Abstrakt
W 2018 roku Unia Europejska (UE) przypomniała, że przyszłość Bałkanów Zachodnich znajduje się w UE. Perspektywa „europejskiej (unijnej) przyszłości” została zaprezentowana państwom bałkańskim już piętnaście lat wcześniej, w 2003 roku, kiedy to zostały one uznane za państwa potencjalnie kandydujące do członkostwa w UE. W 2016 roku Sarajewo zawnioskowało o akcesję do Unii Europejskiej. Głównym celem niniejszego artykułu jest zatem analiza możliwości przystąpienia Bośni i Hercegowiny do UE. Niezbędne jest zidentyfikowanie - chociażby wybranych - szans i wyzwań, perspektyw i barier na drodze do dalszej integracji tego państwa z Brukselą. Tłem dla rozważań musi stać się polityka Unii Europejskiej wobec regionu Bałkanów Zachodnich, która straciła na dynamice wraz z początkiem drugiej dekady XXI wieku, by w jej końcu próbować ją (z różnych względów) odzyskać. Czy na intensyfikacji polityki rozszerzenia UE może skorzystać Bośnia i Hercegowina?
Bibliografia
,2 % of the citizens suport the EU membership of Bosnia and Herzegovina, 28.03.2011, Dei.gov. ba, http://www.dei.gov.ba/dei/media_servis/vijesti/default.aspx?id=7334&langTag=en-US, 30.06.2018.
Anti-Corruption Reloades. Assessment of Southeast Europe (2014), Southeast European Leadership for Development and Integrity, Sofia.
Babić M. (2011), Bałkanizacja czy europeizacja? Bośnia i Hercegowina w perspektywie europejskiej, in: Konflikty narodowe i europejskie aspiracje państw bałkańskich, ed. M. Filipowicz, Lublin.
Balkan Barometer 2017. Public Opinion Survey (2017), “Regional Cooperation Council,” no. 3.
Bałkany Zachodnie a integracja europejska. Perspektywy i implikacje (2008), eds. R. Sadowski, J. Muś, Warszawa.
Bojkov V. D. (2003), Democracy in Bosnia and Herzegovina: Post-1995 Political System and its Functioning, “Southeast European Politics,” vol. IV, no. 1.
Bosnia and Herzegovina - financial assistance under IPA II, Ec.europa.eu, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/instruments/funding-by-country/bosnia-herzegovina_en,
06.2018.
Bosnia and Herzegovina (2018), International Monetary Fund, „IMF Country Report,” no. 18/39, February.
Bosnia and Herzegovina. Key Indicators 2015 (2016), World Economic Forum, Executive Opinion Survey.
Brady S. (2012), Organised Crime in Bosnia and Herzegovina. A silent war fought by an ambush of toothless tigers or a war not yet fought?, “Organized Crime and Corruption Reporting Project.”
Constitution of Bosnia and Herzegovina, Ohr.int, http://www.ohr.int/?page_id=68220, 30.06.2018.
Corruption Perceptions Index 2017, Transparency International, https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2017, 30.06.2018.
Council of the European Union, Enlargement and Stabilisation and Association Process - Council conclusions, Brussels, 26.06.2018, 10555/18, ELARG 41, COWEB 102.
Council Regulation (EC) No. 533/2004 of 22 March 2004 on the establishment of European partnership in the framework of the stabilisation and association process, Official Journal L 086, 24.03.2004, P. 0001-0002.
Dzidic D. (2014), Bosnia-Herzegovina hit by wave of violent protests, 07.02.2014, Theguardian. com, https://www.theguardian.com/world/2014/feb/07/bosnia-herzegovina-wave-violent-protests, 30.06.2018.
Enlargement - Bosnia and Herzegovina, European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations, Ec.europa.eu, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/countries/detailed-country-information/bosnia-herzegovina_en, 30.06.2018.
Enlargement, European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations, Ec.europa.eu, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/countries/, 30.06.2018.
Eralp D. U. (2012), Politics of the European Union in Bosnia-Herzegovina. Between Conflict and Democracy, Plymouth.
EU - Western Balkans Summit, Thessaloniki, 21 June 2003, Declaration, C/03/163, 10229/03, Presse 163.
EU to reaffirm its commitment to Western Balkans at Sarajevo meeting, Brussels, 1 June 2010, IP/10/647.
European Commission, A credible enlargement perspective for and enhanced EU engagement with the Western Balkans, Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Strasbourg, 06.02.2018, COM (2018) 65 final.
