Słowa kluczowe
Mołdawia
Europejska Polityka Sąsiedztwa
Partnerstwo Wschodnie
umowa stowarzyszeniowa
Jak cytować
Abstrakt
Celem badawczym pracy jest analiza ewolucji dwustronnych stosunków między Unią Europejską a Mołdawią od lat 90. XX w. do chwili obecnej, ze szczególnym uwzględnieniem udziału republiki mołdawskiej w Europejskiej Polityce Sąsiedztwa i Partnerstwie Wschodnim oraz podpisania i realizacji umowy stowarzyszeniowej. Współczesne wyzwania i zagrożenia (m.in. rosyjska agresja na Ukrainę) w znacznym stopniu wpłynęły na bezpieczeństwo UE, a także rozwój stosunków między UE a krajami sąsiedzkimi. W szczególności przed Mołdawią (jak i Ukrainą) otwarta została perspektywa członkostwa w strukturach UE. W pracy autorka postawiła hipotezę badawczą, iż mimo przyznania Mołdawii statusu kraju kandydującego do UE, republika wciąż posiada znaczące problemy wewnętrzne, brak rozwiązania których może w dużym stopniu odroczyć w czasie rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych lub wręcz zahamować unijno-mołdawską współpracę.
Bibliografia
Alegerile Parlamentului Republicii Moldova din 30 noiembrie 2014, Central Electoral Commission of the Republic of Moldova, https://a.cec.md/storage/old_site_files/r/r/, 22 May 2022.
Bogucka H. (2008), Ewolucja koncepcji polityki zagranicznej Republiki Mołdawii, in: Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, ed. by W. Baluk, Wrocław.
Całus K. (2014a), Mołdawia: umiarkowany sukces partii proeuropejskich, “Analizy OSW im. M. Karpia”, 3.12.2014, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-12-03/moldawia-umiarkowany-sukces-partii-proeuropejskich, 22 May 2022.
Całus K. (2014b), Rosyjskie sankcje wobec Mołdawii. Niewielkie efekty, spory potencjał, “Komentarze OSW im. M. Karpia”, no. 152.
Całus K. (2022), Mołdawia: nadciągający kryzys energetyczny, “Analizy OSW im. M. Karpia”, 7.04.2022, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-04-07/moldawia-nadciagajacy-kryzys-energetyczny, 29 July 2022.
Cianciara A. K. (2014), Partnerstwo Wschodnie 2009–2014. Geneza. Funkcjonowanie. Uwarunkowania, Warszawa.
Commission Staff Working Document. Accompanying the Communication from the Commission to the Council and the European Parliament ‘Implementation of the European Neighbourhood Policy in 2007’. Progress Report. Moldova (2008), SEC(2008) 399, Brussels, 3rd April 2008.
Commission Staff Working Document. Accompanying the Communication from the Commission to the European Parliament and the Council ‘Implementation of the European Neighbourhood Policy in 2008’. Progress Report Republic of Moldova (2009), SEC(2009) 514, Brussels, 23.4.2009.
Commission Staff Working Document. Accompanying the: Communication from the Commission to the Council and the European Parliament on Strengthening the European Neighbourhood Policy. ENP Progress Report. Moldova (2006), {COM(2006) 726 final}, SEC(2006) 1506/2, Brussels, 4th December 2006.
Commission Staff Working Document. Accompanying the Communication from the Commission to the European Parliament and the Council. Taking stock of the European Neighbourhood Policy (ENP). Implementation of the European Neighbourhood Policy in 2009. Progress Report Republic of Moldova (2010), SEC(2010) 523, Brussels, 12/05/2010.
Commission Staff Working Paper. European Neighbourhood Policy – Country Report. Moldova, {COM(2004)373 final}, SEC(2004) 567, Brussels, 12.5.2004.
Communication from the Commission. European Neighbourhood Policy. Strategy Paper, COM(2004) 373 final, Brussels, 12.05.2004.
