Słowa kluczowe
globalne aspiracje
role międzynarodowe
potęga państw
międzynarodowy układ sił
Jak cytować
Abstrakt
Unia Europejska aspiruje do odgrywania coraz to większej roli nie tylko w regionie europejskiego sąsiedztwa, ale i na płaszczyźnie globalnej. Jest potęgą gospodarczą i kulturowo-cywilizacyjną, przy czym jej siłę generują najsilniejsze państwa członkowskie. Niestety prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym zwłaszcza projekcja siły militarnej wciąż pozostają jej piętą achillesową. Niejednokrotnie bowiem państwom członkowskim z uwagi na odmienne interesy trudno jest wypracować wspólne stanowisko lub podjąć wspólne działania. Ponadto widoczna postępująca reorientacja obecnego liberalnego ładu międzynarodowego na niekorzyść demokratycznych państw Zachodu, osłabienie prawa międzynarodowego i instytucji wielostronnych, narastanie międzynarodowych sprzeczności i otwartych konfliktów w południowym i wschodnim sąsiedztwie, generuje dla UE szereg implikacji, których konsekwencje będą miały wpływ na ostateczny kształt ładu międzynarodowego i miejsca UE w tym systemie.
Bibliografia
A Global Strategy for the European Union’s Foreign And Security Policy (2016), https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/eugs_review_web_0.pdf, 5.09.2022.
Antczak A. (2012), Role międzynarodowe Unii Europejskiej. Aspekty teoretyczne, Wydawnictwo VIZJA PRESS&IT, Warszawa.
Antczak-Barzan A. (2014), Role Unii Europejskiej w obszarze bezpieczeństwa międzynarodowego, 12.04.2014, Geopolityka.org, http://www.geopolityka.org/analizy/unia-europejska/anna-antczak-barzan-role-unii-europejskiej-w-obszarze-bezpieczenstwa-miedzynarodowego, 29.08.2022.
Antczak-Barzan A. (2014), Mentorstwo jako wyznacznik ról międzynarodowych w polityce wschodniej Unii Europejskiej, „Kwartalnik Bellona”, nr 1, Wojskowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Baran B. (2018), Unia Europejska w globalnym układzie sił, w: Czym żyje Unia Europejska? Wybór zagadnień, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Przedstawicielstwo Regionalne Komisji Europejskiej, Wrocław, https://www.dbc.wroc.pl/Content/41247/Baran_Unia_Europejska_w_Globalnym_Ukladzie_Sil_2018.pdf, 10.09.2022.
Barburska O. (2016), Argument siły czy siła argumentów? Unia Europejska w stosunkach międzynarodowych jako soft power, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 10, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2016.10.21
Borkowski P. J. (2021), Unia Europejska: pandemia, pieniądze, populizm i pożegnania, „Rocznik Strategiczny” 2020/21, Wydawnictwo ZNAK, Kraków, https://wnpism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2021/07/Borkowski_Unia_Europejska.pdf, 13.09.2022.
Francja dostarczała broń Rosji. „Złamano zasady przyjęte w UE”, 28.03.2022, Business Insider, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/francja-dostarczala-bron-rosji-zlamano-zasady-przyjete-w-ue/t6n4p6l, 15.09.2022.
Globalna strategia UE w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (2016), 29.11.2016, Materiały OIDE, https://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/pigulki/globalna%20strategia_2016.pdf, 7.09.2022.
Globalny Układ Sił (2008), „Rocznik Strategiczny” 2007/2008, Wydawnictwo ZNAK, Kraków, https://wnpism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2020/03/15_2008.pdf, 12.09.2022.
Godzimirski J. M., Puka L., Stormowska M. (2015), Czy UE wyciągnęła wnioski z kryzysu na Ukrainie? Zmiany w rządzeniu w obszarze bezpieczeństwa, energii i migracji, 02.2015, Raport PISM, Warszawa, https://pism.pl/publikacje/Raport_PISM__Czy_UE_wyci_gn__a_wnioski_z_kryzysu_na_Ukrainie__Zmiany_w_rz_dzeniu_w_obszarze_bezpiecze_stwa__energii_i_migracji, 13.09.2022.
