Słowa kluczowe
ubóstwo energetyczne
efektywność energetyczna
wsparcie socjalne
Unia Europejska
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza mechanizmów i instrumentów mających ograniczać skutki społeczne związane z polityką klimatyczną, wdrażanych zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i narodowym. Rozważania uwzględniają dwie perspektywy czasowe, tj. krótkookresową, wyznaczoną poprzez ostatni kryzys energetyczny oraz średniookresową, a więc zgodną z harmonogramem działań określonych w europejskim prawie o klimacie. W materiale wskazano na główne problemy związane z horyzontalną koordynacją polityk: społecznej oraz ochrony środowiska naturalnego na poziomie UE, a także zidentyfikowano podstawowe wyzwania wertykalne wynikające z konieczności współpracy pomiędzy instytucjami unijnymi a państwami narodowymi. W artykule wykazano również na istnienie sprzeczności pomiędzy priorytetami „zielonej agendy”, a krótkoterminowymi działaniami podejmowanymi w celu ograniczenia wzrostu cen energii oraz zmniejszenia zależności surowcowej od Rosji. W dalszej części artykułu poddano analizie instrumenty finansowe, wskazując na ich możliwości i ograniczenia związane z przeciwdziałaniem ubóstwu energetycznemu.
Bibliografia
Agence Europe (2020), Just Transition Fund, European Parliament and EU Council struggle forward on social issues. Europe Daily Bulletin, No. 12599, 11 November 2020, https://agenceurope.eu/en/bulletin/article/12599/11, 30.08.2023.
Boardman B. (1991), Fuel poverty: from cold homes to affordable warmth, Belhaven Press, London.
Bocquillon P., Maltby T. (2017), The More the Merrier? Assessing the Impact of Enlargement on EU Performance in Energy and Climate Change Policies, „East European Politics”, 33(1). DOI: https://doi.org/10.1080/21599165.2017.1279605
Copeland P. (2019), Governance and the European Social Dimension: Politics, Power and the Social Deficit in a Post-2010 EU, Routledge, Abingdon, New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9781351001762
Crespy A., Munta M. (2023), Lost in transition? Social justice and the politics of the EU green transition, “Transfer: European Review of Labour and Research”, Vol. 29, No. 2. DOI: https://doi.org/10.1177/10242589231173072
Eckert S.G. (2021), The European Green Deal and the EU’s Regulatory Power in Times of Crisis. Journal of Common Market Studies, Vol 59 (S1). DOI: https://doi.org/10.1111/jcms.13241
EPAH (2023), About us, https://energy-poverty.ec.europa.eu/about-us_en, 7.09.2023.
European Commission (2021), Impact assessment report. Directive of the European Parliament and of the Council amending Directive 2003/87/EC establishing a system for greenhouse gas emission allowance trading within the Union, Decision (EU) 2015/1814 concerning the establishment and operation of a market stability reserve for the Union greenhouse gas emission trading scheme and Regulation (EU) 2015/757, COM (2021) 551 final, . https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/DOC/?uri=CELEX:52021SC0601, 5.09.2023.
Główny Urząd Statystyczny (2021), Zużycie energii w gospodarstwach domowych w 2021 r., Warszawa.
Homeyer von I., Oberthür S., Dupont C. (2022), Implementing the European Green Deal during the Evolving Energy Crisis, „Journal of Common Market Studies”, vol. 60 Annual Review. DOI: https://doi.org/10.1111/jcms.13397
Komisja Europejska (2019), Europejski Zielony Ład, COM(2019) 640 final.
Komisja Europejska (2020a), Zalecenia Komisji (UE) 2020/1563 z dnia 14 października 2020 r. dotyczące ubóstwa energetycznego, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 27.10.2020 L 357/35.
Komisja Europejska (2020b), Fala renowacji na potrzeby Europy – ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia, COM(2020) 662 final.
Komisja Europejska (2020c), Ocena ostatecznego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu w Polsce, SWD(2020) 920 draft.
Komisja Europejska (2021a), „Gotowi na 55”: osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r. w drodze do neutralności klimatycznej, COM(2021) 550 final.
Komisja Europejska (2021b), Reakcja na rosnące ceny energii: zestaw działań i środków wsparcia, COM(2021) 660 finals.
Komisja Europejska (2022), Plan REPowerEU, COM(2022) 230 finals.
Mering T. (2011), Polityka społeczna Unii Europejskiej w traktacie lizbońskim : Nowa "przestrzeń społeczna" dla Unii, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki Społeczne” 1(3), Nr 209.
Palma P., Gouveia J. (2022), Bringing Energy Poverty Research into Local Practice: Exploring Subnational Scale Analyses, Energy Poverty Advisory Hub, Brussels.
Primc K., Slabe-Erker R. (2020), Social policy or energy policy? Time to reconsider energy poverty policies, „Energy for Sustainable Development”, No. 55. DOI: https://doi.org/10.1016/j.esd.2020.01.001
Pye S., Dobbins A., Baffert C., Brajković J., Grgurev I., De Miglio R., Deane P. (2015), Energy poverty and vulnerable consumers in the energy sector across the EU: analysis of policies and measures, INSIGHT_E: An energy think tank informing the European Commission. DOI: https://doi.org/10.3917/eufor.378.0064
Rademaekers K., Yearwood J., Ferreira A., Pye S., Hamilton I., Agnolucci P., Grover D., Karásek J., Anisimova N. (2016), Selecting indicators to measure energy poverty. Final report, Trinomics, Rotterdam.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013, Dz.U.UE.L.2018.328.1.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Dz.U.UE.L.2022.231.1.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ustanowienia Społecznego Funduszu Klimatycznego i zmieniające rozporządzenie (UE) 2021/1060, Dz.U.UE.L.2023.130/1.
Simon F., ‘Yellow vests’ spark EU debate about just transition to clean energy, 27.11.2018. https://www.euractiv.com/section/energy/news/yellow-vests-spark-eu-debate-about-just-transition-to-clean-energy/, 29.08.2023
Simon F., ‘Money Time’ for EU carbon market reform in the European Parliament, 22.05.2022. https://www.euractiv.com/section/emissions-trading-scheme/news/money-time-for-eu-carbon-market-reform-in-the-european-parliament, 30.08.2023.
Sgaravatti, G., S. Tagliapietra, C. Trasi and G. Zachmann (2021), National policies to shield consumers from rising energy prices, Bruegel Datasets, first published 4 November 2021, https://www.bruegel.org/dataset/national-policies-shield-consumers-rising-energy-prices, 7.09.2023.
Tagliapietra S. (2022), REPowerEU: will EU countries really make it work?, Bruegel Blog, 18 May, https://www.bruegel.org/blog-post/repowereu-will-eu-countries-really-make-it-work 9.09.2023.
Tomson H., Bouzarovski S. (2017), Rethinking the measurement of energy poverty in Europe: A critical analysis of indicators and data, „Indoor and Built Environment”, Vol. 26(7). DOI: https://doi.org/10.1177/1420326X17699260
Vesan, P., Corti F., Sabato S.(2021), The European Commission’s entrepreneurship and the social dimension of the European Semester: from the European Pillar of Social Rights to the Covid-19 pandemic, Comparative European Politics, No. 19. DOI: https://doi.org/10.1057/s41295-020-00227-0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Tomasz Mering
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.