European Commission, Bosnia and Herzegovina Progress Report 2014 accompanying the document Communication from the Commission ‘Enlargement Strategy and Main Challenges 2014-15’, Brussels, 08.10.2014, COM (2014) 700 final.
European Commission, Commission Staff Working Document – Bosnia and Herzegovina 2012 Progress Report accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament and the Council: Enlargement Strategy and Main Challenges 2012–2013, Brussels, 10.10.2012, SWD (2012) 335, COM (2012) 600.
European Commission, Commission Staff Working Document - Bosnia and Herzegovina 2013 Progress Report accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament and the Council: Enlargement Strategy and Main Challenges 2013-2014, Brussels, 16.10.2013, SWD (2013) 415, COM (2013) 700.
European Commission, Commission Staff Working Document. Bosnia and Herzegovina. 2015 Report accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions ‘EU Enlargement Strategy’, Brussels, 10.11.2015, SWD (2015) 214 final.
European Commission, Commission Staff Working Document. Bosnia and Herzegovina 2016 Report accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions ‘2016 Communication on EU Enlargement Policy’, Brussels, 09.11.2016, SWD (2016) 365 final.
European Commission, Commission Staff Working Document. Bosnia and Herzegovina 2018 Report accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions ‘2018 Communication on EU Enlargement Policy’, Strasbourg, 17.04.2018, SWD (2018) 155 final.
European Commission, Commission Staff Working Paper. Bosnia and Herzegovina 2011 Progress Report accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament and the Council Enlargement Strategy and Main Challenges 2011-2012, Brussels, 12.10.2011, SEC (2011) 1206 final.
Gavrić S., Banović D., Barreiro M. (2013), The Political System of Bosnia and Herzegovina. Institutions - Actors - Processes, Sarajevo.
Górecki M. (2016), Proces akcesyjny Chorwacji do Unii Europejskiej - implikacje dla dalszych rozszerzeń Wspólnoty, “Świat Idei i Polityki,” vol. 15.
Hidden Economy in Southeast Europe: Building Regional Momentum to Mitigate its Negative Effects (2016) Center for the Study of Democracy, Southeast European Leadership for Development and Integrity, Centre for Regional Enterprise and Economic Development, “Policy Brief,” December.
Hombach B. (2000), Stability Pact for South-Eastern Europe: a new perspective for the region, “Perceptions,” vol. V.
IMF discusses unlocking loans to Bosnia (2017), 18.12.2017, Reuters.com, https://www.reuters.com/article/us-bosnia-imf/imf-discusses-unlocking-loans-to-bosnia-idUSKBN1EC183, 30.06.2018.
IMF Executive Board Approves Three-Year €553.3 Million Extended Arrangement under EFF for Bosnia and Herzegovina (2016), 07.09.2016, Imf.org, http://www.imf.org/en/news/articles/2016/09/07/pr16396-bosnia-and-herzegovina-imf-executive-board-approves-three-year-extended-arrangement, 30.06.2018.
Instrument for Pre-accession Assistance, European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations, Ec.europa.eu, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/instruments/overview_en, 30.06.2018.
Joniewicz T., Żornaczuk T. (2012), Przełamanie impasu politycznego w Bośni i Hercegowinie, “Biuletyn PISM,” no. 12 (877).
Jukic E. (2014), Bosnia Authorities Under Fire over Flood Response, 21.05.2014, Balkaninsight. com, http://www.balkaninsight.com/en/article/bosnia-authorities-under-fire-over-flood-response, 30.06.2018.
Juncker J.-C. (2014), A New Start for Europe: My Agenda for Jobs, Growth, Fairness and Democratic Change. Political Guidelines for the next European Commission, Strasbourg.
Krysieniel K. (2010), System wyborczy w Bośni i Hercegowinie - spojrzenie krytyczne, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego,” no. 1.
Krysieniel K. (2011), Między Dayton a Brukselą. Perspektywy transformacji polityczno-ustrojowej w Bośni i Hercegowinie, in: Bośnia i Hercegowina 15 lat po Dayton. Przeszłość – teraźniejszość – perspektywy, eds. P. Chmielewski, S. L. Szczesio, Łódź.
Krysieniel K. (2014), Specyfika rozwiązań ustrojowych w Bośni i Hercegowinie, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego,” no. 1 (17).
