Parole chiave
Kazania
demonologia
aniołowie
upadek
kuszenie
Come citare
Abstract
The article presents the role of evil spirits in the history of salvation according to Saint Peter Chrysologus. This argument has not been examined so far though it is to be found in many homilies of the Bishop of Ravenna. His sermons explain the reason for the fall of the angels created by God as wonderful heavenly beings. They explain the devil’s role in temptation, indicating the cause of evil to the world. The preacher emphasizes the victory of Christ over Satan and points to him as a source of hope for Christians in their spiritual struggle, in which practice of prayer and fasting are helpful.
Riferimenti bibliografici
Piotr Chryzolog: Homilia na Objawienie Pańskie, tłum. W. Kania [w:] Źródło wody żywej, (Głos Tradycji 8), Tarnów 1983, s. 8–13.
Homilia na Zmartwychwstanie Pańskie, tłum. W. Kania [w:] Źródło wody żywej, (Głos Tradycji 8), Tarnów 1983, s. 24–29.
Homilia na III niedzielę po Zielonych Świętach, tłum. S.K., „Homiletyka” 16 (1913) 30, s. 254–256.
Homilia na VIII niedzielę po Zielonych Świątkach, tłum. S.K., „Homiletyka” 16 (1913) 30, s. 334–339.
Homilia o Apostolskim Symbolu wiary (VII), tłum. W. Kania [w:] Źródło wody żywej, (Głos Tradycji 8), Tarnów 1983, s. 30–40.
Homilia o bogaczu i Łazarzu, tłum. J.R., „Homiletyka” 4 (1901) 6, s. 206–210.
Homilia o Narodzeniu Chrystusa, o świętym Józefie oblubieńcu i o Maryi Oblubieni- cy, tłum. W. Kania [w:] Ojcowie Kościoła łacińscy. Teksty o Matce Bożej, t. 2, red. S.C. Napiórkowski, Niepokalanów 1981, s. 145–148.
Homilia o uciszeniu burzy na morzu, tłum. W. Kania [w:] Źródło wody żywej, (Głos Tradycji 8), Tarnów 1983, s. 13–17.
Homilia z okazji konsekracji biskupiej, tłum. W. Kania [w:] Źródło wody żywej, (Głos Tradycji 8), Tarnów 1983, s. 29–30.
Katecheza o Modlitwie Pańskiej, tłum. W. Kania [w:] Źródło wody żywej, (Głos Tradycji 8), Tarnów 1983, s. 18–23.
Mowa I o Modlitwie Pańskiej, tłum. M. Starowieyski, „W drodze” 11 (1984), s. 101–103. Nauka na IV niedzielę Adwentu o kazaniu pokutnym Jana Chrzciciela, „Homiletyka” 16 (1913) 31, s. 289–293.
Nauka na ostatnią niedzielę po Zielonych Świętach o śmierci i ciała zmartwychwstaniu, „Homiletyka” 16 (1913) 31, s. 195–199.
Na Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny homilie 1–4, tłum. W. Kania [w:] Ojcowie Kościoła łacińscy. Teksty o Matce Bożej, t. 2, red. S.C. Napiórkowski, Niepokalanów 1981, s. 129–142.
O Symbolu kazania 1–7, tłum. W. Gładyszewski [w:] Symbol Apostolski w nauczaniu Ojców Kościoła. Kraków 2010, s. 126–177.
O Wcieleniu Chrystusa, tłum. W. Kania [w:] Ojcowie Kościoła łacińscy. Teksty o Matce Bożej, t. 2, red. S.C. Napiórkowski, Niepokalanów 1981, s. 143–144.
Pére Crisolég, Sermons, ed. A. Olivar, J. Fabregas, I. Baque, (= Escriptors Cristians), vol I–IV (sermons 1–124); Barcelona 1985, 1987, 1990, 1994.
Petrus Chrysologus, Sancti Petri Chrysologi Collectio sermonum a Felice Episcopo parata, sermonibus extravagantibus adiectis, ed. A. Olivar [w:] Corpus Christianorum. Series Latina, vol. XXIV, XXIVA, XXIVB, Tournholti 1975, 1981, 1982.
San Pietro Crisologo, Sermoni, ed. A. Olivar, G. Banterle, R. Benericetti, G. Biffi, G. Sci- me, C. Truzzi, (= Opere di San Pietro Crisologo. Scrittori dell’Area Sant’ambrosiana), vol. I–III, Biblioteca Ambrosiana–Citta Nuova Editrice, Milano–Roma 1996–1997.
Św. Piotra Chrysologa homilia o poście czterdziestodniowym, tłum. T. Karyłowski, „Wia- ra i Życie” 5 (1925), s. 88–90.
