Mots-clés
EMPIRE
CHURCH
Comment citer
Résumé
Aurelius Ambrosius is a characteristic example of an official of the imperial administration who made a clerical career in the early days of Christianization of the Empire. His life was full of unexpected events. Born into a Christian family, he still put off the moment of baptism – a common custom, yet not recommended by the Church. His stable career path changed radically when Ambrosius was elevated to the rank of Bishop of Milan.
Références
Ambroży, [w:] F.L. Cross, E.A. Livingstone (red.), Encyklopedia Kościoła (dalej EK), 1, tłum. zbior., Warszawa 2004, s. 66:
Ambroży, [w:] J.M. Szymusiak, M. Starowieyski, Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, Poznań 1971, s. 23–24:
Barnes T.D., Athanasius and Constantius. Theology and Politics in the Constantinian Empire, Cambridge–London 1993, s. 51
Bernardi J., Saint Grégoire de Nazianze. Le Théologien et son temps (330–390), Paris 1995, s. 227–228;
Brennecke H.Ch., Konstantius II. und der Gallische Episcopat. Gab es eine Opposition gallischer Bischöfe unter Führung Hilarius’ von Poitiers gegen die Beschlüsse der Synoden von Arles (353) und Mailand (355)?, [w:] MHE, Warszawa–Louvain-La-Neuve–Bruxelles 1983, s. 216–222;
Brown P., Augustyn z Hippony, tłum. W. Radwański, Warszawa 1993, s. 417–418;
Brown P., Zmierzch starożytności, tłum. M. Rostworowska, [w:] P. Veyne (red.), Historia życia prywatnego, s. 286–288; P. Veyne, Cesarstwo Rzymskie, s. 109–122.
Chadwick H., Augustyn, tłum. T. Szafrański, Warszawa 2000,
Clark G., Christianity and Roman Society, Cambridge 2004, s. 82–83, 102–104;
Dassmann E., Kirchengeschichte II/1. Konstantinische Wende und spätantike Reichskirche, Stuttgart–Berlin–Köln 1996, (Kohlhammer Studienbücher Theologie, 11, 1), s. 78–84;
Demandt A., Die Spätantkie. Römische Geschichte von Diocletian bis Justinian 284–565 n. Ch., München 1989, Handbuch der Alterumswisseschaft , s. 128;
Disselkamp G., „Christiani Senatus Lumina”. Zum Anteil römischer Frauen der Oberschicht im 4. und 5. Jahrhundert an der Christianisierung der römischen Senatsaristokratie, Bodenheim 1997, Theophaneia Band 34, s. 7
Dortiel-Claudot M., Kościoły lokalne — Kościół powszechny, tłum. Z. Włodkowa, Warszawa 1977, s. 19–21.
Fiedrowicz M., Apologie im frühen Christentum. Die Kontroverse um den christlichen Wahrheitsanspruch in den ersten Jahrhunderten, Paderborn–München–Wien 2000, s. 120–123,
Hanson R.P.C., The Search for the Christian Doctrine of God. The Arian Controversy 318–381, Edinburgh 1988;
Ilski K., Biskupi Mezji i Scytii IV–VI w., Poznań 1995,
Iwaszkiewicz-Wronikowska B., Topografi a wczesnochrześcijańskiej prowincji Venetia et Histria, Symka I, Lublin 1998,
Kany R., Der vermeintliche Makel von Augustins Bischofsweihe. Zur Rezeption grieschischer Konzilskanones in Rom und Nordafrika, JACH 1, 1997, s. 116–119;
Kolb F., Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja, tłum. A. Gierlińska, Poznań 2008,
Kopeć J.,Pierwsza Komunia Święta, [w:] EK, 9, Lublin 2002, col. 503;
Kopecek T.A., A History of Neo-Arianism, Cambridge 1979, Patristic Monograph Series 8, s. 513–514;
Kracik J., Chrześcijaństwo kontra magia. Historyczne perypetie, Kraków 2012,
Kraft H., Kirchenväter Lexikon, München 1966, s. 369–370;
Löhr W.A., A Sense of Tradition: The Homoiousian Church Party, [w:] M.R. Barnes, D.H. Williams (red.), Arianism after Arius, s. 81–100;
Makowski M., Nominacje biskupów w Kościele Katolickim, Warszawa 2007,
Małunowiczówna L., Ambroży, [w:] EK, 1, Lublin 1989, col. 411–412;
Markschies Ch., Ambrosius. Ein wahrer Bischof, [w:] W. Geerlings (red.), Theologen der christlichen Antike. Eine Einführing, Darmstadt 2002, s. 129–141;
Martin J., Spätantike und Völkerwanderung, München 1987, s. 81, 114–115, 121, 124;
Mazzarino S., Appendice II. Sui rapporti fra la Vita Ambrosii di Paolino e due testi pagani (Historia Augusta e Aurelio Vittore), [w:] idem, Storia sociale, s. 83–84.
Mazzarino S., Storia sociale del vescovo Ambrogio, Roma 1989, s. 9–19.
