Słowa kluczowe
Wielka Brytania
Hiszpania
Brexit
spór terytorialny
Jak cytować
Abstrakt
Gibraltar jest terytorium zamorskim Wielkiej Brytanii i leży na południowym wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego, u ujścia Morza Śródziemnego na Atlantyk, a od północy graniczy z hiszpańską prowincją Kadyks. Hiszpania oraz Wielka Brytania toczą spór o to terytorium, który w ostatnim czasie zaognił się po referendum przeprowadzonym w sprawie Brexitu. Niniejszy artykuł jest poświęcony analizie i ocenie tego sporu. Ukazuje on motywację obu stron, próby negocjacji pomiędzy tymi państwami oraz rolę UE w całym procesie. W artykule podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie: Dlaczego władze Hiszpanii z taką determinacją walczą o odzyskanie Gibraltaru?
Bibliografia
Coraz ostrzejszy spór Wielkiej Brytanii i Hiszpanii o Gibraltar (2013), „Wirtualna Polska”, https://wiadomosci.wp.pl/coraz-ostrzejszy-spor-wielkiej-brytanii-i-hiszpanii-o-gibraltar-6079003717280385a, 27.07.2020.
Edmonds M. (1981), Gibraltar – where two monologues do not make a dialogue, „Review of International Studies”, nr 7, s. 217–225. DOI: https://doi.org/10.1017/S0260210500115323
Ferenc T. (2018), Ceuta – afrykańskie wrota do Europy, „Pogranicze. Polish Borderlands Studies”, tom 6, nr 2, s. 135–163. DOI: https://doi.org/10.25167/ppbs56
From the archive: Gibraltar votes to remain with Britain – 1967 (2018), „The Guardian”, https://www.theguardian.com/world/2018/sep/11/gibraltar-votes-to-remain-with-britain-archive-1967,26.07.2020.
Gibraltar się buntuje, nie chce hiszpańskich praw. „Prędzej piekło zamarznie” (2013), „TVN24”, https://tvn24.pl/swiat/gibraltar-sie-buntuje-nie-chce-hiszpanskich-praw-predzej-pieklo-zamarznie-ra344917-3440128, 14.07.2020.
Gibraltar, https://www.britannica.com/place/Gibraltar, 26.07.2020.
„Haniebna próba” i „obsesja”. Hiszpanie triumfują, Gibraltar się złości (2017), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/haniebna-proba-hiszpanie-triumfuja-gibraltar-sie-zlosci,728562.html, 30.07.2020.
History and Legal Aspects of the Dispute, http://www.exteriores.gob.es/Portal/en/PoliticaExteriorCooperacion/Gibraltar/Paginas/Historia.aspx, 31.07.2020.
Hiszpania: Tak odchodzą królowie (2014), „Newsweek”, https://www.newsweek.pl/opinie/abdykacja-juana-carlosa-krol-hiszpanii-abdykowal-newsweekpl/txy4f39, 29.07.2020.
Hiszpanie odpowiadają Brytyjczykom w sprawie Gibraltaru (2017), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/gibraltar-alfonso-dastis-odpowiada-brytyjczykom,728920.html, 3.08.2020.
Hiszpańska marynarka drażni Brytyjczyków. „Posunęli się za daleko” (2012), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/hiszpanska-marynarka-drazni-brytyjczykow-posuneli-sie-za-daleko,289503.html, 29.07.2020.
Karta Narodów Zjednoczonych, http://www.grocjusz.edu.pl/Documents/mppoip.html, 29.07.2020.
King of Spain reveals hopes for new Gibraltar ‚arrangements’ (2017), „The Guardian”, https://www.theguardian.com/world/2017/jul/12/king-of-spain-reveals-hopes-for-new-gibraltar-arrangements, 14.07.2020.
Kokot M. (2017), Gibraltar będzie jak Falkalndy? Hiszpania i Wielka Brytania zaostrzają spór, „Wyborcza”, http://wyborcza.pl/7,75399,21585382,gibraltar-bedzie-jak-falklandy-hiszpania-i-wielka-brytania.html, 3.08.2020.
Konflikt Hiszpania-Gibraltar: Wielka Brytania wysłała cztery okręty wojenne (2013), „Gazeta Prawna”, https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/725516,konflikt-hiszpania-gibraltar-wielka-brytania-okrety-wojenne.html, 29.07.2020.
Król Hiszpanii w Londynie, a Brytyjczycy przechwytują hiszpańskie łodzie (2017), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/hiszpanski-okret-przechwycony-w-gibraltarze-przez-brytyjski-patrol,756566.html, 3.08.2020.
