Słowa kluczowe
liquid modernity
Generation Z
school
university
Jak cytować
Abstrakt
The article addresses the role and tasks of the modern school and university in relation to the educational needs of Generation Z, born and raised in the realities of liquid modernity. Given the peculiarity of these realities, the key need of contemporary society in general, and of Generation Z in particular, appears to be the development of learning competences. The role and task of the school and university therefore boils down to teaching how to learn, to enjoy discovering the truth and sharing it. The aim of this article is to answer the questions to what extent school and university institutions fulfil this role and task, and what challenges they face.
Bibliografia
Bauman, Z. (2006a). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie
Bauman, Z. (2006b). Życie na przemiał. Kraków: Wydawnictwo Literackie
Bauman, Z. (2007). Szanse etyki w zglobalizowanym świecie. Kraków: Wydawnictwo Znak
Brzeziński, J.M. (2019). Podstawowe wartości uniwersytetu. Pamiętnik Literacki CX, 4, 109-116 DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2019.4.7
Carr, N. (2013). Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg. Gliwice: Wydawnictwo Helion
Dębski, (2016). Nałogowe korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegółowa charakterystyka zjawiska fonoholizmu w Polsce. Raport z badań. Gdynia: Fundacja Dbam o Mój Z@sięg
Dweck, C. (2013). Psychologia sukcesu. Warszawa: Wydawnictwo Muza
European Commission (2001). Making a European area of lifelong learning a reality. Brussels, Belgium: European Commission
Gould, D., Weinberg, R.A. (2015). Foundations of Sport & Exercise Psychology. Wydawnictwo Human Kinetics
Hawkins, D.R. (2010). Siła czy moc. Ukryte determinanty ludzkiego zachowania. Warszawa: Wydawnictwo Virgo
Hawkins, D.R. (2012). Przekraczanie poziomów świadomości. Warszawa: Wydawnictwo Virgo
Illeris, K. (2006). Trzy wymiary uczenia się. Wrocław: Wydawnictwo DSWE
Jabłecka, J. (2000). Misja organizacji a misja uniwersytetu. Nauki i Szkolnictwo Wyższe 2/16, 7-25
Juchnowicz, M. (2009). Kulturowe uwarunkowania zarządzania kapitałem ludzkim. Kraków: Oficyna Wolters Kluwer Business
Kisiel-Dorohinicka, C. (2017). Dorastanie w płynnym świecie. W poszukiwaniu źródeł lęków i bezsilności współczesnej młodzieży. W: B. Bodzioch-Bryła, L. Dorak-Wojakowska (red.),
Anatomia strachu. Strach, lęk i ich oblicza we współczesnej kulturze, (ss. 529-546). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum
Kujawiński, J. (2010). Ewolucja szkoły i jej współczesna wizja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
Langier, C. (2016). Miejsce i rola multimediów w życiu dzieci w młodszym wieku szkolnym. Edukacja – Technika – Informatyka, 2(16), 176-182 DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2016.2.23
Marcela, M. (2021). Selekcje. Jak szkoła niszczy ludzi, społeczeństwa i świat. Kraków: Wydawnictwo Znak
Matczak, A., Martowska, K. (2011). Z badań nad uwarunkowaniami kompetencji emocjonalnych. Studia Psychologica, 11(1), 5-18
Melosik, Z. (2003) Edukacja, młodzież i kultura współczesna: kilka uwag o teorii i praktyce pedagogicznej. Chowanna, 1, 19-37
Morbitzer, J. (2003). Nowa kultura uczenia się – ku lepszej edukacji w cyfrowym świecie. W: K. Denek, A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Od tradycji do nowoczesności.
