Abstrakt
Zaangażowanie parlamentów państw członkowskich w dyskusję nad problemem nielegalnej migracji do UE przybrało na sile w latach 2015 i 2016. Artykuł omawia uprawnienia przysługujące parlamentom na mocy traktatu lizbońskiego, pozwalające im wpływać na procesy polityczne w UE, w szczególności w ramach polityki migracyjnej, azylowej i kontroli granic. Następnie przedstawiono aktywność parlamentów w latach 2015-2017 wobec propozycji legislacyjnych KE dotyczących mechanizmu relokacji i przesiedleń oraz reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego. Uzyskane wnioski pozwalają stwierdzić, że najczęściej używanymi przez parlamenty instrumentami była współpraca międzyparlamentarna, kontrola przestrzegania zasady pomocniczości oraz dialog polityczny. Ze względu na brak niezbędnych aktów wykonawczych pozwalających prowadzić kontrolę działań Europolu, parlamenty w latach 2015-2017 nie wykorzystywały w ogóle spotkań grupy ds. wspólnej kontroli parlamentarnej w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Jednocześnie można było zauważyć, że parlamenty narodowe państw negatywnie ustosunkowanych do przyjmowania imigrantów, czyli przede wszystkim państw z Europy Środkowo-Wschodniej, były bardziej aktywne na forum UE niż parlamenty państw pozytywnie nastawionych do migrantów.
Bibliografia
Adamczyk A. (2016), Kryzys imigracyjny w UE i sposoby jego rozwiązania, „Przegląd Politologiczny”, nr 3.
Annex I. Conclusions of the Presidency of the Conference of Speakers of the European Union Parliaments, 23-24 April 2017, “ipex.eu”, http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/files/down-load/082dbcc55b9d0bca015ba04285ea0259.do, 25.07.2018.
Annual statistics for subsidiarity checks by national parliaments, “europarl.europa.eu”, http://www.europarl.europa.eu/relnatparl/en/about/subsidiarity.html, 25.07.2018.
Borońska-Hryniewiecka K. (2015), „Zielona kartka": czas na rewizję zaangażowania parlamentów narodowych w politykę Unii Europejskiej, „Biuletyn Polskiego Instytut Spraw Międzynarodowych”, nr 39.
Czachór Z. (2013), Parliamentary dimension of the Polish presidency, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 3.
Conference of the Speakers of the EU Parliaments (2015), Conclusions of the Presidency, Rome, 20-21 April 2015, “ipex.eu”, http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/files/download/082dbcc54ce35cd0014ce64535e5028a.do, 25.07.2018.
Conference of Speakers of the EU Parliaments (2016), Conclusions of the Presidency, Luxembourg, 22-24 May 2016, “ipex.eu”, http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/files/download/082dbcc5552d18f501552ff39e210253.do, 25.07.2018.
Draft conclusions of the Presidency, Conference of Speakers of the EU Parliaments, Luxembourg, 22-24 May 2016, “ipex.eu”, http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/files/download/082dbcc5533eed600153412c40f10191.do, 25.07.2018.
Dulak M. (2017), Legitymizacja polskiej polityki europejskiej. Analiza systemowa, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków.
Dwudziesty czwarty raport półroczny: zmiany stosowanych w Unii Europejskiej procedur i praktyk dotyczących kontroli parlamentarnej, COSAC, Luksemburg, 29 listopada-1 grudnia 2015, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/international/raport_cosac_24.pdf, 25.07.2018.
European Parliament, Summaries of reasoned opinions and contributions of national parliaments on Commission Proposals: COM (2015) 452, COM (2016) 270, COM (2016) 271, COM (2016) 272, COM (2016) 465, COM (2016) 466, COM (2016) 467, COM (2016) 468, “europarl.europa.eu”, http://www.epgencms.europarl.europa.eu/cmsdata/upload/14a71383-329f-4fb7-8fac-85e74ba8ad30/Summaries_of_reasoned_opinions_and_contributions.pdf, 25.07.2018.
Eurostat, Asylum andfirst time asylum applicants by citizenship, age and sex. Annual aggregated data, “eurostat.ec.europa.eu”,http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=migr_asyappctza&lang=en, 25.07.2018.
Grzelak A., Łacny J. (2011), Kontrola przestrzegania unijnej zasady pomocniczości przez parlamenty narodowe - pierwsze doświadczenia, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych”, nr 4.
