Abstrakt
W poniższym opracowaniu przedstawiono wpływ porozumienia saudyjsko-irańskiego na sytuację w regionie the Middle East and North Africa. W artykule przedstawiono perspektywy na współpracę wyżej wymienionych państw. Główna hipoteza opracowania opiera się na twierdzeniu, iż porozumienie saudyjsko-irańskie może odgrywać istotną rolę dla stabilności regionalnej. W celu zrozumienia uwarunkowań tego procesu znaczące okazuje się przeanalizowanie implikacji polityk zagranicznych Królestwa Arabii Saudyjskiej oraz Islamskiej Republiki Iranu. W swoich rozważaniach autorzy dążą do zilustrowania istoty porozumienia, które w znacznym stopniu może się przyczynić do stabilizacji w regionie MENA. Autorzy zdecydowali się na zgłębienie powyższego tematu, z uwagi na aktualność wydarzenia, a także świadomość złożonych reperkusji, wpływających na współczesne stosunki międzynarodowe. Dodatkowo poprzez analizę dyskursu badawczego zauważono, z jednej strony, znaczne zainteresowanie relacjami saudyjsko-irańskimi przez zagranicznych badaczy oraz badaczki, z drugiej zaś, brak wystarczającego zgłębienia ze strony polskiego środowiska naukowego1. Jakie są główne różnice w strategii Iranu i Arabii Saudyjskiej w regionie MENA, oraz jaki jest związek między interesem Chińskiej Republiki Ludowej, a Bliskim Wschodem to główne problemy, które potraktowano w tym tekście. Kierując się przede wszystkim obserwacją empiryczną autorzy postarają się dowieść, że porozumienie saudyjsko-irańskie wykracza swoimi efektami daleko poza te dwa państwa i oddziaływać będzie na cały region. To wszystko przy jednoczesnym zachowaniu ostrożności w wysuwaniu predykcji na przyszłość. Autorzy w tekście odpowiadają na pytania: Czy porozumienie saudyjsko-irańskie może odgrywać istotną rolę dla stabilności regionalnej i czy postępujące w takiej formie
porozumienia doprowadzą do końca politycznej schizmy Iranu z Arabią Saudyjską.
Bibliografia
Al.-Rasheed M. (2011), Historia Arabii Saudyjskiej, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa.
Barnes-Dacey J., Bianco C., Geranmayeh E. (2023), The shoots of stability: What the Saudi-Iran deal means for the Middle East and Europe, 14.03.2023, ecfr.eu, https://ecfr.eu/article/the-shoots-of-stability-what-the-saudi-iran-deal-meansfor-the-middle-east-and-europe/, 28.03.2023.
Berg R. (2023), Iran blames Israel for Isfahan drone attack, warning of revenge, BBC, 2.02.2023, https://www.bbc.com/news/world-middle-east-64460139, 1.04.2023.
Bob J., Harkov L., Joffre T. (2021), Mossad behind attack on Iran’s Natanz nuclear facility, Jerusalem Post, 13.04.2021, https://www.jpost.com/middle-east/incident-reported-in-iranian-natanz-nuclear-facility-664792, 2.04.2023.
Congressional Research Service (2021), Saudi Arabia: Background and U.S. Relations.
Wald E. R. (2022), Why OPEC Is Cutting Oil Production, Nytimes.com, 24.10.2022, https://www.nytimes.com/2022/10/24/opinion/saudi-arabia-opec-oil-cut.html, 17.03.2023.
Fantappie M., Nasr V. (2023), A New Order in the Middle East?, foreignaffairs.com
02.2023, https://www.foreignaffairs.com/china/iran-saudi-arabia-middleeast-relations, 18.03.2023.
Fulton J. (2020), Strangers to strategic partners. Thirty Years of Sino-Saudi Relations, Atlantic Council.
Furlan M. (2023), Implications of the Saudi-Iran deal for Yemen, politicalviolenceataglance.org, 27.03.2023, https://politicalviolenceataglance.org/2023/03/27/implications-of-the-saudi-iran-deal-for-yemen, 31.03.2023.
