Polityka historyczna Prawa i Sprawiedliwości na przykładzie wybranych zagadnień dotyczących upamiętnienia Holokaustu w świetle rekomendacji instytucji Unii Europejskiej .
Okładka czasopisma Rocznik Integracji Europejskiej, nr 18, rok 2024, tytuł Rocznik Integracji Europejskiej
PDF

Słowa kluczowe

polityka historyczna
historia Holokaustu
Polska

Jak cytować

Gawlas-Zajączkowska, A. (2025). Polityka historyczna Prawa i Sprawiedliwości na przykładzie wybranych zagadnień dotyczących upamiętnienia Holokaustu w świetle rekomendacji instytucji Unii Europejskiej . Rocznik Integracji Europejskiej, 1(18), 103–112. https://doi.org/10.14746/rie.2024.18.7

Abstrakt

W artykule przedstawiono podstawowe założenia prawicowej polityki historycznej realizowanej w Polsce przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w latach 2005–2007, a następnie 2015–2023, na podstawie analizy programów politycznych i artykułów publikowanych przez przedstawicieli tego nurtu. Opisano wybrane elementy sposobu realizacji tej polityki w zakresie upamiętniania historii Holokaustu, ze szczególnym uwzględnieniem decyzji i wydarzeń, które wydają się być niezgodne z demokratycznymi standardami europejskimi i wskazują, że polityka historyczna rządu PiS była realizowana bez poszanowania badań naukowych i prowadzona w sposób ideologiczny. W ostatniej części artykułu przedstawiono podstawowe działania instytucji Unii Europejskiej dotyczące zasad upamiętniania historii Holokaustu oraz reakcje przedstawicieli IHRA na wydarzenia w Polsce.

https://doi.org/10.14746/rie.2024.18.7
PDF

Bibliografia

Babińska M., Bilewicz M., Bulska D., Haska A., Winiewski M. (2018), Stosunek do Żydów i ich historii po wprowadzeniu ustawy o IPN, Analiza przygotowana na zlecenie Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Analiza_Skutki_ustawy_o_IPN.pdf, 16.12.2024.

Behr V. (2019), Między nauką a polityką. Historia najnowsza jako pole walki, „Kultura i Rozwój”, nr 7, http://www.kulturairozwoj.msap.pl/index.php/63-kir07-10-vb, 16.12.2024.

Chwedoruk R. (2015), Polityka Historyczna w Europie – periodyzacja i wiodące dyskursy, „Studia Politologiczne”, nr 35.

Domański T. (2019), Korekta obrazu? Refleksje źródłoznawcze wokół książki Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, „Polish-Jewish Studies”, t. 1–2, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018, https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/publikacje/43750,Korekta-obrazu-Refleksje-zrodloznawcze-wokol-ksiazki-Dalej-

jest-noc-Losy-Zydow-w.html, 16.12.2024.

Engelking B., Grabowski J. (2018), Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, tom I i II, Warszawa.

Forecki P. (2016), Muzeum Zgody w Markowej, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, nr 12.

Forecki P. (2018), Po Jedwabnem. Anatomia pamięci funkcjonalnej, Olsztyn.

Gawin D. (2005), Pamięć i nadzieja, w: Pamięć i Odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków–Wrocław.

Gieroń R. (2018), Próby przetrwania zagłady w powiecie bocheńskim. Refleksje po lekturze artykułu Dagmary Swałtek-Niewińskiej, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, nr 47, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/66319,Nowe-recenzje-ksiazki-Dalej-jest-noc-Losy-Zydow-w-wybranych-powiatach-okupowanej.html, 16.12.2024.

Golik D. (2018), Nowatorska noc. Kilka uwag na marginesie artykułu Karoliny Panz, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, nr 47, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/66319,Nowe-recenzje-ksiazki-Dalej-jest-noc-Losy-Zydow-w-wybranych-powiatach-okupowanej.html, 16.12.2024.

Gontarczyk P. (2019), Między nauką a mistyfikacją, czyli o naturze piśmiennictwa prof. Jana Grabowskiego na podstawie casusu wsi Wrotnów i Międzyleś powiatu węgrowskiego, „Glaukopis” nr 36, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/66319,Nowe-recenzje-ksiazki-Dalej-jest-noc-Losy-Zydow-w-wybranych-powiatach-okupowanej.html, 16.12.2024.

