Słowa kluczowe
graffiti
Lupa romana
Lupa Capitolina
Wilczyca rzymska
Acca Larentia
Romulus i Remus
Jak cytować
Abstrakt
W artykule, wychodząc od treści kilku graffiti umieszczonych w przestrzeni miejskiej współczesnego Rzymu, staram się pokazać ewentualną niejednoznaczność tych napisów. Dotyczą one wilczycy rzymskiej (lupa Romana), symbolu zrośniętego z Rzymem starożytnym. Analiza antycznych przekazów literackich dowodzi, że dla samych starożytnych lupa pozostawała figurą wieloznaczną.
Finansowanie
Artykuł powstał na marginesie głównego nurtu badań w ramach realizacji tematu „Oblicza władcy rzymskiego w zwierciadle mennictwa prowincjonalnego” opracowywanemu dzięki wsparciu Fundacji Lanckorońskich
Bibliografia
Bibliografia
Alföldi M.R., Formigli E., Fried J. 2011, Die römische Wölfin. Ein antikes Monument stürzt von seinem Sockel / The Lupa Romana. An Antique Monument Falls from Her Pedestal, Stuttgart.
Briquel D. 1976, L’oiseau ominal, la louve de Mars, la truie féconde, Mélanges de l’École française de Rome, Antiquité 88, 1, s. 31-50. DOI: https://doi.org/10.3406/mefr.1976.1051
Carandini A. (a cura di) 2006, La leggenda di Roma, I. Dalla nascita dei gemelli alla fondazione della città, Milano.
Carcopino J. 1925, La louve du Capitole, Paris. DOI: https://doi.org/10.3406/bude.1925.6317
Carruba A.M. 2006, La Lupa Capitolina: un bronzo medievale, Roma. Crawford M.H. 1974, Roman Republican Coinage, Cambridge.
D’Alessio M.T. 2006, Commento, [w:] A. Carandini (a cura di), La leggenda di Roma, I. Dalla nascita dei gemelli alla fondazione della città, Milano, s. 247-339.
D’Anna G. 1992a, Commento, [w:] G. D’Anna (red.), Origine del popolo Romano, Vicenza, s. 59-130.
D’Anna G. 1992b, Introduzione, [w:] G. D’Anna (red.), Origine del popolo Romano, Vicenza, s. xi-xxxii. Dardenay A. 2012, Images des fondateurs. D’Enée à Romulus, Bordeaux.
Dulière C. 1979, Lupa Romana. Recherches d’iconographie et essai d’interprétation, Bruxelles-Rome.
Evans Rose J. 1991, The Sacred Figs in Rome, Latomus 50, 4, s. 798-808.
Ganz E. 2008, Świat graffiti. Sztuka uliczna pięciu kontynentów, Warszawa. Gnecchi F. 1912, I medaglioni romani, Milano.
Jordan H. 1869, Über das Buch Origo Gentis Romanae, Hermes 3, 3, s. 389-428.
Kaczor I. 2009, Rzymska „Mater Larum” – dwa oblicza bogini, Classica Wratislaviensia 29, s. 21-29.
Kaczor I. 2012, Deus, ritus, cultus. Studium na temat charakteru religii starożytnych Rzymian, Łódź.
Kluczek A.A. 2019, Primordia Romana. Mityczna przeszłość Rzymu i pamięć o niej w rzymskich numizmatach zaklęta, Katowice.
Kluczek A.A. 2021, Wplątana w historię wieku XX. Wilczyca rzymska w starych i nowych obrazach, [w:] M. Gruszczyk, J. Januszewska-Jurkiewicz, L. Krzyżanowski, M. Skrzypek (red.), Środkowa i wschodnia Europa w zwierciadle historii: wielkiej oraz codziennej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Sylwestrowi Fertaczowi, Bielsko-Biała, s. 23-45.
