Prolegomena do polskich studiów nad wegetarianizmem w Rosji na przełomie XIX I XX wieku
PDF

Słowa kluczowe

Russia
vegetarianism
fasting
diet
Leo Tolstoy
Tolstoyism

Jak cytować

Tymieniecka-Suchanek, J. (2019). Prolegomena do polskich studiów nad wegetarianizmem w Rosji na przełomie XIX I XX wieku. Studia Europaea Gnesnensia, 19(19), 97–130. https://doi.org/10.14746/DOI 10.14746/seg.2019.19.5

Abstrakt

The article presents the origins and the early years of vegetarianism in Russia, as well as its turbulent development at the turn of the twentieth cen-tury, whilst taking into account the peculiarities of the Orthodox religious cul-ture and culinary customs. The author argues that strict fasting and the postu-lation of modest eating promoted the spread of the new fashion in Russian society.

https://doi.org/10.14746/DOI%2010.14746/seg.2019.19.5
PDF

Bibliografia

Andrusiewicz J. 2014, Weganizm prywatny, weganizm publiczny, [w:] Aktywizm prozwierzęcy. Instrukcja obsługi, Kraków.

Âsinovskij А.А. 1914, Doloj životnye belki! (Ob al’buminizme), Moskva.

Badania nad wegetarianizmem w starożytności: filozoficzne i religijne podstawy. Wywiad z Damianem Miszczyńskim, 2017 [online]. Historykon [dostęp: 2019-01-27]. Dostępny

w Internecie: <https://historykon.pl/nowe/badania-nad-wegetarianizmem-w-starozytnosci-filozoficzne-i-religijne-podstawy-wywiad z-damianem-miszczynskim/>.

Bakke M. 2011, Studia nad zwierzętami: od aktywizmu do akademii i z powrotem?, Teksty Drugie, 3.

Batûto A.I. 1957, Kommentarii: N.S. Leskov. Figura, [w:] N.S. Leskov, Sobranie sočinenij v 11 tomah, 8, Moskva.

Bauckham R. 1998, Jesus and Animals: What did He practice?, Animals on the Agenda. Questions about Animals for Theology and Ethics, A. Linzey, D. Yamamoto (ed.), London.

Bazylow L. 1986, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Warszawa.

Bezobrazov P.V. 1903, Prava životnyh, Moskva.

Beketov A.N. 1879, Pitanie čeloveka v evo nastoâŝem i buduŝem, Sankt-Peterburg.

Belavin T. 1996, Vegetarianstvo i evo otliče ot hristianskovo posta, Moskva.

Billington J.H. 2008, Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej, tłum. J. Hunia, Kraków.

Borejko V.E. 2003, Belye pâtna prirodoohrany, Kiev.

Borovskaâ È. 2014, Vegetarianskaâ kuhnia, Moskva.

Braidotti R. 2014, Po człowieku, Warszawa.

Brang P. 2006, Rossiâ neizvestnaâ: Istoriâ kul’tury vegetarianskih obrazov žizni ot načala do naših dnej, Per. A. Belnold, P. Brang, Москва.

Bunin I. 1985, Wieś, tłum. Z. Petersowa, Olsztyn.

Czerwińska A. 2014, Weganizm w aktywizmie, [w:] Aktywizm prozwierzęcy. Instrukcja obsługi, Kraków.

Čertkov V. 1912, Žizn’ odna. Ob ubijstve živyh suŝestv [online]. AZ [dostęp: 2009-12-28]. Dostępny w Internecie: <http://az.lib.ru/c/chertkow_w_g/text_0040.shtml>.

Dębowski J. 1998, Przyroda w filozofii rosyjskiego prawosławia, Olsztyn.

Goričeva T. 1993, Svâtye životnye, Sankt-Peterburg.

Goričeva T. 2010, Blažen iže skoty miluet, Lûblâna.

Grodecka M. 1982, Wegetarianizm, Poznań.

Grodecka M. 1991, Wszystko o wegetarianizmie. Zmierzch świadomości łowcy, Katowice-Warszawa.

Gzyra D. 2018, Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta, Warszawa.

Gzyra D. 2013, Krótka historia weganizmu, Fabularie, 2 (2).

Gzyra D. 2017, Studia nad weganizmem – nowy obszar badawczy, Edukacja Etyczna, 14.

Gorbunov-Posadov I. 1910, Sostradanie k životnym i vospitanie naših detej [online]. VITA [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <http://www.vita.org.ru/library/education/gorbunov-compassion.htm>.