Grabowski J. (2021), Polacy, nic się nie stało. Polemiki z Zagładą w tle, Kraków–Budapeszt–Syrakuzy.

Grabowski J., Libionka D. (2016), Bezdroża polityki historycznej. Wokół Markowej, czyli o czym nie mówi Muzeum, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, nr 12.

Gross J. T., (2000), Sąsiedzi. Historia Zagłady żydowskiego miasteczka, Fundacja Pogranicze, Sejny.

Hackmann J. (2018), Defending the „Good Name” of the Polish Nation: Politics of History as a Battlefield in Poland, 2015–18, “Journal of Genocide Research”, t. 20.

IHRA Chair’s Statement on amendment of Polish National Remembrance Law, https://holocaustremembrance.com/statements/ihra-chairs-polish-national-remembrance-law, 2018, 16.12.2024.

IHRA Secretary General condemns the silencing of researchers in Poland (2023), https://holocaustremembrance.com/statements/ihra-secretary-general-researchers-poland, 16.12.2024.

Kończal K. (2020), Mnemonic Populism: The Polish Holocaust Law and its Afterlife, Published online by Cambridge University Press: 23 April, https://www.cambridge.org/core/journals/european-review/article/mnemonic-populism-the-polish-holocaust-law-and-its-afterlife/7A5CB69785AF057A849ABED824FEBD4E, 16.12.2024.

Kostro R., Ujazdowski K. (2005), Odzyskać pamięć, w: Pamięć i Odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków–Wrocław.

Machcewicz P. (2017), Muzeum, Kraków.

Merta T. (2005), Pamięć i nadzieja, w: Pamięć i Odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków–Wrocław.

Michalski Ł. (2005), Szkolna historia – notatki z pola bitwy, w: Pamięć i Odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków–Wrocław.

Mirowicz P., Zapadł wyrok w sądzie II instancji w sprawie wystawy w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, dzieje.pl, 17.04.2023, https://dzieje.pl/rozmaitosci-historyczne/zapadl-wyrok-w-sadzie-ii-instancji-w-sprawie-wystawy-w-muzeum-ii-wojny, 16.12.2024.

Muzeum II Wojny Światowej. Analiza Piotra Semki, „Rzeczpospolita”, 11.08.2016, https://www.rp.pl/Plus-Minus/308119920-Muzeum-II-Wojny-Swiatowej-Analiza-Piotra-Semki.html, 16.12.2024.

Podbielska A. (2019), Święta rodzina z Markowej: kult Ulmów i polityka historyczna, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, nr 15.

Muzeum Polaków Ratujących Żydów Podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, https://muzeumulmow.pl/pl/muzeum/o-muzeum/, 16.12.2024.

Program Prawa i Sprawiedliwości (2014), Warszawa.

Program Prawa i Sprawiedliwości (2019), Warszawa.

Roguski T. (2019), Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, red. B. Engelking, J, Grabowski, „Glaukopis” na 36, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/66319,Nowe-recenzje-ksiazki-Dalej-jest-noc-Losy-Zydow-w-wybranych-powiatach-okupowanej.html, 16.12.2024.

The European Union and Holocaust Remembrance (2018), https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/614662/EPRS_BRI(2018)614662_EN.pdf, 16.12.2024.

What is Holocaust distortion and why it is a problem? (2022), https://holocaustremembrance.com/news/recognising-countering-holocaust-distortion, 16.12.2024.

Wniosek RPO Janusza Kochanowskiego do TK w sprawie „pomawiania Narodu Polskiego”, https://bip.brpo.gov.pl/pliki/12218174330.pdf, 16.12.2024.

Zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 września 2016 r. w sprawie połączenia państwowych instytucji kultury – Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oraz utworzenia państwowej instytucji kultury – Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, 7.09.2016, Dziennik Urzędowy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2016, poz. 54, https://bip.mkidn.gov.pl/media/dziennik_urzedowy/poz54_2016.pdf 16.12.2024.