Haroche P (2018), The inter-parliamentary alliance: how national parliaments empowered the European Parliament, “Journal of European Public Policy”, vol. 25, issue 7.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Rady Europejskiej. Plan osiągnięcia wyników dla Europy z myślą o obywatelach, Bruksela, 10 maja 2006, COM (2006) 211.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Euro- just), Bruksela, 17 lipca 2013, COM (2013) 535 final.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Europejski Program w zakresie migrcji, Bruksela, 13 maja 2015 r., COM (2015) 240.
Komisja Europejska, Wniosek. Decyzja Rady wprowadzająca środki przejściowe w dziedzinie ochrony międzynarodowej na korzyść Włoch i Grecji, Bruksela, 27 maja 2015 r., COM (2015) 286
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające kryzysowy mechanizm relokacji i zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, Bruksela, 9 września 2015 r., COM (2015) 450.
Komisja Europejska, Wniosek. Decyzja Rady wprowadzająca środki tymczasowe w dziedzinie ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch, Grecji i Węgier, Bruksela, 9 września 2015 r., CO (2015) 451.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające unijny wspólny wykaz bezpiecznych krajów pochodzenia do celów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej, oraz zmieniające dyrektywę 2013/32/UE, Bruksela, 9 września 2015 r.. COM (2015) 452.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady. Plan działania UE w zakresie powrotów, Bruksela, 9 września 2015 r., COM (2015) 453.
Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady. W Kierunku Reformy Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego i Zwiększenia Liczby Legalnych Sposobów Migracji do Europy, Bruksela, 6 kwietnia 2016 r., COM (2016) 197.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (wersja przekształcona), Bruksela, 4 maja 2016 r., COM (2016) 270.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Azylu i uchylające rozporządzenie (UE) nr 439/2010, Bruksela, 4 maja 2016 r., COM (2016) 271.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia systemu EURODAC do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania [rozporządzenia (UE) nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca] na potrzeby identyfikowania nielegalnie przebywający obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców oraz w sprawie występowania o porównanie z danymi EURODAC przez organy ścigania państw członkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego (wersja przekształcona), Bruksela, 4 maja 2016 r., COM (2016) 272.
Komisja Europejska, Wniosek. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania osób ubiegających się o ochronę międzynarodową (wersja przekształcona), Bruksela, 13 lipca 2016 r., COM (2016) 465.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako osób korzystających z ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony oraz zmieniające dyrektywę Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r dotyczącą statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi, Bruksela, 13 lipca 2016 r., COM (2016) 466.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólną procedurę ubiegania się o ochronę międzynarodową w Unii i uchylające dyrektywę 2013/32/UE, Bruksela, 13 lipca 2016 r., COM (2016) 467.
Komisja Europejska, Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające unijne ramy przesiedleń i zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 516/2014, Bruksela, 13 lipca 2016 r., COM (2016) 468.
Komisja Europejska, Załącznik do Sprawozdania Komisji. Sprawozdanie roczne za rok 2015 w sprawie pomocniczości i proporcjonalności, Bruksela, 15 lipca 2016 r., COM (2016) 469 final.
Komisja Europejska, Załączniki do sprawozdania Komisji. Sprawozdanie roczne za rok 2015 na temat stosunków między Komisją Europejską a parlamentami narodowymi, Bruksela, 15 lipca 2016r., COM (2016) 471 final
Komisja Europejska, Załącznik do Sprawozdania Komisji. Sprawozdanie roczne za rok 2016 w sprawie pomocniczości i proporcjonalności, Bruksela, 30 czerwca 2017 r., COM (2017) 600 final.
Komisja Europejska, Załączniki do sprawozdania Komisji. Sprawozdanie roczne za rok 2016na temat stosunków między Komisją Europejską a parlamentami narodowymi, Bruksela, 30 czerwca 2017 r., COM (2017) 601 final.
Konferencja międzyparlamentarna ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, (2015a), Końcowe konkluzje, Ryga, 4-6 marca 2015 r., „oide.sejm.gov.pl”, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/international/WPZiB_WPBiO/cfsp_csdp_konkluzje_03_2015_pl.pdf, 25.07.2018.
