Abstrakt
Polityczne zaangażowanie obywateli postrzegane jest jako wyraz świadomości przynależnych im praw, zdolności do korzystania z mechanizmów demokratycznych, poszanowania reguł, zdolności do wpływania na rzeczywistość społeczno-polityczną. Interesującym studium przypadku jest Albania, państwo przez lata cechujące się niedemokratycznym systemem politycznym, słabe gospodarczo, represyjne, a które od lat wdraża demokratyczne mechanizmy sprawowania władzy. Następstwem zapoczątkowanego u progu lat 90. XX wieku procesu transformacji politycznej były daleko idące zmiany obejmujące również upodmiotowienie społeczeństwa i jego polityczne zaktywizowanie. Celem artykułu jest określenie czynników współcześnie warunkujących poziom i charakter zaangażowania politycznego kobiet, analiza wpływu kwot wyborczych na udział kobiet w polityce oraz zdiagnozowanie wyzwań i barier związanych z udziałem kobiet w polityce. Artykuł koncentruje się na identyfikacji zarówno formalnych, jak i nieformalnych przeszkód, które hamują pełne uczestnictwo kobiet w polityce, pomimo istnienia ram prawnych mających na celu promowanie równouprawnienia. Kluczowe pytanie badawcze brzmi: jakie są główne bariery i ograniczenia udziału kobiet w życiu politycznym Albanii i w jaki sposób wpływają one na efektywność wprowadzonych mechanizmów równouprawnienia? W artykule na podstawie analizy istniejących badań i literatury dotyczącej sytuacji politycznej kobiet w Albanii założono, iż system kwot w Albanii jest skuteczny w zwiększaniu liczbowej reprezentacji kobiet, ale nie eliminuje ograniczeń strukturalnych i kulturowych, które hamują ich rzeczywisty wpływ na politykę. Ponadto przyjęto, iż pomimo formalnych zobowiązań na rzecz równości płci, patriarchalne normy społeczne nadal ograniczają aspiracje polityczne kobiet, prowadząc do ich marginalizacji w procesach decyzyjnych, a brak odpowiednich zasobów ekonomicznych i instytucjonalnych jest jednym z głównych czynników ograniczających pełne uczestnictwo kobiet w polityce Albanii.
Bibliografia
Albania Progress Report (2014), https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/68b4a3e7-d9c6-4edb-9cba-47a826a54b95_en?filename=20141008-albania-progress-report_en.pdf, 18.10.2024.
Burra dhe gra 2023 men and women, https://www.instat.gov.al/media/12598/burra-dhe-gra-2023.pdf, 18.10.2024.
Commission Staff Working Document Albania 2019 Report Accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions 2019 Communication on EU Enlargement Policy, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/d14ab736-12ef-4892-bf95-51d7de7a2840_en?filename=20190529-albania-report.pdf, 18.10.2024.
Commission Staff Working Document Albania 2021 Report Accompanying the document Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions 2021 Communication on EU Enlargement Policy, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/7532fb68-5bd9-4620-ae9c-1df47d34b919_en?filename=Albania-Report-2021.pdf&prefLang=pl, 18.10.2024.
Dani D. (2024), The Condition of Albanian Women: Political Propaganda and Social Change, https://politicsrights.com/albanian-women-communism-illusion-liberation/, 18.10.2024.
Domagała K., Żukiewicz P. (2018), Ewolucja prawa wyborczego do parlamentu Republiki Albanii po 1990 roku, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 5.
Gender Equality Index 2023, https://eige.europa.eu/gender-equality-index/2023, 18.10.2024.
Gender Equality Index for the Republic of Albania 2020, https://eige.europa.eu/sites/default/files/gender_equality_index_albania.pdf, 18.10.2024.
Gender Quotas and Women’s Substantive Representation in the Local Councils of Albania, https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/al/ENGLISH.pdf, 18.10.2024.
Gender Quotas and Women’s Substantive Representation in the Local Councils of Albania, https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/al/ENGLISH.pdf, 18.10.2024.
Gratë që kanë drejtuar partitë politike nga 1944 e deri më sot, https://kohajone.com/politike/grate-qe-kane-drejtuar-partite-politike-nga-1944-e-deri-me-sot/, 18.10.2024.
Grupi parlamentar „Demokraci dhe Integrim”, https://www.parlament.al/struktura/725732ce-d21b-46c4-bc18-7b573a3341d4, 18.10.2024.
LIGJ Nr. 10 019, datë 29.12.2008, Kodi Zgjedhor I Republikës së Shqipërisë, https://kqz.gov.al/wp-content/uploads/2024/09/Kodi-Zgjedhor-2020_perditesuar1-2.pdf, 18.10.2024.
LIGJ Nr. 10 019, datë 29.12.2008, Kodi Zgjedhor I Republikës së Shqipërisë, https://kqz.gov.al/wp-content/uploads/2024/09/Kodi-Zgjedhor-2020_perditesuar1-2.pdf, 18.10.2024.
LIGJ NR. 8417, DATË 21.10.1998, (Amenduar me ligjin nr. 9675, datë 13.1.2007, me ligjin nr. 9904, date 21.4.2008, me ligjin nr.88/2012, me ligjin nr.137/2015 dhe me ligjin nr.76/2016), https://www.gjk.gov.al/web/kushtetuta_e_integruar_me_ndryshimet_e_2016_1648.pdf, 18.10.2024.
Men and Women in Albania (2022), https://www.instat.gov.al/en/themes/demography-and-social-indicators/gender-equality/publication/2023/men-and-women-in-albania-2022/, 18.10.2024.
Monthly ranking of women in national parliaments, https://data.ipu.org/women-ranking/?date_month=6&date_year=2024, 18.10.2024.
Për barazinë gjinore në shoqëri, https://qbz.gov.al/eli/ligj/2008/07/24/9970, 18.10.2024.
Podgórzańska R. (2020), Polska wobec europejskich aspiracji Albanii, w: Gospodarka i polityka w czasach przemian, pod red. M. Kamoli-Cieślik, Ł. Tomczaka, Szczecin.
Podgórzańska R. (2018), Albania w procesie integracji z UE – stan i perspektywy akcesji, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 12.
Qeveria, https://www.kryeministria.al/en/menu-qeveria/, 18.10.2024.
Strategjia kombëtare për barazinë gjinore 2021–2030, https://awenetwork.org/media/646208786d90c.pdf, 18.10.2024.
Strukturat, https://www.parlament.al/deputet/afb72233-f771-4b06-a51a-a42eaef51077, 18.10.2024.
UN in Albania advocates for review of the Gender Equality Law. Interview with Michele Ribotta, Head of the UN Gender Group and UN Women Representative in Albania, https://albania.unwomen.org/en/stories/interview/2023/03/un-in-albania-advocates-for-review-of-the-gender-equality-law, 18.10.2024.
Zgjedhjet për Kuvend 25 prill 2021, https://kqz.gov.al/results/results2021/results2021.htm, 18.10.2024.
Zgjedhjet Vendore, 14 Maj 2023, https://iemis.kqz.gov.al/results2023/results2023.htm?lang=AL, 18.10.2024.
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.