Council conclusions on the Republic of Moldova, Council of the EU. Press release, 15.02.2016, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/02/15/fac-moldova-conclusions/, 22 May 2022.
Czerniewicz K. (2016), Mołdawia: kryzys opcji europejskiej, “Ośrodek Analiz Strategicznych”, 13.04.2016, https://oaspl.org/2016/04/13/moldawia-kryzys-opcji-europejskiej/, 22 May 2022.
Decyzja Komisji z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie wykazu państw beneficjentów, które kwalifikują się do szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów, przewidzianego w art. 26 lit. e) rozporządzenia Rady (WE) nr 980/2005 wprowadzającego plan ogólnych preferencji taryfowych (2005/924/WE), O.J. EU L, 2005, no. 337.
Delcour L. (2011), The Institutional Functioning of the Eastern Partnership: An Early Assessment, “Eastern Partnership Review”, no. 1.
De Munter A. (2021), Rozszerzenie i sąsiedztwo Unii Europejskiej. Bałkany Zachodnie, European Parliament, http://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/168/balkany-zachodnie, 16 May 2022.
EU – Republic of Moldova Cooperation Council, 17732/09 (Presse 388), Brussels, 21 December 2009.
European Parliament resolution of 14 November 2018 on the implementation of the EU Association Agreement with Moldova (2017/2281(INI)), P8_TA-PROV(2018)0458, 14.11.2018, Strasbourg.
Gandecka M. (2011), UE zaczyna negocjacje z Gruzją i Mołdawią ws. strefy wolnego handlu, „UniaEuropejska.org”, 13.12.2011, http://uniaeuropejska.org/ue-zaczyna-negocjacje-z-gruzj-i-modawi-ws-strefy-wolnego-handlu/, 26 May 2018.
Górka-Winter B. (2003), Polityka zewnętrzna UE wobec Bałkanów Zachodnich – wniosek Chorwacji o przystąpienie do UE, “Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Biuletyn”, no. 36(140).
Joint Staff Working Document. Association Implementation Report on Moldova (2018), SWD(2018) 94 final, Brussels, 3.4.2018.
Joint Staff Working Document. Association Implementation Report on the Republic of Moldova (2017), SWD(2017) 110 final, Brussels, 10.3.2017.
Joint Staff Working Document. Association Implementation Report on the Republic of Moldova (2021), SWD(2021) 295 final, Brussels, 13.10.2021.
Joint Staff Working Document. Implementation of the European Neighbourhood Policy in the Republic of Moldova. Progress in 2014 and recommendations for actions. Accompanying the document „Joint Communication to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions”. Implementation of the European Neighbourhood Policy in 2014 (2015), SWD(2015) 69 final, Brussels, 25.3.2015.
Kalicka-Mikołajczyk A. (2016), Pogłębiona i kompleksowa strefa wolnego handlu – nowa forma współpracy gospodarczej Unii Europejskiej z krajami partnerskimi Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, “Ekonomia – Wrocław Economic Review”, no. 22/2. DOI: https://doi.org/10.19195/2084-4093.22.2.2
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady. Partnerstwo wschodnie, {SEK(2008) 2974}, KOM(2008) 823 wersja ostateczna, Bruksela, dnia 3.12.2008.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady. Opinia Komisji w sprawie wniosku Republiki Mołdawii o członkostwo w Unii Europejskiej, COM(2022) 406 final, Bruksela, dnia 17.6.2022 r.
Kościński P., Serwetnyk T., Lorenz W. (2009), Atak na parlament Mołdawii, “Rzeczpospolita”, 7.04.2009, https://www.rp.pl/artykul/288066-Atak-na-parlament--Moldawii.html, 17 June 2022.
Lyubashenko I. (2012), Europejska Polityka Sąsiedztwa Unii Europejskiej wobec państw Europy Wschodniej, Toruń.