McLynn N., Ambrose of Milan: Church and Conflict in a Christian Capital, Berkley 1994, s. 44–52:
Nektariusz, [w:] H. Fros, F. Sowa (oprac.), Księga imion i świętych, Kraków 2000, 4, col. 359–360;
Noethlichs K.L., Strukturen und Funktionen des spätantiken Kaiserhofes, [w:] A. Winterling (red.), Comitatus: Beiträge zur Erforschung des spätantiken Kaiserhofes, Berlin 1998, Sonderdruck, s. 21:
Nowak P., Komentarz, [w:] Święty Ambroży z Mediolanu, Listy, III, tłum. idem, Kraków 2012, Biblioteka Ojców Kościoła, s. 71;
O’Donnel J., Augustine: His Time and Lives, [w:] E. Stump, N. Kretzmann, The Cambridge Companion to Augustine, Cambridge 2006, s. 15–16,
Pałucki J., Geneza metropolii mediolańskiej, Symka I, s. 323–331;
Partyka J.S., Ostatnie chwile, grób, relikwie i kult św. Ambrożego, VoxP 34–35, 1998, s. 33–34;
Pellegrino M., Testo critico, [w:] Paolino di Milano, Vita di S. Ambrogio, a cura di Idem, Roma 1961, s. 52; PLRE I, s. 51:
Pieszczoch Sz., Dionizy z Mediolanu, [w:] EK, 3, Lublin 1989, col. 1341;
Rosen K., Ilario di Poitiers e la relazione tra la Chiesa e lo stato, [w:] G. Bonamente, A. Nestori, (a cura di) I cristiani e l’impero nel IV secolo. Colloquio sull Cristianesimo nel mondo antico, Macerata 1988, s. 70–71:
Schweizer Ch., Hierarchie und Organisation der römischen Reichskirche in der Kaisergesetzgebung vom vierten bis zum sechsten Jahrhundert, Bern–Berlin–Frankfurt am M. 1991, Europäische Hochschulschriften, 479, s. 71–79:
Simonetti M., La crisi ariana nel IV secolo, Roma 1975
Snela B., Bierzmowanie, [w:] EK, 2, Lublin 1989, col. 547–548.
Sörries R., Auxentius und Ambrosius. Ein Beitrag zur frühchristlichen Kunst Mailands zwischen Häresie und Rechtgläubigkeit, Dettelbach 1996, Christliche Archäologie, 1, s. 35
Spychała D., Cesarze rzymscy a arianizm od Konstantyna Wielkiego do Teodozjusza Wielkiego (312–395), Poznań 2007, Xenia Posnaniensia 7, s. 217, 224–226.
Spychała D., Nawrócenie św. Augustyna a jego stosunek do kultury antycznej, StEurGn 3, 2011, s. 241–242;
Spychała D., Walka stronnictw o tron biskupi w Rzymie w drugiej połowie IV wieku, czyli od papieża św. Juliusza przez Liberiusza do św. Damazego, StEurGn 5, 2012, s. 223–233.
Śrutwa J., hasło: Nektary, Nektariusz, [w:] EK, 13, Lublin 2009, col. 894–895;
Trapé A., Święty Augustyn. Człowiek-duszpasterz-mistyk, tłum. J. Sulowski, Warszawa 1987, s. 137–139,
Vaggione R.P., Eunomius of Cyzicus and the Nicene Revolution, Oxford 2000;
Veyne P., Cesarstwo Rzymskie, tłum. K. Arustowicz, [w:] idem, (red.), Historia życia prywatnego, 1: Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego, Wrocław–Warszawa–Kraków 2005, s. 109–122.
Wiles M., Archetypal Heresy. Arianism through the Centuries, Oxford 1996;
Wiles M., Attitudes to Arius in the Arian Controversy, [w:] M.R. Barnes, D.H. Williams (red.), Arianism after Arius. Essays on the Development of the Fourth Century Trinitarian Confl icts, Edinburgh 1993, s. 40;
Williams D.H., Ambrose, Emperors and Homoians in Milan: The First Confl ict over a Basilica, [w:] M.R. Barnes, D.H. Williams (red.), Arianism after Arius, s. 139:
Williams R., Arius. Heresy and Tradition, London 2001;
Williams R., Baptism and the Arian Controversy, [w:] M.R. Barnes, D.H. Williams (red.), Arianism after Arius, s. 149–180;
Winkelmann F., Euseb von Kaisareia, Der Vater der Kirchengeschichte, Berlin 1991;
Wipszycka E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994.
Wipszycka E., Wprowadzenie, [w:] Św. Atanazy Aleksandryjski, Żywot świętego Antoniego. Św. Antoni Pustelnik, Pisma, tłum. Z. Brzozowska i inni, Warszawa 1987, s. 9;
Wiśniewski R., Wróżbiarstwo chrześcijańskie w późnym antyku, czyli jak poznać przyszłość i nie utracić zbawienia, Warszawa 2013, Parnassus 4,
Wypustek A., Magia antyczna, Wrocław–Warszawa–Kraków 2001
Zieliński Z., Wstęp, [w:] Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, Warszawa 1989, s. 9–15.