyd. pol. W. Chrostowski, tł. K. Bardski i in., Warszawa 2001.
Krzysztofik M., Kreacja Dzieciątka Jezus w zbiorze kolęd „Szukamy stajenki” Jacka Kaczmarskiego wobec tradycji kolędy staropolskiej, w: Współczesny i dawny obraz dziecka w literaturze i kulturze, red. L. Mariak, J. Rychter, Szczecin 2017, s. 55-69.
Krzysztofik M., Tradycja biblijna w programie Raj Jacka Kaczmarskiego, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, seria III Literatura – Język – Kultura – Historia, t. 1, Chrześcijaństwo w literaturze i języku, red. Z. Abramowicz, K. Korotkich, Białystok 2016, s. 77-104.
Krzyżanowski J., Mądrej głowie dość dwie słowie. Pięć centuryj przysłów polskich i diabelski tuzin, t. III, Warszawa 1975.
Kulawik A., Grochowiak nad Jabokiem, „Roczniki Humanistyczne” (46)/1998, z. 1 spec. s. 583-589.
Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, red. nauk. wyd. oryg. W. Farmer i in., red. nauk. wyd. pol. W. Chrostowski, Warszawa 2000.
Ravasi G., Księga Rodzaju (12-50), tł. M. Brzezinka, red. T.M. Dąbek, Kraków 1998.
Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, gury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym, red. L. Ryken, J. Wilhoit, T. Longman III, tł. Z. Kościuk, Warszawa 2003.
Słownik wiedzy biblijnej, red. B. Metzger, M. Coogan, konsult. wyd. pol. W. Chrostowski, tł. A. Karpowicz i in., Warszawa 1997.
Sobczak E., Swój własny wróg – mój Bóg, „Znak” 4(2009), s. 117-126.
Starowieyski M., Tradycje biblijne. Biblia w kulturze europejskiej, wstęp G. Ravasi, Kraków 2011, s. 105-106.
Wiroński P., Wbrew, pomimo i dlatego. Analiza twórczości Jacka Kaczmarskiego, Kraków 2011.