Słowa kluczowe
polityka antydyskryminacyjna
Unia Europejska
Polska
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest zaprezentowanie najważniejszych obszarów, w których na przestrzeni ostatnich 20 lat podejmowano w Polsce działania na rzecz zwiększania świadomości potrzeb równego traktowania w odpowiedzi na standardy wprowadzane w tym zakresie przez Unię Europejską. Analizie poddano najważniejsze działania w tym zakresie wynikające z 20-letniego członkostwa Polski w Unii Europejskiej, które podjęto na rzecz zwalczania nierówności płci w różnych obszarach życia społecznego takich jak: rynek pracy, decyzyjność polityczna czy edukacja. W artykule zaprezentowano główne obszary europejskiej polityki na rzecz równouprawnienia płci z wyraźnym wyeksponowaniem poziomu ich realizacji na poziomie krajowym.
Finansowanie
equality policy
anti-discrimination policy
European Union
Poland
Bibliografia
(JaS), UAM powołał Pełnomocnika ds. równego traktowania, 31.01.2017, onet.pl, https://wiadomosci.onet.pl/poznan/uam-powolal-pelnomocnika-ds-rownego-traktowania/hsb0c2d, 8.07.2024.
Aktywne, mobile, wykształcone. Kobiety w biznesie, 8.04.2024, „Dziennik Gazeta Prawna”, 08.08.2024, https://edgp.gazetaprawna.pl/e-wydanie/59418,8-marca-2024/77362,Kobiety-w-biznesie/901390,Aktywne-mobilne-wyksztalcone.html, 5.07.2024.
Aś/PAP, UW jako pierwsza uczelnia w Polsce przyjęła Plan Równości Płci, www.radioem.pl, 01.09.2020, https://www.radioem.pl/doc/6495759.UW-jako-pierwsza-uczelnia-w-Polsce-przyjela-Plan-Rownosci-Plci, 11.07.2024.
Bialik B., Kraków pracuje nad Planem Równości Płci. Takie same płace dla kobiet i mężczyzn, 14.05.2022, https://noizz.pl/spoleczenstwo/krakow-pracuje-nad-planem-rownosci-plci-rowne-place-dla-kobiet-i-mezczyzn/9ph1bz2, 7.07.2024.
Bodnar A., Adam Bodnar: Kobiety mają gorzej, konieczne jest wyrównywanie szans, Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 16.11.2018, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/adam-bodnar-kobiety-maja-gorzej-konieczne-jest-wyrownywanie-szans, 12.12.2024.
Centrum Badań nad Partycypacją Kobiet w Przestrzeni Publicznej, https://bezdyskryminacji.amu.edu.pl/cbk, 15.07.2024.
Centrum Praw Kobiet, https://cpk.org.pl/, 12.12.2024.
Domagała W. (2016), Instrumenty polityki równości płci w kontekście sytuacji w Polsce, „Przegląd Europejski”, nr 2.
EIGE (2013), Wskaźnik równouprawnienia płci: pomiar postępów w UE od 2005 r., https://eige.europa.eu/sites/default/files/documents/mh0116023pln.pdf, 2.07.2024.
EIGE (2020), Gender Equality Index. Compare countries, https://eige.europa.eu/gender-equality-index/2020/compare-countries/index/map, 30.06.2024.
European Institute for Gender Equality, https://eige.europa.eu/about/our-work, 9.07.2024.
European Institute for Gender Equality, European Union. Gender equality index 2023, 2023, https://eige.europa.eu/modules/custom/eige_gei/app/content/downloads/factsheets/EU_2023_factsheet.pdf, 8.07.2024.
European Institute for Gender Equality, Wskaźnik równouprawnienia płci w 2020: POLSKA, 2020, https://eige.europa.eu/sites/default/files/documents/mhag20010pla_002.pdf, 8.07.2024.
Europejska Karta Naukowca. Kodeks postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych (2006), pwr.edu.pl, https://pwr.edu.pl/fcp/eGBUKOQtTKlQhbx08SlkATxYCEi8pMgQGS39YBl5bWCECWR1pXhs_W3dN/1/public/2021/docs/karta_i_kodeks_broszura_pl.pdf, 9.07.2024.
Fuszara M. (2007), Kobiety w polityce, Warszawa.
Graff A., Korolczuk E. (2022), Anti-Gender Politics in the Populist Moment, Routledge.
HR EXCELLENCE IN RESEARCH. Europejska Karta Naukowca oraz Kodeks Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych (2024), https://amu.edu.pl/uniwersytet/o-uam/hr-excellence-in-research, 9.07.2024.
Jak realizowana jest równość płci w Polsce? Międzynarodowy Dzień Kobiet przypomina o potrzebie wspierania równości płci, 7.03.2024, https://www.magazynrekruter.pl/miedzynarodowy-dzien-kobiet-przypomina-o-potrzebie-wspierania-rownosci-plci/, 4.07.2024.
Kampania 16 dni akcji przeciw przemocy ze względu na płeć (2023), https://kampania16dni.pl/, 28.06.2024.
Klejdysz N. (2016), Urząd pełnomocnika ds. równego traktowania jako element walki politycznej w Polsce, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 4.
Krajowy program działań na rzecz równego traktowania – sprawozdania z konsultacji publicznych, https://www.gov.pl/web/rownetraktowanie/krajowy-program-dzialan-na-rzecz-rownego-traktowania, 7.07.2024.