Gotkowska J. (2021), Polityka bezpieczeństwa UE: w poszukiwaniu kompasu, 17.09.2021, Komentarze OSW, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2021-09-17/polityka-bezpieczenstwa-ue-w-poszukiwaniu-kompasu, 12.09.2022.
Indeks Mocy Państw (2018), http://ineuropa.pl/2018/, 13.09.2022.
Informe Elcano de Presencia Global (2022), Real Instituto Elcano Royal Institute, España, https://www.globalpresence.realinstitutoelcano.org/es/data/Presencia_Global_2022.pdf, 12.09.2022.
Kissinger H. (1996), Dyplomacja, Wydawnictwo Philip Wilson, Warszawa.
Kuźniar R. (2002), Tożsamość międzynarodowa Europy (UE), w: Unia Europejska. Nowy typ wspólnoty międzynarodowej, red. E. Haliżak, S. Parzymies, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Milczarek D. (2001), Geopolityczne czynniki kształtujące międzynarodową pozycję Unii Europejskiej – wyznaczniki geograficzne i ekonomiczne (część 1), „Studia Europejskie”, nr 4, Wydawnictwo Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Milczarek D. (2002), Geopolityczne czynniki kształtujące międzynarodową pozycję Unii Europejskiej – wyznaczniki militarne i społeczne (część 2), „Studia Europejskie”, nr 1, Wydawnictwo Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Milczarek D. (2003), Rola międzynarodowa Unii Europejskiej jako „mocarstwa niewojskowego”, „Studia Europejskie”, nr 1, Wydawnictwo Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Musiałek P. (2017), Konflikt militarny na Ukrainie. Aktorzy, scenariusze, rekomendacje dla Polski, Klub Jagielloński, Kraków, http://www.academia.edu/22070350/Konflikt_militarny_na_Ukrainie._Aktorzy_scenariusze_rekomendacje_dla_Polski, 14.09.2022.
Pietraś Z. J. (1989), Pojęcie i klasyfikacja ról międzynarodowych, Lublin.
Podraza A. (2003), Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (EPBiO): Unia Europejska w poszukiwaniu tożsamości na arenie międzynarodowej, w: Integracja europejska – instytucje – polityka – prawo. Księga pamiątkowa dla uczczenia 65-lecia profesora Stanisława Parzymiesa, red. G. Michałowska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Strategiczny kompas na rzecz bezpieczeństwa i obrony – dla Unii Europejskiej, która chroni swoich obywateli, swoje wartości i interesy oraz przyczynia się do międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, 21.03.2022, Bruksela, https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-7371-2022-INIT/pl/pdf, 10.09.2022.
Śledź P. (2021), The EU global strategy – 5 years after. The appropriateness in face of the dynamic strategic realities, „Przegląd Strategiczny”, Issue 14, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/ps/article/view/30785/27186, 10.09.2022. DOI: https://doi.org/10.14746/ps.2021.1.3
Wróblewska-Łysik M. (2016), Europejska Strategia Globalna a możliwości współpracy Unii Europejskiej z NATO po szczycie w Warszawie (2016), „Bezpieczeństwo Narodowe”, I–IV, Wydawnictwo Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/03/37-40_KBN_Wroblewska.pdf, 6.09.2022.
Zając J. (2014), Efektywność ról międzynarodowych Unii Europejskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 8, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2014.8.4
Zięba R. (2003), Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Znojek B., Wnukowski D., Szymańska J., Kulesa Ł., Terlikowski M., Wąsiński M., Szczepanik M., Sasnal P., Płóciennik S., Zaręba Sz., Konsekwencje pandemii COVID-19 dla stosunków międzynarodowych, 07.2020, Raport PISM, https://pism.pl/publikacje/Konsekwencje_pandemii_COVID19_dla_stosunkow_miedzynarodowych, 12.09.2022.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Natalia Adamczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.