Konferencja międzyparlamentarna ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, (2015a), Końcowe konkluzje, Ryga, 4–6 marca 2015 r., „oide.sejm.gov.pl”, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/international/WPZiB_WPBiO/cfsp_csdp_konkluzje_03_2015_pl.pdf, 25.07.2018.
Konferencja międzyparlamentarna ds. Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (2016a), Konkluzje końcowe, Haga, 6-8 kwietnia r., „oide.sejm.gov.pl”, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/international/WPZiB_WPBiO/cfsp_csdp_konkluzje_04_2016_pl.pdf, 25.07.2018.
Konferencja międzyparlamentarna ds. Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (2016b), Wnioski końcowe, Bratysława, 2-4 września 2016 r., „oide.sejm.gov.pl”, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/international/WPZiB_WPBiO/cfsp_csdp_konkluzje_09_2016_pl.pdf, 25.07.2018.
Konferencja międzyparlamentarna ds. Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (2017), Wnioski końcowe, Malta, 26-28 kwietnia 2016 r., „oide.sejm.gov.pl”, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/international/WPZiB_WPBiO/cfsp_csdp_konkluzje_04_2017_pl.pdf, 25.07.2018.
Leksykon wielostronnej współpracy parlamentarnej w sprawach UE, „oide.sejm.gov.pl” http://oide.sejm.gov.pl/oide/index.php?option=com_content&view=article&id=14738&Itemid=774,25.07.2018.
Mik C. (2010), Pozycja prawna parlamentów narodowych w Unii Europejskiej w świetle Traktatu z Lizbony, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, z. 2.
National Parliament opinions and Commission replies, “ec.europa.eu”, http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/relations/relations_other/npo/index_en.htm, 25.07.2018.
Protokół nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, w: Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 202 z 7 czerwca 2016 r.
Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności, w: Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 202 z 7 czerwca 2016 r.
Pudło A. (2014), Rola parlamentu narodowego w sprawach UE po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, Dom wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
Reasoned opinions on COM/2015/0450, “ipex.eu”, http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/document/C0M20150450.do#dossier-C0D20150208, 25.07.2018.
Reasoned opinions on COM/2016/0270, “ipex.eu”, http://www.ipex.eu/IPEXL-WEB/dossier/document/C0M20160270.do#dossier-C0D20160133, 25.07.2018.
Relations with national parliaments (WWW), “europarl.europa.eu”, http://www.europarl.europa.eu/relnatparl/en/meetings.html, 25.07.2018.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zastępujące i uchylające decyzje Rady 2009/371/WSiSW, 2009/934/WSiSW, 2009/935/WSiSW, 2009/936/ WSiSWi 2009/968/WSiSW, Dz. Urz. UE 2016 L 135.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) oraz zastąpienia i uchylenia decyzji Rady 2002/187/WSiSW, Dz. U. L 295 z 21.11.2018.
Rules of procedure of the joint parliamentary scrutiny group on Europol, Sofia, 19 March 2018, “oide.sejm.gov.pl”, http://oide.sejm.gov.pl/oide/en/images/files/international/INNE/rules_jpsg.pdf, 25.07.2018.
The Third Reform of the Common European Asylum System - Up for the Challenge, “europarl.europa.eu”, 28 February 2017, http://www.europarl.europa.eu/committees/pl/libe/events-nationalparl.html?id=20170208MNP00041, 25.07.2018.
Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), Dz. Urz. UE C 202/1 z 7 czerwca 2016 r.
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), Dz. Urz. UE. C 202/1 z 7 czerwca 2016 r.
UNHCR Operational portal. Refugee situations, “unhcr.org”, https://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean, 25.07.2018.
Węc J. J. (2008), The Influence of National Parliaments on the Decision-making Process in the European Union. New Challenges in the Light of the Lisbon Treaty, “Politeja”, no. 2/1 (10/1).
Węc J. J (2011), Traktat lizboński. Polityczne aspekty reformy ustrojowej Unii Europejskiej w latach 2007-2009, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków.
Węc J. J. (2017), Reforma polityki imigracyjnej, kontroli granic zewnętrznych oraz polityki azylowej Unii Europejskiej w dobie kryzysu migracyjnego (2015-2016), „Przegląd Zachodni”, nr 2.
Witkowska M. (2016), The use of the concept of policy networks in the study of relations between national parliaments and the EU institutions, „Przegląd Europejski”, nr 4(42).