Lubicz-Miszewski M. (2012), Geneza, przebieg i próby przezwyciężenia konfliktu o Naddniestrze, “Zeszyty Naukowe WSOWL”, no. 3(165).
Marcinkowska P. (2011), Europejska Polityka Sąsiedztwa. Unia Europejska i jej sąsiedzi – wzajemne relacje i wyzwania, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511342
Marcinkowska P. (2014), Mołdawia w Europejskiej Polityce Sąsiedztwa – wyzwania i efekty współpracy, in: Mołdawia i Unia Europejska. Od współpracy do integracji, ed. by B. Piskorska, M. Kosienkowski, Lublin.
Miarka A. (2020), Obecność rosyjskich sił zbrojnych na obszarze Naddniestrza w drugiej dekadzie XXI wieku – wybrane aspekty, “Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, vol. 66. DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2020.66.05
Mołdawia: pełnia władzy dla sił proeuropejskich, “Analizy OSW im. M. Karpia”, 12.07.2021, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-07-12/moldawia-pelnia-wladzy-dla-sil-proeuropejskich, 28 July 2022.
Mołdawia: Rada przyjmuje decyzję o podpisaniu umowy w sprawie wsparcia operacyjnego Fronteksu w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę, European Council/Council of the European Union, 23.03.2022, https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/03/17/moldova-council-adopts-decision-to-sign-agreement-for-frontex-operational-support-in-light-of-russia-s-invasion-of-ukraine/, 10 October 2022.
Nitszke A. (2016), W kierunku nowej Europejskiej Polityki Sąsiedztwa Unii Europejskiej, “Rocznik Integracji Europejskiej”, no. 10. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2016.10.24
Olszewski P., Schlesinger K. (2012), Europejska Polityka Sąsiedztwa wobec Republiki Mołdawii, in: Europejska Polityka Sąsiedztwa Unii Europejskiej. Geneza, doświadczenia, perspektywy, ed. by J. M. Fiszer, Warszawa.
Orzechowski M., Noskowska D. (2016), Między Rosją a Zachodem. Polityczno-społeczny wymiar relacji Mołdawii z Unią Europejską, “Opuscula Sociologica”, no. 3.
Pasierbiak P. (2012), Finansowanie Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, in: Europejska Polityka Sąsiedztwa Unii Europejskiej, ed. by M. Pietraś, K. Stachurska-Szczesiak, J. Misiągiewicz, Lublin.
Piskorska B. (2014), Mołdawia w Partnerstwie Wschodnim – instrumenty i ich implementacja, in: Mołdawia i Unia Europejska. Od współpracy do integracji, ed. by B. Piskorska, M. Kosienkowski, Lublin.
Press Release – 2590th of the General Affairs and External Relations Council Meeting, 10189/04 (Presse 195), Luxembourg, 14 June 2004.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie sytuacji w Republice Mołdowy, P6_TA(2009)0384, O.J. EU C, 2010, no. 212 E.
Rodkiewicz W. (2012), Konsekwencje wyboru prezydenta Mołdawii, “Analizy OSW im. M. Karpia”, 21.03.2012, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2012-03-21/konsekwencje-wyboru-prezydenta-moldawii, 22 May 2022.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 980/2005 z dnia 27 czerwca 2005 r. wprowadzające plan ogólnych preferencji taryfowych, O.J. EU L, 2005, no. 169.
Schwartz R. (2022), Mołdawia. Krok za krokiem do Unii Europejskiej, „Deutsche Welle”, 23.06.2022, https://www.dw.com/pl/mo%C5%82dawia-krok-za-krokiem-do-unii-europejskiej/a-62224110, 28 July 2022.
Stępniewski T. (2015), Partnerstwo Wschodnie Unii Europejskiej: w poszukiwaniu nowego modelu integracji, “Myśl Ekonomiczna i Polityczna”, no. 4.