Medina L., Schneider F. (2018), Shadow Economies Around the World: What Did We Learn Over the Last 20 Years?, “IMF Working Paper,” no. WP/18/17.
Molendowski E. (2012), Kraje Bałkanów Zachodnich - główne problemy współpracy wzajemnej i integracji z Unią Europejską w warunkach globalnego kryzysu, in: Integracja regionalna wobec wyzwań współczesnej gospodarki światowej, ed. E. Molendowski, Warszawa.
Muś J. (2013), Bośnia i Hercegowina. Etnopolityczne podziały i ich uwarunkowania, Lublin.
Petričušić A. (2005), Regional Cooperation in the Western Balkans – a Key to Integration into the European Union, “Croatian Yearbook of European Law and Policy,” vol. 1.
Presidency Conclusions, Amsterdam European Council, 16 and 17 June 1997.
Presidency Conclusions, Brussels European Council, 20-21 March 2003.
Presidency Conclusions, Cologne European Council, 3 and 4 June 1999.
Presidency Conclusions, European Council in Copenhagen, 21-22 June 1993.
Presidency Conclusions, Florence European Council, 21-22 June 1996.
Presidency Conclusions, Madrid European Council, 15-16 December 1995.
Presidency Conclusions, Thessaloniki European Council, 19-20 June 2003.
Presidency Conclusions, Vienna European Council, 11-12 December 1998.
Public Opinion Poll Results. Analitical Report (2013), Prism Research for Office of the UN Resident Coordinator in Bosnia and Herzegovina, Sarajevo.
Salzburg EU/Western Balkans Joint Press Statement (2006), Brussels, 11 March 2006, C/06/77, 7283/06, Presse 77.
Sarajlic-Maglic D. (2011), BiH after the elections - a tale of disillusioned optimism, in: The Western Balkans and the EU: ‘the Hour of Europe’, ed. J. Rupnik, Paris.
Schenker H. (2008), The Stabilization and Association Process: An Engine of European Integration in Need of Tuning, “Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe,” no. 7.
Stanisławski W. (2008), Sytuacja wewnętrzna państw Bałkanów Zachodnich w kontekście integracji europejskiej. Bośnia i Hercegowina, in: Bałkany Zachodnie a integracja europejska. Perspektywy i implikacje, eds. J. Muś, R. Sadowski, Warszawa.
Stanisławski W., Szpala M. (2009), Bośniacki chaos. Źródła kryzysu politycznego we współczesnej Bośni i Hercegowinie, “Prace Ośrodka Studiów Wschodnich,” no. 31.
Stojarova V. (2007), Organized Crime in the Western Balkans, “HUMSEC Journal,” issue 1.
Szpala M. (2011), Pozorny sukces UE w Bośni i Hercegowinie, 18.05.2011, Osw.waw.pl, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2011-05-18/pozorny-sukces-ue-w-bosni-i-hercegowinie, 30.06.2018.
Szpala M. (2012), Bośnia i Hercegowina: stan finansów wymusił kompromis w sprawie rządu, 04.01.2012, Osw.waw.pl, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2012-01-04/bosnia-i-hercegowina-stan-finansow-wymusil-kompromis-w-sprawie-rzadu, 30.06.2018.
The Global Competitiveness Report 2017-2018, World Economic Forum, Geneva 2017.
The Global Innovation Index 2017. Innovation Feeding the World (2017), Cornell - S.C. Johnson College of Business, INSEAD - The Business School for the World, WIPI - World Intellectual Property Organization, Geneva.
Treaty on European Union and the Treaty on the Functioning of the European Union. Consolidated versions, Official Journal C 326, 26.10.2012, P. 0001-0390.
Western Balkans to 2025. A brighter future or permanent marginalisation? (2018), A report by The Economist Intelligence Unit, London-New York-Hong Kong.
Żornaczuk T. (2013), Czy Chorwacja ułatwi rozszerzenie UE na Bałkanach Zachodnich?, “Biuletyn PISM,” no. 134 (1110).
Żornaczuk T. (2018), EU Enlargement in the Balkans: New Prospects for Resolving Old Challenges, “Biuletyn PISM,” no. 39 (1110).
Żurek P. (2011), Bośnia i Hercegowina w wizji politycznej Franjo Tudmana, in: Bośnia i Hercegowina 15 lat po Dayton. Przeszłość - teraźniejszość - perspektywy, eds. P. Chmielewski, S. L. Szczesio, Łódź.