Słowa kluczowe
obciążenia historyczne
stereotypy narodowe
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie wpływu uwarunkowań historycznych na relacje polsko-rosyjskie u progu XXI w. Dzieje tych dwóch państw łączy wielowiekowa i trudna przeszłość, w wyniku czego powstały między nimi liczne nierozwiązane do końca spory, obciążenia i mity, dające o sobie znać po dzisiejszy dzień. Po upadku w 1989 r. systemu komunistycznego w naszym kraju nowe elity polityczne, kierując procesem przemian demokratycznych w III RP, podjęły starania zmierzające do rozliczenia spornych wątków ze wspólnej polsko-rosyjskiej historii. Na tej drodze wyrównywania dawnych zaszłości lata 2007–2015 obfitowały w ważne wydarzenia, mogące stanowić symbol wspólnego pojednania. Niestety zdarzały się również momenty regresu i głębokiego kryzysu, rzutujące negatywnie na współpracę obu krajów w kwestii rozliczania trudnych kart historii.
Bibliografia
Anculewicz Z. (2012), Obraz wizyty prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrija Miedwiediewa w Polsce 6–7 grudnia 2010 roku w oczach polskiej opinii publicznej, „Przegląd Wschodnioeuropejski”, nr 3.
Bielan i Trzaskowski o słowach ambasadora Rosji, 28.09.2015, TVN 24, https://tvn24.pl/polska/bielan-i-trzaskowski-o-slowach-ambasadora-rosji-ra581116-3314597, 12.05.2021.
Chucherko J. (2011), Znaczenie dla stosunków polsko-rosyjskich Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 3.
Darczewska J. (2019), „Wojna pamięci”: historia, polityka i służby specjalne Federacji Rosyjskiej, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, nr 20 (11).
Dębowski T. R. (2013), Wspólne orędzie Kościoła Rzymskokatolickiego w Polsce oraz Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i jego znaczenie dla stosunków polsko-rosyjskich, „Dyplomacja i Bezpieczeństwo”, nr 1.
Fedorowicz K. (2011), Polityka Polski wobec Rosji, Ukrainy i Białorusi w latach 1989–2010, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Gmyz C., Zalesiński Ł., Skwieciński P. (2011), Prowokacja w Strzałkowie, „Rzeczpospolita”, 16.05.2011.
Inna twarz Rosji. Z D. Miedwiediewem rozmawiał T. Lis (2010) „Wprost”, nr 50.
Jasina Ł. (2015), Koniec wojny na Westerplatte. Czeka nas kolejna kłótnia o historię?, „Newsweek”, 1.02.2015.
Kabzińska I. (2011), Dialog polsko-rosyjski. Obszar współdziałania, nadzieje i ograniczenia, „Etnografia Polska”, t. 55, z. 1–2.
Kaczyński L. (2009), Prawda jest jedna, choć często bywa bolesna, „Rzeczpospolita”, 1.09.2009.
Kazimierczuk A. (2015a), Ambasador Rosji: Polska odpowiada za wrzesień ‚39, „Rzeczpospolita”, 26.09.2015.
Kazimierczuk A. (2015b), Schetyna: Auschwitz wyzwolili Ukraińcy, „Rzeczpospolita”, 22.01.2015.
Kwaśniewski i Waszczykowski: Rosja chce sprowokować Polskę (2015), „Gazeta Wyborcza”, 28.09.2015.
Lakomy M. (2011), Główne problemy w stosunkach polsko-rosyjskich na początku XXI wieku, w: Stosunki Polski z sąsiadami w pierwszej dekadzie XXI wieku, red. M. Stolarczyk, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Łatwiej do Rosji – wizyta ministra Sikorskiego w Moskwie, 15.12.2011, Portal Spraw Zagranicznych, http://psz.pl/92-polska/latwiej-do-rosji-wizyta-ministra-sikorskiego-w-moskwie, 26.01.2021.
Ławrow S. (2010), Rosja i Polska, partnerzy i sąsiedzi, „Gazeta Wyborcza”, 1.09.2010.
Łomanowski A. (2015), Zwoływanie na paradę, „Rzeczpospolita”, 30.04.2015.
Łukowski A. (2009), Bracia Moskale mają głos, „Tygodnik Powszechny”, 15.09.2009.
Manys K. (2009), O prawdzie na Westerplatte, „Rzeczpospolita”, 2.09.2009.
Materski W. (2014), Polityka historyczna Federacji Rosyjskiej po 2000 r., „Dzieje Najnowsze”, R. 46, nr 4.
Moskwa D. (2014), „Putinowska” wizja przeszłości. Nowa koncepcja nauczania historii w świetle polityki historycznej Federacji Rosyjskiej, „Historia i Polityka”, nr 11.
Nowak A. (2010), Dlaczego Duma przyjęła uchwałę w sprawie Katynia, „Rzeczpospolita”, 30.11.2010.
Orzeczenie w sprawie Katynia. Prezydent z „mieszanymi uczuciami”, 17.04.2012, Money.pl, http://m.money.pl/wiadomosci/artykul/orzeczenie;w;sprawie;katynia;prezydent;z;mieszanymi;uczuciami,234,0,1069290.html, 27.01.2021.
Patriarcha Cyryl zakończył wizytę w Polsce: Podsumowanie (2012), „Newsweek”, 19.08.2012.
Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych (Nr 73) z dnia 4 kwietnia 2013 r. (2013), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Pietrzak L., Cichocki B. (2009), Propaganda historyczna Rosji w latach 2004–2009, BBN, Warszawa.