Stosunki UE–Mołdawia, European Council/Council of the European Union, 22.07.2022, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eastern-partnership/moldova/, 23 July 2022.
The Declaration on Political Partnership to Achieve the Objectives of the European Integration, 25.03.2005, in: New Parliament’s Declaration on Political Partnership, “Moldova.org”, http://www.moldova.org/en/new-parliaments-declaration-on-political-partnership-1223-eng/, 26 May 2022.
The European External Action Service (2005), EU/Moldova Action Plan, 22.02.2005, https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/moldova_enp_ap_final_en.pdf, 26 May 2022.
Tkachuk O. (2015), Europejska Polityka Sąsiedztwa, in: Polityki europejskie. Perspektywa finansowa UE 2014–2020, ed. by A. Nitszke, Kraków.
Tkachuk O. (2018), Znaczenie traktatu lizbońskiego dla rozwoju współpracy między Unią Europejską a jej państwami sąsiedzkimi, “Politeja”, no. 54. DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.15.2018.54.26
Tkachuk O. (2021), Successes and Failures in the Implementation of the Eastern Partnership Objectives in a Changing Security Environment, in: Eastern Partnership. The Role and Significance in the Process of Transformation of the Countries of Eastern Europe and the South Caucasus, ed. by P. Bajor, Kraków. DOI: https://doi.org/10.12797/9788381386425.03
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), O.J. EU C, 2012, no. 326.
UE rozpoczyna dialog wizowy z Mołdawią, “Analizy OSW im. M. Karpia”, 23.06.2010, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2010-06-23/ue-rozpoczyna-dialog-wizowy-z-moldawia, 26 May 2022.
Układ o Stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony, O.J. EU L, 2014, no. 260.
Umowa o Partnerstwie i Współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi a Republiką Mołdowy, O.J. EC L, 1998, no. 181.
Visa liberalisation for Moldova, 7645/14 (OR. en) PRESSE 146, Brussels, 14 March 2014.
Węc J. J. (2011), Polska wobec projektu Partnerstwa Wschodniego, in: Partnerstwo Wschodnie. Wielka szansa Europy. Eastern Partnership. Great chance for Europe, ed. by J. Sawczuk, Poznań–Chorzów.
Wróbel J. (2004), Unia Europejska a Mołdawia, “Prace OSW im. M. Karpia”, no. 13.
Wspólny komunikat prasowy z pierwszego posiedzenia Rady Stowarzyszenia Unii Europejskiej i Republiki Mołdawii, Council of the EU. Press release, 16.03.2015, https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2015/03/16/first-association-council-meeting-between-european-union-republic-moldova/, 22 May 2022.
Zaniewicz M. (2022), Synchronisation of Ukraine’s and Moldova’s Grids with the European Electricity System, “The Polish Institute of International Affairs. Spotlight”, no. 67.
Андриеш В. (2015), Детерминанты евроинтеграции Молдовы после распада Советского Союза, in: Детерминанты и перспективы политики европейской интеграции Республики Молдова, ed. by П. Байор, Kraków.
Евразийская экономическая комиссия (2018), Итоги ВЕЭС: Молдове предоставлен статус государства-наблюдателя при ЕАЭС, страны Союза укрепляют основу для устойчивого экономического развития, взаимодействия с третьими странами, реализуют цифровую повестку, расширяют единый рынок услуг, 14.05.2018, http://www.eurasiancommission.org/ru/nae/news/Pages/14-05-2018-3.aspx, 26 May 2022.
МИД ПМР (2003), Меморандум об основных приципах государственного устройства объединенного государства, 15.11.2003, http://mfa-pmr.org/ru/KdT, 26 May 2022.
Республика Молдова, Парламент (1995), Постановление Nr. 368 от 08.02.1995 об утверждении Концепции внешней политики Республики Молдова, “Monitor Oficial”, no. 020, http://lex.justice.md/ru/306955/, 23 May 2022.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Olesia Tkachuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.