Gallagher A., Hamasaeed S., Nada G. (2023), What You Need to Know About China’s Saudi-Iran Deal, usip.org, 16.03.2023, https://www.usip.org/publications/2023/03/what-you-need-know-about-chinas-saudi-iran-deal, 30.03.2023.
Ghaedi M. (2022), Iran-Russia ties deepen assanctions bite, “Deutsche Welle”, 18.07.2022, https://www.dw.com/en/growing-iran-russia-ties-in-focus-asputin-heads-to-tehran/a-62508053, 1.04.2023.
Hafezi P. (2022), Iran to join Asian security body led by Russia, China, Reuters, 15.09.2022, https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-signs-memorandum-joining-shanghai-cooperation-organisation-tass-2022-09-15/,1.04.2023.
Hafezi P., Abdallah N., El Yaakoubi A. (2023), Iran and Saudi Arabia agree to resume ties in talks brokered by China, reuters.com, 10.03.2023, https://www. reuters.com/world/middle-east/iran-saudi-arabia-agree-resume-ties-re-openembassies-iranian-state-media-2023-03-10/, 17.03.2023.
Harkov L. (2021), Israel’s Bennett inspired by Reagan in fight against Iran nuclear program, Jerusalem Post, 31.10.2021, https://www.jpost.com/israel-news/politics-and-diplomacy/bennett-inspired-by-reagan-in-fight-against-irannukes-683603, 1.04.2023.
Makovsky D., Kram J. (2021), A US Role for Deepening the Abraham Accords, Washington Institute, 3.10.2021, https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/think-regionally-us-role-deepening-abraham-accords, 1.04.2023.
Marquardt A. (2022), US determines Saudi Crown Prince is immune in case brought by Jamal Khashoggi’s fiancée, edition.cnn.com, 18.11.2022, https://edition.cnn.com/2022/11/17/politics/saudi-crown-prince-immunity-state-department-jamal-khashoggi/index.html, 30.03.2023.
Mohammad T. (2023), Why Saudi Arabia Doesn’t Want Iran’s Regime to Fall, Foreign Policy, 27.01.2023, https://foreignpolicy.com/2023/01/27/iran-saudi-arabiarivalry-mahsa-amini-protests-irgc/, 1.04.2023.
Mollman S. (2016), Iran plans to boost trade with China by about 1000% over the next 10 years, Quartz, 25.01.2016, https://qz.com/601831/iran-plans-toboost-trade-with-china-by-about-1000-over-the-next-10-years, 1.04.2023.
Parsi T., Aljabri K. (2023), How China Became a Peacemaker in the Middle East, Foreignaffairs.com, 15.03.2023, https://www.foreignaffairs.com/china-became-peacemaker-middle-east, 20.03.2023.
Repetowicz W. (2020), Dziwna wojna Turcji i Rosji, Defence24, 26.02.2020, https://defence24.pl/geopolityka/dziwna-wojna-turcji-i-rosji-opinia, 1.04.2023.
Sachs J. (2018), Ending America’s War of Choice in the Middle East, “Horizons: Journal of International Relations and Sustainable Development”, nr 11, s. 20–33, JSTOR, https://www.jstor.org/stable/48573492, 1.04.2023.
Saudi Vision 2030, https://www.vision2030.gov.sa/, 15.03.2023.
Saudi-US Relations, The Embassy of the Kingdom of Saudi Arabia, saudiembassy.net, 11.05.2022, https://www.saudiembassy.net/saudi-us-relations, 20.03.2023.
Slow O., Davies A. (2022), Mohammed bin Salman: Saudi leader given US immunity over Khashoggi killing, bbc.com, 18.11.2022, https://www.bbc.com/news/world-us-canada-63671947, 16.03.2023.
US Relations With Saudi Arabi, state.gov, https://www.state.gov/u-s-relations-withsaudi-arabia/, 16.03.2023.
Young K., How Saudi Arabia Sees the World, Foreignaffairs.com, 1.11.2022, https://www.foreignaffairs.com/saudi-arabia/how-saudi-arabia-sees-world, 15.03.2023.
Zdanowski J. (2004), Arabia Saudyjska, Wydawnictwo Naukowe „Askon”, Warszawa.