Grigorovič D.G. 1910, Gor’kaâ dolâ, Vegetarianskoe obozrenie, Kiev.

Idee w Rosji 2001, A. de Lazari (red.), Łódź.

Il'inskaâ T.B. 2016, Hudožestvennaâ semantika ritualnoj piŝi v tvorčestve N.S. Leskova (ot pravoslavnovo posta k vegetarianstvu), Âroslavskij pedagogičeskij vestnik, 3.

Isupov 1909, Čërnyj byk [online]. VITA [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <http://www.vita.org.ru/library/prose/isupov-blackbull.htm>.

Jarzębowski J. 1912, Historja ruchu jarskiego w Polsce, Odbitka z miesięcznika Jarskie Życie, Berlin.

Jegorow B. 2002, Oblicza Rosji. Szkice z historii kultury rosyjskiej XIX wieku, tłum. D.B. Żyłkowie, Gdańsk.

Kapela J. 2017, Dziwna polskość: trawa, strawa [online]. Dwutygodnik [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <https://www.dwutygodnik.com/cykl/52-dziwna-polskosc.html>.

Kapela J. 2018, Polskie mięso, Warszawa.

Klimowicz T. 2005, Pożar serca. 16 smutnych esejów o miłości, o pisarzach rosyjskich i ich muzach, Wrocław.

Levkievskaâ E. 2004, Mify russkovo naroda, Moskva.

Leskow M. 1984, Napiętnowany Anioł i inne opowiadania, tłum. A. Bogdański i in., wyb. Z. Podgórzec, Kraków.

Linzey A. 2010, Teologia zwierząt, tłum. W. Kostrzewski, Kraków.

Ładyga Z. i Włodarczyk J. 2015, Wstęp [w:] Po humanizmie. Od technokrytyki do animal studies, Z. Ładyga i J. Włodarczyk (red.), Gdańsk.

Leskov N.S. 1997, Neizdannyj Leskov, 1, Moskva.

Leskov N. 1890, Polunoŝniki [online]. litmir [dostęp: 2019-01-27]. Dostępny w Internecie: <https://www.litmir.me/br/?b=114048&p=1>.

Leskov N.S. 1889, „Figura” [online]. VITA [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <http://www.vita.org.ru/library/prose/leskov-figura.htm>.

Lučeneckaâ-Burdina I.Û. i Fedotova A.A. 2009, Dialog N.S. Leskova s L.N. Tolstym (na materiale povesti N.S. Leskova «Polunoŝniki»), Âroslavskij pedagogičeskij vestnik, 4(61).

Łosski M. 2000, Historia filozofii rosyjskiej, tłum. H. Paprocki, Kęty.

Miller D.K. 2012, Animal Ethics and Theology. The Lens of the Good Samaritan, New York-London.

Mitek-Dziemba A. 2017, „Święta zwierzęcość”: Tatiany Goriczewej przyczynek do prawosławnej ekoteologii, Zoophilologica 3.

Mitek-Dziemba A. 2015, Zwierzęcość i obietnica mesjańska. Davida Herberta Lawrence’a myślenie wokół Apokalipsy, [w:] A. Janek, A. Regiewicz i A. Żywiołek (red.), Mesjańskie imaginaria Europy (i okolic). Studia komparatystyczne, Częstochowa.

Modrzewska E. 2009, Wielki post w tradycji prawosławnej, Zeszyty Naukowe SWPR, 2, Seria Geograficzno-Turystyczna, 2.

Okkul’tizm i joga [online]. Emigrantica [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <http://www.emigrantica.ru/item/okkultizm-i-ioga-belgrad-19331936-sofiia-19361939-asunson-paragvai-19521972#выпуски-12-20-содержание>.

Osipova N.V. 2007, O vegetarianskom stile pozdnevo L’va Tolstovo, Vestnik vâtskovo gosudarstvennovo universiteta, 6.

Perper I. 1909, Lev Nikolaevič Tolstoj kak vegetarianec, Vegetarianskoe obozrenie, 1.

Petuhova T.V. 2008, Kommuny i arteli tolstovcev v sovetskoj Rossii (1917-1929 gg.), Ul’ânovsk.

Pozdnâkov A.V. 2009, Fenomen telesnosti v duhovnyh praktikah isihasma i buddizma, Učenye zapiski Orlovskovo gosudarstvennovo univeristeta, 9.

Poskrebyševa G. 2002, Pravoslavnaâ kuhnia, Moskva.

Potehin F. 1909, O trupoedenii. Mâsnoe pitanie s naučnoj i ètiko-religioznoj točki zreniâ, Kiev.