Źródła
Justyn, Apologia, tłum. A. Lisiecki, Poznań 1926.
Justyn, Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. A. Lisiecki, Poznań 1926. Orygenes, O Zasadach, tłum. S. Kalinkowski, Kraków 1996.
Orygenes, Przeciw Celsusowi, tłum. S. Kalinkowski, Warszawa 1986.
Tertulian, Apologetyk, tłum. J. Sajdak, Poznań 1947.
Tertulian, Przeciw Marcjonowi, tłum. S. Ryzner, Warszawa 1994.
Literatura
Adkin N., „Pride or Envy? Some notes on the reason the Fathers give for the devil’s fall”, „Augustiniana” 34 (1984), s. 349–351.
Benericetti R., La cristologia di s. Pier Crisologo, Dissertatio ad Doctoratum in Faculta- te Pontificiae Universitatis Gregorianae. Typis Pontificiae Universitatis Gregorianae, Roma 1995.
Ferguson E., Demonology of the Early Christian World, New York 1984.
Kasprzak D., Duszpasterze V wieku. Studium porównawcze myśli pasterskiej św. Piotra Chryzologa i Salwiana z Marsylii, Kraków 2008.
Kochaniewicz B., La Vergine Maria nei sermoni di san Pietro Crisologo, Roma 1998. Kochaniewicz B., Rola aniołów w historii zbawienia w ujęciu św. Piotra Chryzologa „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 24 (2017), s. 115–126.
Mangenot E., Demon d’après les Pères [w:] Dictionnaire de Thèologie Catholique, vol. IV/1, Paris 1924, koll. 339–384.
McHugh M., The Demonology of Saint Ambrose in Light of the Tradition, „Wiener Studien” 91 (1978), s. 205–231.
Misiarczyk L., Egzorcyzmy w Kościele starożytnym od I do III wieku, Warszawa 2015.
Nocoń A., Władza złych duchów nad człowiekiem według Jana Kasjana, „Vox Patrum” 33 (2013) 59, s. 197–208.
Nola A., Il diavolo. Le forme, la storia, le vicende di Satana e la sua universale e malefica presenza presso tutti i popoli, dall’antichità ai nostri giorni, Roma 1987.
Paczkowski S.M., Dobry Pasterz i jego owce w przepowiadaniu Piotra Chryzologa, „Quaestiones Selectae” 13 (2006), s. 117–139.
Paganotto E., L’apporto dei sermoni di san Pier Crisologo alla storia della cura pastorale di Ravenna nel secolo V, Dissertatio ad Lauream. Pontificia Universitas Gregoriana. Facultas Historiae Ecclesiasticae, Roma 1969.
Pałucki J., Doświadczenie kuszenia Jezusa na pustyni szkołą chrześcijańskiego doskonalenia na podstawie komentarza św. Ambrożego do Ewangelii według św. Łukasza, „Vox Patrum” 33 (2013) 59, s. 179–196.
Pochwat J., Złe duchy — diabeł i demony na podstawie Homilii o Księdze Psalmów Ory- genesa-Hieronima, „Vox Patrum” 33 (2013) 59, s. 129–150.
Russel J.B., Satan. The Early Christian Tradition, New York 1981.
Scime G., L’esegesi di san Pietro Crisologo, Dissertatio ad Lauream Univ. Lateranense, Roma 1992.
Sottocornola F., L’anno liturgico nei sermoni di Pietro Crisologo. Ricerca storico-critica sulla liturgia di Ravenna antica, Cesena 1973.
Studer B., Demone [w:] Dizionario Patristico e di Antichità Cristiane, a cura di A. Di Berardino, vol. I, Casale Monferrato 1983, s. 910–918.
Terka M., Opętanie i egzorcyzmy w apologetyce wczesnochrześcijańskiej II i III wieku, „Vox Patrum” 33 (2013) 59, s. 87–111.
Wiśniewski R., Szatan i jego słudzy. Rola diabła i demonów w łacińskiej literaturze hagiograficznej IV–V w., Kraków 2003.
Witko K., Demonologia w nauce Ojców Kościoła: Ogólny zarys stanu badań problematyki i jej główne kierunki [w:] Demonologia w nauce Ojców Kościoła, red. H. Pietras, (Źródła Myśli Teologicznej 17), Kraków 2000, s. 9–22.
Żmuda A., Działanie złego ducha i walka z nim w ujęciu św. Jana Chryzostoma, Poznań 2012.
Żmuda A., Sposoby przeciwstawiania się złemu duchowi w ujęciu św. Jana Chryzostoma, „Vox Patrum” 33 (2013) 59, s. 151–178.