Król przyznał, że Hiszpania nie chce Gibraltaru. Obecny spór to zagrywka polityczna? (2014), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/krol-przyznal-ze-hiszpania-nie-chce-gibraltaru-obecny-spor-to-zagrywka-polityczna,385252.html, 29.07.2020.
Mazurczyk A., Czy Theresa May będzie walczyć o Gibraltar – tak jak 35 lat temu Thatcher walczyła o Falklandy? (2017), „Polityka”, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1700334,1,czy-theresa-may-bedzie-walczyc-o-gibraltar--tak-jak-35-lat-temu-thatcher-walczyla-o-falklandy.read, 2.08.2020.
O’Reilly G. J. (2000), Gibraltar: Sovereignty disputes and territorial waters, IBRU Boundary and Security Bulletin Spring 1999, s. 67–81.
Okazja, jakiej Hiszpania nie miała od 1713 roku. Madryt składa propozycję Londynowi (2016), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/gibraltar-madryt-sklada-propozycje-londynowi,660495.html, 29.07.2020.
Porozumienie „za pięć dwunasta”. Gibraltar pozostaje terytorium brytyjskim, ale będzie w strefie Schengen (2020), „Business Insider”, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/gibraltar-pozostanie-terytorium-brytyjskim-ale-bedzie-w-strefie-schengen/tdcwceg, 7.06.2021.
Q&A: Gibraltar’s referendum (2002), „BBC News”, http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2400673.stm, 29.07.2020.
Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 1514 (XV) z dnia 14 grudnia 1960, http://www.grocjusz.edu.pl/Documents/dekl2514.html, 31.07.2020.
Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 2625(XXV) z dnia 24 października 1970, http://www.grocjusz.edu.pl/Documents/dekl2625.html, 31.07.2020.
Siostra króla Hiszpanii uniewinniona. Jej mąż pójdzie do więzienia (2017), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/hiszpania-siostra-krola-uniewinniona-wiezienie-dla-jej-meza,716470.html, 29.07.2020.
Spain and UK sign Gibraltar tax deal ahead of Brexit (2019), „DW”, https://www.dw.com/en/spain-and-uk-sign-gibraltar-tax-deal-ahead-of-brexit/ a-47770067, 31.07.2020.
Spain claims success in Gibraltar row with Britain (2019), „Reuters”, https://www.reuters.com/article/us-britain-eu-visas/spain-claims-success-in-gibraltar-row-with-britain-idUSKCN1RG199, 14.07.2020.
Sztuczna rafa i spór o Gibraltar. Hiszpanie: Koniec imprezy. Brytyjczycy: Nie ugniemy się (2013), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/sztuczna-rafa-i-spor-o-gibraltar-hiszpanie-koniec-imprezy-brytyjczycy-nie-ugniemy-sie,344748.html, 29.03.2020.
Tusk jak „zdradzony mąż, który wyładowuje się na dzieciach” (2017), „TVN24”, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/spor-o-gibraltar-fabian-picardo-krytykuje-tuska,728947.html, 30.03.2020.
UE kontroluje granicę Hiszpanii z Gibraltarem (2013), „Gazeta Prawna”, https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/734508,ue-kontroluje-granice-hiszpanii-z-gibraltarem.html, 29.07.2020.
UE nazywa Gibraltar „kolonią”. Londyn protestuje (2019), „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/Brexit/190209937-UE-nazywa-Gibraltar-kolonia-Londyn-protestuje.html, 5.08.2020.
UK accuses Spain of breaching protocol with Gibraltar diplomatic bag search (2013), “The Guardian”, https://www.theguardian.com/world/2013/nov/26/uk-spain-serious-infringement-gibraltar-diplomatic-bag, 14.07.2020.
Umowa w sprawie Brexitu zatwierdzona (2018), „Polityka”,https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1772784,1,umowa-w-sprawie-brexitu-zatwierdzona.read, 5.08.2020.
Waibel M. (2009), Giblartar revision, MAX PLANCK ENCYCLOPEDIA OF PUBLIC INTERNATIONAL LAW, ed. Rüdiger Wolfrum, Oxford University Press, s. 1–10.
Wraca spór o Gibraltar „Hiszpańska flaga na skale coraz bliżej” (2016), „Onet”, https://wiadomosci.onet.pl/swiat/wraca-spor-o-gibraltar-hiszpanska-flaga-na-skale-coraz-blizej/r9n7hg, 30.07.2020.
Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 13 czerwca 2017 r., https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=26522888275B8A453D734349719700E8?text=&docid=191654&pageIndex=0&doclang=pl&mode=req&dir=&occ =first&part=1&cid=3197991, 2.04.2021.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości C-145/04 z dnia 12 września 2006 r., https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/c-145-04-krolestwo-hiszpanii-v-zjednoczone-krolestwo-520320603, 2.04.2021.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Martyna Woźniak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.