Kołoczek B.J. 2016, Wstęp, [w:] B.J. Kołoczek (przeł., wstępem i przypisami opatrzył), Origo gentis Romanae. Początki narodu rzymskiego. De viris illustribus urbis Romae. O słynnych mężach miasta Rzymu, Warszawa, s. 9-43.
“La Lupa”, nascita di un nuovo movimento studentesco [online]. MicroMega [dostęp: 2022-05-27]. Dostępny w Internecie: <https://www.micromega.net/la-lupa-movimento-studentesco>.
Lentano M. 2015, Il mito delle origini, le origini del mito. Cos’è e di cosa parla l’ „Origo gentis Romanae”, [w:] M. Lentano (red.), Anonimo. Un’altra storia di Roma. Origo gentis Romanae, Torino, s. ix-lxiv.
Moch W. 2016, Street art i graffiti. Litery, słowa i obrazy w przestrzeni miasta, Bydgoszcz. Mommsen Th. 1877, Zu der Origo Gentis Romanae, Hermes 12, 4, s. 401-408.
Osika G. 2008, Graffiti – znaki miasta, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i Zarządzanie 43, s. 125-146.
Parisi Presicce C. 2010, Un’ opera bronzea di stile severo, [w:] G. Bartoloni (red.), La Lupa Capitolina: nuove prospettive di studio. Incontro-dibattito in occasione della pubblicazione del volume di Anna Maria Carruba, La Lupa Capitolina: un bronzo medievale. Sapienza, Università di Roma, Roma 28 febbraio 2008, Roma, s. 175-198.
Peter H. 1914a, C. Licinius Macer, [w:] H. Peter (red.), Historicorum Romanorum Reliquiae, 1, Lipsiae, s. cccl-ccclxv.
Peter H. 1914b, Q. Fabius Pictor, [w:] H. Peter (red.), Historicorum Romanorum Reliquiae, 1, Lipsiae, s. lxix-c.
Peter H. 1914c, Valerius Antias, [w:] H. Peter (red.), Historicorum Romanorum Reliquiae, 1, Lipsiae, s. cccv-cccxxxiii.
Richard J.-C. 1983a, Introduction, [w:] J.-C. Richard (tekst, tłum. i oprac.), Pseudo-Aurélius Victor, Les Origines du Peuple Romain, Paris, s. 7-71.
Richard J.-C. 1983b, Notes complémentaires, [w:] J.-C. Richard (tekst, tłum. i oprac.), Pseudo-Aurélius Victor, Les Origines du Peuple Romain, Paris, s. 105-182.
Rissanen M. 2015, Wolf portents in Ancient Rome, Athenaeum 113, 1, s. 123-139.
Rymsza J. 1998, Pons sublicius – konstrukcja najstarszego rzymskiego mostu przez Tyber, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 43, 4, s. 283-289.
Sehlmeyer M. 2004, Origo Gentis Romanae. Die Ursprünge des römischen Volkes. Herausgegeben, übersetzt, kommentiert und mit Essays versehen von M. Sehlmeyer, Darmstadt.
Sławek-Czochra M. 2013, Graffiti jako forma twórczości i przejaw tożsamości, Lublin.
Smith Ch.J. 2005, The „Origo Gentis Romanae”: Facts and fictions, Bulletin of the Institute of Classical Studies 48, 1, s. 97-136. DOI: https://doi.org/10.1111/j.2041-5370.2005.tb00257.x
Venturi A. 1919, Romolo e Remo di Antonio Pollaiolo, L’Arte 22, s. 133-135. Vincenz S. 2003, Na wysokiej połoninie. Nowe czasy, 1: Zwada, Sejny.
Welt S. 1997, Der Historiker C. Licinius Macer. Einleitung, Fragmente, Kommentar, Stuttgart– Leipzig. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110961195
Wypustek A. 2020, Rzymskie graffiti seksualne, erotyczne i miłosne z Pompejów i Herkulanum (I wiek n.e.), Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Agata A. Kluczek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.