Słowa kluczowe
tożsamość europejska
chrześcijaństwo
sekularyzacja
teoria sekularyzacji
Jak cytować
Abstrakt
Europejski Zachód od lat stanowi przykład potwierdzający słuszność podstawowego założenia teorii sekularyzacji, wiążącego rozwój technologiczny, gospodarczy i kulturowy społeczeństw z ich odchodzeniem od religijnej wizji świata i człowieka. Czy obecna faza zmian zachodzących w sferze tożsamości europejskiej jest kolejnym naturalnym etapem procesów sekularyzacyjnych? Jak są one interpretowane w różnych ujęciach teoretycznych? Próba refleksji nad tymi problemami jest zadaniem niniejszego tekstu. Autor uznaje, że chrześcijaństwo może pozostać żywym składnikiem tożsamości europejskiej pod warunkiem, że zaakceptuje swoją rolę jako jednej z wielu „rozległych doktryn” (określenie Taylora) konstytuujących tę tożsamość. Jeśli tak się nie stanie, potwierdzi się zapewne podstawowa teza teorii sekularyzacji, wiążąca technologiczną, obyczajową, moralną i kulturową modernizację nie tylko z upadkiem tradycyjnych form religijności, ale także z usychaniem głębszych – chrześcijańskich – korzeni europejskiej tożsamości.
Bibliografia
Berger P. (1997), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, Nomos, Kraków.
Berger P. (1984), Sekularyzacja a problem wiarygodności religii, w: Socjologia religii, WAM, Kraków.
Berger P. (1998), Sekularyzm w odwrocie, „Res Publica nowa”, nr 1.
Berger P. (2005), Religion and the West, „The National Interest”, Summer.
Boeckenfoerde E. W. (1994), Wolność, państwo, Kościół, Znak, Kraków.
Boeckenfoerde E. W. (2004a), Oswoić religie ze świeckim państwem, „Europa”, 18.08.2004.
Boeckenfoerde (2004b), Pozycja i znaczenie religii w ramach civil society, w: Wolność, państwo, Kościół, Kraków.
Buttiglione R. (2003), Sokrates i Chrystus. Religia i wolność religijna w debacie o konstytucji Unii Europejskiej, „Więź”, nr 1.
Casanova J. (2005), Religie publiczne w nowoczesnym świecie, Nomos, Kraków.
Casanova J. (2004), Der Ort der Religion im saekularen Europa, „Transit”, nr 27.
Davie G. (1994), Religion in Britain since 1945. Beliving without Belonging, John Wiley &Sons, Oxford.
Dokumenty Nauki Społecznej Kościoła (1996), KUL, Rzym–Lublin.
Habermas J. (2001), Glauben und Wissen. Friedenpreis des deutschen Buchhandels, Suhrkamp, Berlin.
Haarscher G. (2004), Laickość, Pax, Warszawa.
Hervieu-Leger D. (2006), Rola religii w integracji społecznej, „Res Publica nowa”, nr 1.
Jackowska N. (2003), Kościół katolicki w Polsce wobec integracji europejskiej, Instytut Zachodni, Poznań.
Janyga W., Jańczak J. (2004), Summa wszystkich wątpliwości, „Znak”, nr 12.
Kompendium Nauki Społecznej Kościoła (2005), Jedność, Kielce.
Kuhn M. (2004), Społeczeństwo obywatelskie i Kościół w Traktacie Europejskim, „Europe Infos”.
Luckmann T. (1996), Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym społeczeństwie, Nomos, Kraków.
Łużyński W. (2001), Państwo pomocnicze. Nauczanie Jana Pawła II, KUL, Lublin.
Martin D. (1978), A General Theory of Secularization, Blackwell, New York.
Mariański J. (2005), Kościół katolicki w Polsce a życie społeczne, KUL, Lublin.
Mazurkiewicz P. (2004), Religia i wartości w Traktacie ustanawiającym Konstytucje dla Europy, „Wokół Współczesności”, nr 2, UKSW, Warszawa.
Mądel K. (2003), Wskazania katolickiej nauki społecznej a nowy traktat konstytucyjny Unii Europejskiej, „Wokół Współczesności. Biuletyn OCIPE”, nr 1.
Millon-Delsol C. (1995), Zasada pomocniczości, Znak, Kraków.
Millon-Delslol C. (2002), Skazani na konflikt, „Znak”, nr 568.
Possenti V. (2005), Religia i życie publiczne. Chrześcijaństwo w dobie ponowożytnej, Pax, Warszawa.
Ratzinger J. (2005), Europa Benedykta w kryzysie kultur, Edycja Św. Pawła, Częstochowa.
Ratzinger J., Habermas J. (2011), Dialektik der Saekularisierug. Über Vernunft und Religion, Herder, Freiburg in Breisgau.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny, PWN, Warszawa.
Sobór Watykański II (1965), Konstytucja duszpasterska Gaudium et spes.
Stachowiak P. (2002), Europa ducha. Katolicka wizja zjednoczonej Europy w Polsce lat 90-tych, w: Oblicza europejskiej tożsamości, Poznań.
Taylor C. (2006), Religia a integracja europejska, „Res Publica Nowa”, nr 1.
Verstraeten J. (1997), Chrześcijańska nauka społeczna a Europa, w: Chrześcijaństwo a integracja europejska, WAM, Kraków.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.