Aksjologia w edukacji jutra (ss. 138-148). Sosnowiec: Wyższa Szkoła Humanitas
Morbitzer, J. (2012). Nowe uwarunkowania edukacyjne epoki dzieci sieci. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, LXV, 31-48
Morbitzer, J. (2014a). O wychowaniu w świecie nowych mediów: zarys problematyki. Labor et Educatio 2, 119-143
Morbitzer, J. (2014b). Refleksje pedagogiczne na temat intelektualnej kondycji cyfrowych tubylców. Psychologia Wychowawcza, 5, 115-130
Morbitzer, J. (2017). Współczesny uczeń jako homo mediens – edukacyjne implikacje. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 14, 71-81
Musiał, K. (2013). Uniwersytet na miarę swego czasu. Transformacja społeczna w dobie postindustrialnej a zmiany w szkolnictwie wyższym krajów nordyckich. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants, Part 1. On the Horizon, 9, 5, 1-6 DOI: https://doi.org/10.1108/10748120110424816
Skrzypińska, K. (2015). Duchowa tożsamość, czyli poszukiwanie siebie ponad przestrzenią i czasem – ujęcie według modelu Potrójnej Natury Duchowości (PND). W: H. Grzymała-Moszczyńska, D. Motak (red.), Religia. Religijność. Duchowość. W poszukiwaniu nowych perspektyw (ss. 33-44). Księga jubileuszowa dla Pawła M. Sochy od przyjaciół i uczniów,
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Spitzer, M. (2016). Cyberchoroby. Łódź: Wydawnictwo Dobra Literatura
Szpunar, M. (2015). Internet i jego wpływ na procesy pamięciowe. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 18, 2(70), 149-156
Sztompka, P. (2014). Uniwersytet współczesny: zderzenie dwóch kultur. Nauka Polska, 1, 7-18
Sztompka, P. (2019). Misja uniwersytetu dzisiaj. W: J.M. Brzeziński, T. Wallas (red.), Uniwersytet XXI wieku. Między uniwersytetem Humboldta a uniwersytetem badawczym (ss. 23-31). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
Tapscott, D. (2010). Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne
Toffler, A. (2007). Szok przyszłości. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz
UNESCO, (2005). Towards Knowledge Societies. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural
Urbaniak, M. (2014). Gorzki posmak płynnej nowoczesności. Wybrane zagadnienia z filozofii społecznej Zygmunta Baumana. KNUV, 4(42), 5-27
Weinberg, R.S., Gould, D. (2015). Foundations of sport and exercise psychology (6th ed.). Human Kinetics
Wiktorowicz J., Warwas I., Kuba M. i in. (2016). Pokolenie – co się zmienia? Kompendium zarządzania multigenergacyjnego. Warszawa: Wolters Kluwer
Zakowicz, I. (2012). Idea uniwersytetu Wilhelma von Humboldta – kontynuacja czy zmierzch? Ogrody Nauki i Sztuki, 2, 62-74 DOI: https://doi.org/10.15503/onis2012.62.74
Brzeziński, J.M. Czy Polsce potrzebne są nauki humanistyczne i społeczne? W: J. Kierzek (red.), Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu, w nowej Europie (ss. 32-39),
Warszawa: IBL PAN; pobrane z: https://ibl.waw.pl/nh01.pdf [dostęp: 05.08.23]
Głębocki, R. (2014). Nowa kultura uczenia się a edukacja i praca w epoce cyfrowej, 1-7, pobrane z: https://ktime.up.krakow.pl/symp2014/referaty_2014_10/glebocki.pdf [dostęp: 10.08.2023]
Goetz, (2015). Czy internet pozbawia nas empatii? Niebieska linia nr 3/98; pobrane z: www.pismo.niebieskalinia.pl [dostęp: 10.08.2023]
https://biznes.interia.pl/finanse/news-pokolenie-z-konsumuje-tresci-zupelnie inaczej,-nId,6395666#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome [dostęp: 10.08.2023]
https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/EDUC_UOE_PERP01__custom_5643954/default/table?lang=fr [dostęp: 05.08.23]