Przybył E. 2006, Prawosławie. Kraków.

Rabizo I., Urbański J. 2016, Społeczeństwo bez mięsa: socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu, Poznań.

Radaev S. 1912, Dvor smerti, Reč’, 57.

Radugin V. 1912, Krovopijcy i vegetariancy [online]. VITA [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <http://www.vita.org.ru/veg/veg-literature/rabugin_vampire-and-vegetarians.htm>.

Rotzetter A. 2013, Głaskane, tuczone, zabijane. Dlaczego zwierzęta zasługują na lepsze traktowanie, tłum. K. Markiewicz, Poznań.

Rzeczycka M. 2011, Ezoteryczna koncepcja ciała i ewolucji człowieka. Dieta wegetariańska jako droga wtajemniczenia w Rosji Srebrnego Wieku, Slavica Wratislaviensia, 3277.

Rzeczycka M. 2014, Minerał – roślina – zwierzę – człowiek. Spirala «kosmicznej ewolucji» w rosyjskim piśmiennictwie ezoterycznym początku XX wieku, [w:] Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, I, Od humanizmu do posthumanizmu, J. Tymieniecka-Suchanek (red.), Katowice.

Saja K. 2013, Minimalizacja cierpienia zwierząt a wegetarianizm, Analiza i Egzystencja, 22.

Severânin I. 1999, Izbrannoe, Moskva.

Semenova N. 2004, Sekrety pitaniâ monahov v budni, posty i prazdniki. Kak prožit’ bez moloka i mâsa, Sankt-Peterburg, Sankt-Petersburg.

Serebrânyj S.D. 2016, Lev Tolstoj i buddizm, Vestnik Burâtskovo gosudarstvennovo universiteta, 3.

Starowieyski M. 2014, Zapytaj zwierząt, pouczą, czyli opowiadania wczesnochrześcijańskich pisarzy o zwierzętach, Kraków.

Suhotina-Tolstaâ T.L. 1980, Cyplenok, [w:] Vospominaniâ, Moskva.

Šangina I.I. 2003, Russkij narod. Budni i prazdniki, Sankt-Peterburg.

Tolstoj L. 1891, Pervaâ stupen' [online]. AZ [dostęp: 2019-08-03]. Dostępny w Internecie: <http://az.lib.ru/t/tolstoj_lew_nikolaewicz/text_0650.shtml>.

Tolstoj L.N. 1983, Povesti i rassazy 1903-1910, Moskva.

Tołstoj L. 2014, Droga życia, tłum. A. Kunicka, Warszawa.

Tymieniecka-Suchanek J. 2013, Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu wątków ekofilozoficznych, Katowice.

Tymieniecka-Suchanek J. 2015a, Prawosławna „teologia zwierząt” wobec tradycyjnej humanistyki. Przypadek Tatiany Goriczewej, Akcent, 4 (142).

Tymieniecka-Suchanek J. 2015b, Trzeba (za)bić to zwierzę… Homo crudelis w rosyjskiej publicystyce początku XX wieku, [w:] A. Barcz i D. Łagodzka (red.), Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu, Warszawa.

Usmanov K. 2001, Pravoslavnye obrâdy: kreŝenie, venčanie, pogreblenie, Rostov-na-Donu.

Wiewiór Ł. 2014, Weganizm a światopogląd lewicowy, [w:] Aktywizm prozwierzęcy. Instrukcja obsługi, Kraków.

Wolfe C. 2013, Animal studies, dyscyplinarność i (post)humanizm, tłum. K. Krasuska, Teksty Drugie, 1/2.

Voronina T.A. 2010, Tradicii soblûdeniâ posta v krest'ânskoj srede v XIX – načale XX v., Rossiâ i sovremennyj mir, 3 (68).

Zabolockij N., 1999, Stihotvoreniâ i poemy, Rostov-na-Donu.

Zarubina N.N. 2016, Vegetarianstvo v Rossii: individualnyj vybor protiv tradicyj, Istoričeskaâ psihologiâ i sociologiâ istorii, 2.

Zakrzewski P. 2016, Kuchnia jarska i rajska. O heroicznych początkach polskiego wegetarianizmu [online]. Culture [dostęp: 2018-05-14]. Dostępny w Internecie: <https://culture.pl/pl/artykul/kuchnia-jarska-i-rajska-o-heroicznych-poczatkach-polskiego-wegetarianizmu>.

Zelënkova O.K. 2015, Â nikovo ne jem, Moskva.