Krajowy program działań na rzecz równego traktowania na lata 2013–2016 (2013), https://www.un.org/development/desa/disabilities/wp-content/uploads/sites/15/2019/11/Poland_National-Action-Program-for-Equal-Treatment-2013-2016.pdf, Warszawa, 10.12.2024.
Krakowska Fundacja Autonomia, Nie znaczy nie – zapobieganie przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnościami, https://autonomia.org.pl/projekty/nie-znaczy-nie-zapobieganie-przemocy-wobec-kobiet-z-niepelnosprawnosciami/, 29.06.2024.
Kraków pracuje nad Planem Równości Płci. Takie same płace dla kobiet i mężczyzn, www.noizz.pl, 14.05.2022, https://noizz.pl/spoleczenstwo/krakow-pracuje-nad-planem-rownosci-plci-rowne-place-dla-kobiet-i-mezczyzn/9ph1bz2, 16.07.2024.
Krzyżanowska M. (2012), Kobiety w (polskiej) sferze publicznej, Toruń.
Maciejewska B., Kądziela K., Dąbrowska Z. (2011), Drogi równości: Izabela Jaruga-Nowacka – polityczka, feministka, działaczka lewicy, Warszawa.
Międzynarodowe Centrum Szkoleniowe MOP (2008), Stowarzyszenie Europejskich Izb Przemysłowo-Handlowych (EUROCHAMBRES), Przełam stereotypy związane z płcią. Daj szansę talentowi.
MINDtheGEPs – projekt wspierający działania na rzecz równości płci, 9.02.2021, www.bezpieczni.uj.edu.pl,https://bezpieczni.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_bHFKkI5XpNbQ/136167082/147199086, 12.07.2024.
Obserwatorium Równości Płci, http://www.rownoscplci.pl/dotychczasowe-projekty-rownosciowe,22.html, 6.07.2024.
Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. polityk wewnętrznych (2007), Uwzględnianie problematyki płci (gender mainstreaming) przy wykorzystywaniu funduszy strukturalnych, PE 379.206.
Plan Równości Płci 2024–2027, www.gov.pl, 9.04.2024, https://www.gov.pl/web/instytut-lacznosci/plan-rownosci-plci-2024-2027, 15.07.2024.
Plan równości płci w Urzędzie Miejskim Wrocławia, 30.11.2023 https://www.wroclaw.pl/miasto-rownosci/plan-rownosci-plci-w-urzedzie-miejskim-wroclawia, 15.07.2024.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1948 r., www.ms.gov.pl, 28.06.2024.
Rada do spraw Kobiet na Rynku Pracy, www.gov.pl, 9.03.2024, https://www.gov.pl/web/rodzina/rada-do-spraw-kobiet-na-rynku-pracy, 13.07.2024.
Raport GREVIO dotyczący rozwiązań prawnych i innych, służących wdrożeniu postanowień Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska) (2021).
Raport „Unia równości. Między założeniami a rzeczywistością”, 8.04.2024, https://poland.representation.ec.europa.eu/news/raport-unia-rownosci-miedzy-zalozeniami-rzeczywistoscia-2024-03-08_pl, 13.07.2024.
Rozporządzenie (WE) nr 1922/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn, Dz. U. L 403 z 30.12.2006.
Saryusz-Wolska M. (2008), Jak politycy mówią o równouprawnieniu płci? Debata nad projektem ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn, „Kultura i Społeczeństwo”, t. 52, nr 3, Problemy płci.
Stowarzyszenie Kongres Kobiet, https://kongreskobiet.pl/, 6.07.2024.
Stowarzyszenie Kongres Kobiet, raport „Kobiety, rynek pracy i równość płac!”, https://kongreskobiet.pl//wp-content/uploads/2023/05/RAPORT.pdf, 3.07.2024.
Strategia na rzecz równouprawnienia płci. Osiągnięcia i kluczowe obszary działania (2022), https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/justice-and-fundamental-rights/gender-equality/gender-equality-strategy_pl#osi%C4%85gni%C4%99cia-w-dziedzinie-r%C3%B3wno%C5%9Bci-p%C5%82ci, 4.07.2024.
Traktat o Unii Europejskiej, Traktat z Maastricht, https://www.europarl.europa.eu/about-parliament/pl/in-the-past/the-parliament-and-the-treaties/maastricht-treaty, 24.06.2024.
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Rzym 1957.
Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Dz. U. 2009, Nr 203, poz. 1569.
Treaty of Rome (EEC), https://www.europarl.europa.eu/about-parliament/en/in-the-past/the-parliament-and-the-treaties/treaty-of-rome, 24.06.2024.
Uchwała nr 113 Rady Ministrów z dnia 24 maja 2022 r. w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Działań na rzecz Równego Traktowania na lata 2022–2030, 5.07.2022, isap.sejm.gov.pl, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20220000640, 28.06.2024.
Unia równości. Między założeniami a rzeczywistością, 8.08.2024, https://poland.representation.ec.europa.eu/news/raport-unia-rownosci-miedzy-zalozeniami-rzeczywistoscia-2024-03-08_pl, 10.07.2024.
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, Dz. U., 2010, Nr 254, poz. 1700 z późn. zm.
Wawrowski Ł. (2007), Polityka równych szans. Instytucjonalne mechanizmy zwiększania partycypacji kobiet w strukturach politycznych na przykładzie państw Unii Europejskiej, Toruń.
Żmuda A., Czy w szkole katolickiej mogą pracować geje?, 23.09.2010, www.finanse.wp.pl, 10.12.2024.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.