https://wartowiedziec.pl/edukacja-kultura-i-sport/27690-modziey-chowanie [dostęp: 10.09.23]
https://zpe.gov.pl/pdf/POLLiA2oG [dostęp: 05.09.23]
Kluza, S. (2019). Każde pokolenie ma własny czas i... preferencje zakupowe. Jak kupują pokolenia X, Y, Z? Magazyn E-commerce. Portal nr 7; pobrane z: https://www.magazyn-ecommerce. pl/artykul/kazde-pokolenie-ma-wlasny-czas-i-preferencje-zakupowe-jak-kupuja-pokolenia-x-y-z [dostęp: 10.08.2023]
Kola, A.M., Leja, K. (2015). Rozszerzona trzecia misja uniwersytetu na przykładzie jego relacji z podmiotami trzeciego sektora. E-mentor nr 4(61), 4–12; pobrane z: http://dx.doi.org/10.15219/em61.1201 [dostęp: 10.08.2023] DOI: https://doi.org/10.15219/em61.1201
Kołodziej, J. (2016). Dlaczego ludzie dorośli się uczą? Rozważania na temat idei kształcenia przez całe życie w aspekcie wychowania nowego typu człowieka; pobrane z: https://docplayer.pl/108211411-Mgr-jolanta-kolodziej-uniwersytet-jana-kochanowskiego-w-kielcach-wstep-koncepcja-edukacji-przez-cale-zycie-jawi-sie-jako-klucz-do-bram-xxi-wieku-1.html [dostęp: 10.08.2023]
Kowalska, D. (2022). Nauczyciel to nie jest zawód dla młodych; pobrane z: https://plus.polskanews.pl/nauczyciel-to-nie-jest-zawod-dla-mlodych-ludzi/ar/c15-16814257 [dostęp 05.08.23]
Mellibruda, J. Poszukiwanie i utrata mocy osobistej; pobrane z: https://psychologia.edu.pl/component/content/article/115-teksty/1380-poszukiwanie-i-utrata-mocy-osobistej.html [dostęp: 10.08.2023]
Półturzycki, J. (2004). Źródła i tendencje rozwojowe edukacji ustawicznej. E-mentor, 5(7), 47-50; pobrane z: https://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/7/id/97 [dostęp: 10.08.2023]
Przeorek, J. (2023). Zarobki nauczycieli mogą zaskoczyć. Ile naprawdę dostają co miesiąc?; pobrane z: https://edukacja.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/9281163,zarobki-nauczycieli-moga-zaskoczyc-ile-naprawde-dostaja-co-miesiac.html [dostęp: 10.08.2023]
Radziejowska, A. (2021). Co to jest edukacja alternatywna i skąd się bierze jej rosnąca popularność; pobrane z: https://witrynawiejska.org.pl/2021/09/30/co-to-jest-edukacja-alternatywna-i-skad-sie-bierze-jej-rosnaca-popularnosc [dostęp: 05.08.23]
Rosiński, K. (2023). Pokolenie Z wydaje pieniądze na „ostentacyjny konsumpcjonizm”. Millenialsi stawiają na doświadczenia. Money.pl; pobrane z: https://www.money.pl/pieniadze/pokolenie-z-wydaje-pieniadze-na-ostentacyjny konsumpcjonizm-millenialsi-stawiaja-na-doswiadczenia-6884904657116064a.html [dostęp: 10.08.23]
Szkoła TVP. Nauczyciele programu w ogniu krytyki; pobrane z: https://wiadomosci.onet.pl/kraj/koronawirus-w-polsce-szkola-z-tvp-w-ogniu-krytyki/pm18bc0 [dostęp: 05.08.23]
Sikorska, I. (2011). Edukacja alternatywna – bogactwo różnorodności, 47-64; pobrane z: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/79493/sikorska_edukacja_alternatywna_bogactwo_roznorodnosci_2011.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 12.09.23]
Wesoła, B. (2022). Rośnie liczba nastolatków uzależnionych od internetu oraz mających myśli samobójcze. To trzeba wiedzieć. Strefa edukacji; pobrano z: https://strefaedukacji.pl/rosnie-liczba-nastolatkow-uzaleznionych-od-internetu-oraz-majacych-mysli-samobojcze-to-trzeba-wiedziec/ar/c5-16855895 [dostęp: 10.08.23]
Wróblewska, W. (2006) Konsekwencje założeń koncepcji edukacji ustawicznej dla autoedukacji. E-mentor, 5(17), 47-52; pobrane z: https://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/17/id/356 [dostęp: 05.08.23]
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Blachowska-Szmigiel Marzena
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.