Polska lepszych szans. Deklaracja Wyborcza PSL (2007), b.w., Warszawa.
Prezydenci Polski i Rosji w Smoleńsku i Katyniu, 11.04.2011, Prezydent.pl, https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/wizyty-zagraniczne/art,77,prezydenci-polski-i-rosji-w-smolensku-i-katyniu.html, 22.01.2021.
Program PO. Polska zasługuje na cud gospodarczy. By żyło się lepiej. Wszystkim! (2007), b.w., Warszawa.
Prus J. (2009), Moskwa nie chce rozliczenia stalinizmu, „Rzeczpospolita”, 2.07.2009.
Putin W. (2009a), Karty historii – powód do wzajemnych pretensji czy podstawa pojednania i partnerstwa?, „Gazeta Wyborcza”, 31.08.2009.
Putin W. (2009b), List do Polaków, „Gazeta Wyborcza”, 31.08.2009.
Putin W. (2009c), Niech Europa potępi Monachium, „Gazeta Wyborcza”, 2.09.2009.
Putin W. (2010), Przeszłość nie może nas dzielić, „Gazeta Wyborcza”, 8.04.2010.
Radziwinowicz W. (2015a), Moskiewskie Auschwitz Putina, „Gazeta Wyborcza”, 28.01.2015.
Radziwinowicz W. (2015b), Wojna polsko-ruska pod pomnikiem bohatera ZSRR, „Gazeta Wyborcza”, 19.09.2015.
Rosja zarzuca Polsce fałszowanie i upolitycznienie historii (2009), „Dziennik Gazeta Prawna”, 20.08.2009.
Rosja zawsze starała się zepsuć historię Polski, 30.08.2009, Wirtualna Polska, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Rosja-zawsze-starala-sie-zepsuchistorie-Polski,wid,11442027,wiadomosc.html?ticaid=19161&_ticrsn=3, 13.11.2020.
Rosja: Polska odpowiedzialna za II wojnę światową, 4.06.2009, Interia.pl, https://fakty.interia.pl/historia/news-rosja-polska-odpowiedzialna-za-ii-wojne-swiatowa,nId, 861098, 2.09.2020.
Rosja: Powstanie to tragedia, ale ZSRR jest niewinny (2014), „Newsweek”, 3.10.2014.
Rosjanie upamiętniają gen. Czerniachowskiego pod pomnikiem w Pieniężnie, 18.02.2014, Onet.pl, https://wiadomosci.onet.pl/olsztyn/rosjanie-upamietnia-gen-czerniachowskiego-pod-pomnikiem-w-pienieznie/xsn2z4e, 12.05.2021.
Rosyjska Duma przyjęła uchwałę ws. Katynia: To zbrodnia reżimu stalinowskiego (2010), „Dziennik Gazeta Prawna”, 26.11.2010.
Rotfeld A. D., Torkunow A. W. (2010), Poszukiwanie prawdy o przeszłości – z myślą o przyszłości, w: Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w polsko-rosyjskich relacjach (1918–2008), red. A. D. Rotfeld, A. W. Torkunow, PISM, Warszawa.
Sanecka J. (2008), Polityka historyczna partii Prawo i Sprawiedliwość, założenia i realizacja, „Athenaeum”, nr 19.
Sprawozdanie stenograficzne z 2 posiedzenia Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 23 listopada 2007 r. (2007), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Sprawozdanie stenograficzne z 7 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w dniu 12 września 1989 r. (1989), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Sprawozdanie stenograficzne z 10. posiedzenia Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 29 stycznia 2016 r. (2016), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Stolarczyk M. (2016), Rosja w polityce zagranicznej Polski w latach 1992–2015, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Stolarczyk M. (2013), Rosja w polityce zagranicznej Polski w okresie pozimnowojennym (aspekty polityczne), „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”, t. 11.
Szumowski A. (2013), Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 16 IV 2012 r. w „sprawie katyńskiej” (sprawa Janowiec i inni przeciwko Rosji) – aspekty prawne i znaczenie dla relacji polsko-rosyjskich, „Dyplomacja i Bezpieczeństwo”, nr 1.
Tusk D. (2010), Prawda przeciw przemocy, „Gazeta Wyborcza”, 8.04.2010.
Weremiuk S. (2015), Polska wobec Rosji w latach 1992–2014. Od zależności postimperialnych do trudnych relacji. Analiza wybranych aspektów, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, nr 13(7).
Węglarczyk B. (2015), Jak Polska zaprosiła Putina, ale go nie zaprosiła, „Rzeczpospolita”, 15.01.2015.
Wojciechowski M. (2010), Prawda o Katyniu, „Gazeta Wyborcza”, 9.05.2010.
Wojciechowski M., Wroński P. (2010), Z Rosją ostrożnie do przodu, „Gazeta Wyborcza”, 7.12.2010.
Wroński P. (2013), Miłosierdzie Rosji, czyli stracie Sikorski – Ławrow przed dziennikarzami, „Gazeta Wyborcza”, 20.12.2013.
Zięba R. (2018), Główne problemy w stosunkach polsko-rosyjskich, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations”, t. 54, nr 3.
Życiński J. (2010), Perspektywy dialogu pomiędzy Rosyjskim Kościołem Prawosławnym a Kościołem Rzymskokatolickim w Polsce, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, z. 2.
Данилова A. A., Филиппова A. B. (ред.) (2008), История России. 1900–1945 гг. Книга для учителя. 11 класс, Просвещение, Москва.